تعیین درجه حرارت‌های کاردینال و واکنش جوانه‌زنی بذور به دما در اکوتیپ‌های ریحان (.Ocimum basilicum L)

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس مرکز آموز جهاد کشاورزی خراسان رضوی- دانشکده علمی کاربردی جهاد کشاورزی

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد

3 عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به منظور تعیین درجه حرارت‌های کاردینال و تاثیر سطوح مختلف درجه حرارت بر شاخص‌های جوانه‌زنی، 7 اکوتیپ ریحان (شامل: بنفش بندر عباس، بنفش کرمان، سبز دزفول، سبز یزد، سبز محلات، سبز شیراز و سبز اصفهان) در 8 سطح درجه حرارت (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و40 درجه سانتی‌گراد ) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار در سال 1391 در آزمایشگاه گیاهان ویژه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. نتایج نشان داد. بیشترین شاخص‌های جوانه‌زنی (درصد و سرعت جوانه‌زنی، شاخص بنیه گیاهچه، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه، نسبت طول ریشه‌چه به ساقه‌چه) از درجه حرارت 20 درجه سانتی‌گراد حاصل شد. تمامی اکوتیپ‌های ریحان بیشترین درصد و سرعت جوانه‌زنی را در دمای 25 درجه سانتی‌گراد داشتند. از نظر سرعت جوانه‌زنی اکوتیپ سبز یزد در درجه حرارت 25 درجه سانتی‌گراد با 1/39 بذر در روز بیشترین و اکوتیپ سبز اصفهان با 2/13 بذر در روز در همین درجه حرارت کمترین سرعت جوانه‌زنی را داشت. با افزایش درجه حرارت به بیشتر از 25 درجه سانتی‌گراد کلیه شاخص‌های جوانه‌زنی کاهش یافت و زمانیکه درجه حرارت از 35 درجه سانتی‌گراد بیشتر شد شاخص‌های فوق به شدت افت کردند. با افزایش درجه حرارت به بیشتر از 15 درجه سانتی‌گراد درصد و سرعت جوانه‌زنی به طور قابل ملاحظه‌ای روند افزایشی داشت. بر اساس نتایج رگرسیون خطی بین سرعت جوانه‌زنی و درجه حرارت نشان داد که درجه حرارت‌های کاردینال (حداقل، بهینه و حداکثر) در اکوتیپ‌های ریحان به ترتیب در دامنه 1/7-5/3، 8/27-24 و 7/45-8/42 درجه سانتی گراد قرار داشتند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determination of Cardinal Temperatures and Response to Temperature for Seed Germination in Basil (Ocimum basilicum L.) Ecotypes

نویسندگان [English]

  • seed fazel fazeli kakhki 1
  • Nasrin Mshgheg 2
  • morteza goldani 3
چکیده [English]

Response of seed germination crops to temperature is important in aspect of fast and uniformity germination. In order to determination the cardinal temperatures and the effect of different levels of temperature on germination indices in basil ecotypes an experiment was carried out in completely randomized design with 4 replications in factorial experimental arrangement. The first factor was 7 basil ecotypes (Includes: Purple Bandar Abbas, Kerman Purple, Dezfol Green, Yazd green, Mahallat green, Shiraz green and Isfahan green) and second factor was 8 levels of temperatures (5, 10, 15, 20, 25, 30, 35 and 40 °C). Results showed that the effect of temperature and basil ecotypes were significant difference on seed germination indices. The highest germination indices (speed and percent of germination, seedling vigor index, radicle and plumule length, radicle to plumule ratio) were obtain from of 20 °C. All of basil ecotypes had the highest germination percent (GP) and germination rate (GR) at 25 °C. The maximum germination rate with 39.1 seed per day was found in Yazd green ecotype at 25 °C and the lowest of this trait was also obtain from Isfehan green ecotype with 13.2 seed per day in this temperature (25°C). With increasing temperature above 25 °C, all of germination indices were reduced and when temperature was higher than 35 °C all germination indices were declined very sharply. With increasing temperature from 15 °C was considerable increased GP and GR. Based on linear regression between germination rate and temperature, the cardinal temperatures in all basil ecotypes: minimum (Tmin), optimum (To) and maximum (Tmax) were determined in the range 3.5-7.1, 24-27.8 and 42.5-45.7 ° C respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Germination rate
  • Radicle to plumule ratio
  • Seed vigor index

مراجع

امیدبیگی، ر. 1384. روش­های تولید و فرآیند گیاهان دارویی. انتشارات به نشر، مشهد، 3: 397.
تبریزی، ل.، نصیری­محلاتی، م. و کوچکی، ع. ر. 1383. ارزیابی درجه حرارت­های حداقل، بهینه و حداکثر جوانه­زنی اسفرزه و پسیلیوم. مجله پژوهش­های زراعی ایران، 2 (2): 150-143.
حسنی، ع. و امیدبیگی، ر. 1381. اثرات تنش آبی بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و متابولیکی گیاه ریحان. مجله دانش کشاورزی. 12 (3): 61-47.
رحیمیان مشهدی، ح.، باقری، ع. و پاریاب، ا. 1370. اثر پتانسیل­های مختلف حاصل از پلی­اتیلن گلایکل و کلرور سدیم توأم با درجه حرارت بر مؤلفه­های جوانه­زنی توده­های گندم دیم. مجله علوم و صنایع کشاورزی، 5 (1): 46-37.
رحیمی، ز. و کافی، م. 1389. ارزیابی درجه حرارت­های کاردینال و تأثیر سطوح مختلف دما بر شاخص­های جوانه­زنی گیاه خرفه (Portulaca oleracea L.). نشریه حفاظت گیاهان (علوم و صنایع کشاورزی)، 24 (1): 86-80.
زینلی، ا.، سلطانی، ا.، گالشی، س. و ساداتی، س. ج. 1389. دماهای کاردینال، واکنش به دما و دامنه بردباری دمایی جوانه­زنی بذر در ارقام گندم (Triticum aestivum L.). مجله الکترونیک تولیدات گیاهان زراعی، 3 (3): 42-23.
سلیمی، ح. و قربانلی، م. 1380. بررسی جوانه­زنی بذور یولاف وحشی در شرایط متفاوت و تأثیر برخی عوامل مؤثر در شکست خفتگی بذر. رستنی­ها، 2: 55-41.
نصیری­محلاتی، م.، کوچکی، ع. ر.، رضوانی، پ. و بهشتی، ع. 1386. آگرو اکولوژی. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. 459 صفحه.
Adam, N. R., Diering, D. A., Coffelt, T. A. and Wintermeyer, M. J. 2007. Cardinal temperatures for germination early growth of two Lesquerella species. Industrial Crops and Products, 25: 24-33.
Aflakpui G. K. S., Gregory P. J. and Froud-Williams, R. J. 1998. Effect of temperature on seed germination rate of (Striga hermonthica Del benth). Crop Protection, 17: 129-133.
Alizadeh, M. A. and Eysouvand, H. R. 2005. Percentage germination rate and seedling vigour index in two pharmeutical plant (Anthemis altissima L.) and (Eruca sativa L.) in freezing and dry storage condition. Pharmeutical Plants Research in Iran, 20 (3): 301-307.
Copeland, L. O. and McDonald, M. B. 1995. Principles of Seed Science and Technology. Pub. Chapman and Hall. USA.
Covell, S., Ellis, R. H., Roberts, E. H. and Summerfield, R. J. 1986. The influence of temperature on seed germination rate in grain legumes. I. A comparison of chickpea, lentil, soybean and cowpea at constant temperatures. Journal Experimental Botany, 37: 705-715.
Dadkhah, A. R. 2006. Effect of salinity on germination and seedling growth of four sugar beet genotypes (Beta vulgaris L.) Pajouhesh and Sazandegi, 70: 88-93.
Jordan, G. L. and Haferkamp, M. R. 1989. Temperature responses and calculated heat units for germination of several range grasses and shrubs. Journal of Range Management, 42: 41-45.
Kamaha, C. and Maguire, Y. D. 1992. Effect of temperature on germination of six winter wheat cultivars. Seed Science and Technology, 20:181-185.
Nadjafi, F., Tabrizi, J., Shabahang, J. and Mahdavi Damghni, A. M. 2009. Cardinal germination temperatures of some medicinal plant species. Seed Technology, 31(2): 156-163.
Ramin A. A. 1997. The influence of temperature on germination of taree Irani (Allium ampeloprasum L. Spp. iranicum W.). Seed Science and Technology, 25: 419-426.
Soltani, A., Galeshi, S., Zeinali, E. and Latifi, N. 2002. Germination, seed reserve utilization and seedling growth of chickpea as affected by salinity and seed size. Seed Science and Technology, 29: 653-662.
Suzuki, H. and Khan, A. A. 2000. Effective temperature and duration for seed humidification in snap bean (Phaseolus vulgaris L.). Seed Science and Technology, 28: 381-389.
Vigil, M. F., Anderson, R. L. and Beard, W. E. 1997. Base temperature and growing degree hour requirement for the emergence of canola. Crop Science, 37: 844- 849.
Wade, L. J., Hammer, G. L. and Davey, M. A. 1993. Response of germination to temperature amongst diverse sorghum hybrids. Field Crop Research, 31: 295-308.
دوفصلنامه فنآوری تولیدات گیاهی
دوره 7، شماره 2
آذر 1394
صفحه 1-11

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار