موازنه عناصر غذایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم در مزارع مختلف گندم در گرگان

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه زراعت دانشکده تولیدات گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

2 استاد گروه زراعت دانشکده تولیدات گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

3 دانشیار گروه زراعت دانشکده تولیدات گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

چکیده

موازنه عناصر غذایی یکی از شاخص­های تعیین کارآیی استفاده از عناصر غذایی در سیستم­های کشاورزی است. بدین­منظور تحقیق حاضر برای ارزیابی کارآیی استفاده از عناصر غذایی در مزارع مختلف گندم در شهرستان گرگان انجام شد. در این مطالعه اطلاعات مربوط به مدیریت کوددهی شامل نوع و میزان مصرف کودهای مختلف ثبت شد. با توجه به نوع کود میزان خالص نیتروژن، فسفر و پتاسیم برای هر مزرعه محاسبه شد. همچنین با استفاده از مدل QUEFTS میزان عرضه این عناصر توسط خاک تعیین شد که این مقادیر برای نیتروژن، فسفر و پتاسیم به‌ترتیب 61، 34 و 136 کیلوگرم در هکتار بود. در پایان فصل رشد غلظت این عناصر در گیاه از طریق تجزیه بافت اندازه­گیری شد و میزان خروج این عناصر در واحد هکتار تخمین زده شدند. در نهایت موازنه عناصر غذایی از طریق اختلاف بین عناصر ورودی (عرضه‌شده از طریق کود و خاک) و خروجی از مزارع محاسبه شد. نتایج نشان داد تقریباً نیمی از مزارع گندم دارای کمبود مصرف نیتروژن (موازنه منفی) بودند. میزان کمبود برای نیتروژن بین 3 تا 4/63 کیلوگرم در هکتار متغیر بود درحالی‌که در نیم دیگر مزارع حدود 3/1 تا 3/128 کیلوگرم در هکتار مازاد نیتروژن وجود داشت (موازنه مثبت). مازاد فسفر و پتاسیم تقریباً در همه مزارع مشاهده شد که مقدار آن به‌ترتیب بین 9/10 تا 3/79 و 5/11 تا 115 کیلوگرم در هکتار تخمین زده شد (موازنه مثبت).

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Balance of N, P and K Nutrients in Different Wheat Farms in Gorgan

نویسندگان [English]

  • Benyamin Torabi 1
  • Afshin Soltani 2
  • Serolah Galeshi 2
  • Ebrahim Zeinali 3
1 Assistant Professor, Department of Agronomy, Faculty of Crop Production, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran
2 Professor, Department of Agronomy, Faculty of Crop Production, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran
3 Associate Professor, Department of Agronomy, Faculty of Crop Production, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran
چکیده [English]

Soil nutrients balance is an indicator to determine nutrient use efficiency in farming systems. For this purpose, the present study was conducted to assess nutrient use efficiency in different wheat farms in Gorgan. Collected data were included fertilization management such as type and amount of applied fertilizer in different farms. In respect to type of fertilizers applied in farm, amount of net NPK was calculated. Also, amount of supply of NPK was estimated by QUEFTS model which were 61, 34 and 136 kg/ha, respectively. In the end of the growth season, the concentration of these nutrients in plant was measured by tissue analysis and amount of exited nutrients (kg/ha) in each farm was estimated. The nutrients balance was calculated as the difference between entered (fertilizer and soil supply) and exited nutrients. The results showed that almost half of farms had deficiency of N application (negative balance). The amount of deficiency for N ranged from 2.5 to 124.4 kg/ha; while in others there was 1.3 to 128.3 kg/ha extra N (positive balance). The extra P and K were observed in nearly all farms that they were 10.9-79.3 and 11.5-115 kg/ha, respectively (positive balance).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fertilization management
  • QUEFTS model
  • Nutrients supply

مراجع

ترابی، ب. 1390. تحلیلمحدودیت­هایعملکردگندمدرشرایطگرگانبااستفادهازمدلشبیه­سازیو فرآیندتحلیلسلسلهمراتبی (AHP). رساله دکتری. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. 222 صفحه.
ترابی، ب.، سلطانی، ا.، گالشی، س. و زینلی، ا. 1390. تحلیل عوامل محدودکننده عملکرد در گرگان. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی. جلد 4، شماره 4: 1-17.
زینلی، ا. 1388. تغذیه نیتروژنی گندم در گرگان؛ جنبه‌های زراعی، فیزیولوژیک و بهینه‌سازی با استفاده از مدل‌های شبیه‌سازی. رساله دکتری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. 201 صفحه.
سلطانی، ا. و مداح، و. 1389. برنامه‌های کاربردی ساده برای آموزش و پژوهش در زراعت. انجمن علمی کشاورزی بوم‌شناختی ایران.
طالبی‌زاده، ع. 1388. بررسی کاربرد کودهای فسفره با مبانی کلسیم، آمونیوم و پتاسیم و تأثیر بر جذب پتاسیم توسط گندم زمستانه دیم در خاک لسی تثبیت‌کننده پتاسیم با رس غالب میکای هوازده. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. 147 صفحه.
ملکوتی، م. ج.، شهابی، ع. ا. و بازرگان، ک. 1384. پتاسیم در کشاورزی ایران. انتشارات سنا. 292 صفحه.
ملکوتی، م. ج. و همایی، م. 1383. حـاصلخیزی خـاک­های مناطق خشک و نیمه‌خشک "مشکلات و راه‌حل­ها". انتشارات دانشگاه تربیت مدرس. 488 صفحه.
Bassanino, M., Sacco, D., Zavattaro, L. and Grignani, C. 2011. Nutrient balance as a sustainability indicator of different agro-environments in Italy. Ecological Indicators, 11: 715-723.
Ginting, D., Kessavalou, A., Eghball, B. and Doran, J. W. 2003. Greenhouse gas emissions and soil indicators four years after manure compost application. Journal of Environmental Quality, 32: 23-32.
Kadam, S. R., Amrutsagar, V. M. and Deshpande, A. W. 2010. Influence of organic nitrogen sources with fulvic acid spray on yield and nutrient uptake of soybean on Inceptisol. Journal of Soils and Crops, 20 (1): 58-63.
Magen, H. 2008. Balanced crop nutrition: Fertilizing for crop and food quality. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 32: 183-193.
Parama, V. R. R. and Munawery, A. 2012. Sustainable soil nutrient management. Journal of Indian Institute of Science, 12: 1-16.
Phong, L. T., Stoorvogel, J. J., Van Mensvoort, M. E. F. and Udo, H. M. J. 2011. Modeling the soil nutrient balance of integrated agriculture-aquaculture systems in the Mekong Delta, Vietnam. Nutrient Cycling in Agroecosystems, 90: 33-49.
Sacco, D., Bassanino, M. and Grignani, C. 2003. Developing a regional agronomic information system for estimating nutrient balances at a larger scale. European Journal of Agronomy, 20: 199-210.
Torabi, B., Soltani, A., Galeshi, S. and Zeinali, E. 2011. Assessment of yield gap due to nitrogen management in wheat.  Australian Journal of Crop Science, 5(7): 879-884.
Yavathi, V., Dasog, G. S., Babalad, H. B., Hebsur, N. S., Gali, S. K., Patil, S. G. and Alagawadi, A. R. 2012. Nutrient status of soil under different nutrient and crop management practices. Karnataka Journal of Agricultural Science, 25(2): 193-198.
Zeinali, E., Soltani, A., Galeshi, S. and Movahedi-Naeeni, S. A. R. 2009. Estimates of nitrate leaching from wheat fields in Gorgan, of Iran. Research Journal of Environmental Science, 3 (6): 645-655.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار