اثر محلول‌پاشی سولفات روی بر عملکرد و اجزاء عملکرد اکوتیپ‌های گندم سرداری

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

3 دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

چکیده

به‌­منظور افزایش بازده فرآورده‌های گیاهی و بهبود کیفیت آن­ها، گرایش برای به­کارگیری کودهای عناصر کم مصرف در میان کشاورزان رواج یافته است. از این رو به‌­منظور بررسی اثر محلول‌­پاشی سولفات روی بر عملکرد و اجزاء عملکرد اکوتیپ‌­های گندم سرداری آزمایشی به‌­صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان در سال زراعی 92-1391 انجام شد. فاکتور ژنوتیپ در چهارده سطح (سیزده اکوتیپ گندم سرداری و رقم آذر2) در کرت‌های اصلی و محلول‌پاشی سولفات روی در سه سطح (عدم محلول‌­پاشی، محلول­‌پاشی در زمان ساقه رفتن و محلول‌­پاشی بعد از گل­دهی)، در کرت‌های فرعی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. صفات مورد بررسی شامل عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، طول سنبله و وزن هزار دانه بودند. نتایج آزمایش نشان داد که اثر اصلی اکوتیپ بر تمامی صفات مورد مطالعه و اثر محلول­‌پاشی سولفات روی بر تمامی صفات به جز تعداد سنبله بارور در بوته، معنی­‌دار بود. اثر متقابل اکوتیپ × محلول­‌پاشی سولفات روی بر صفات عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت و تعداد دانه در سنبله، معنی­‌دار بود. بیشترین عملکرد دانه به اکوتیپ کلاته تحت محلول­‌پاشی در زمان ساقه رفتن و کمترین عملکرد دانه به اکوتیپ ریژاو در سطح عدم محلول­‌پاشی اختصاص یافت. بیشترین تعداد دانه در سنبله مربوط به اکوتیپ کلاته تحت محلول­‌پاشی در زمان ساقه رفتن (25/38) بود. اکوتیپ کلاته با 45/68 گرم دارای بیشترین وزن هزار دانه بود. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effect of Zinc Sulfate Foliar Spray on Yield and Yield Components of Sardari Wheat Ecotypes

نویسندگان [English]

  • Lida Soofi 1
  • Gholam Reza Heidari 2
  • Adel Siosemardeh 3
  • Farzad Hosseinpanahi 2
1 M.Sc. Student, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
2 Assistant Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
3 Associate Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
چکیده [English]

The interest of farmers to apply fertilizer containing micronutrients has been spread in order to increase yields and to improve the quality of their products. In order to investigate the effects of foliar application of zinc sulfate on yield and yield components of Sardari wheat ecotypes, an experiment was conducted as split plot based on randomized complete block design with two factors and three replications at the Experimental Farm of University of Kurdistan in 2012-2013. Factors were: Sardari ecotypes in fourteen levels (thirteen ecotypes of sardari wheat and Azar2 cultivar) were placed in main plots and and foliar application of zinc sulfate at three levels (without spraying, spraying at shoot elongation and spraying after flowering) were allocated to sub-plots. The measured characteristics included: biological yield, grain yield, harvest index, number of spikes per plant, seeds per spike, spike length and thousand seed weight. Results showed that the effect of ecotype was significant on all traits. The effect of zinc spraying was significant on all traits except for spike number per plant. The interaction between ecotype × zinc spraying effect was significant on biological yield, grain yield, harvest index and grain number per spike. The highest yield was recorded in Kalate ecotype and spraying at shoot elongation and the lowest yield obtained from Ryzhav ecotype without spraying. Maximum number of grains per spike was related to Kalate ecotype and spraying at shoot elongation (25.38). Kalate ecotype had the highest thousand seed weight by the average of 45.68 g. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agronomic trial
  • Foliar application
  • Harvest index
  • Micronutrients

مراجع

بی­نام، 1392. آمارنامه وزارت جهاد کشاورزی.
پهلوان راد، م. ر.، کیخا، غ. و ناروئی راد، م. ر. 1387. تأثیر کاربرد روی، آهن و منگنز بر عملکرد، اجزاء عملکرد، غلظت و جذب عناصر غذایی در دانه گندم. مجله پژوهش و سازندگی، 79: 150-142.
خلیلی محله، ج. و رشیدی، م. 1387. اثر محلول­‌پاشی عناصر کم­مصرف بر خصوصیات کمی و کیفی ذرت سیلویی 704 در خوی، مجله نهال و بذر، 2: 293–281.
سدری، م. ح. و ملکوتی، م. ج. ١٣٧٧. بررسی تأثیر مصرف آهن، روی و مس در بهبود خصوصیات کمی و کیفی گندم آبی، مجله خاک و آب، ١٢ (٥): 31-19.
سیادت، س. ا.، هاشمی دزفولی، س. ا.، رادمهر، م. و لطفعلی آدینه، غ. ع. 1378. اثر عناصر کم مصرف بر عملکرد و جذب نیتروژن، فسفر و پتاسیم توسط گندم. ششمین مجموعه مقالات علوم خاک بر روی گراس‌ها، دانشگاه مشهد، صفحه‌ی 453‌.
سیاوشی، ک.، سلیمانی، ر. و ملکوتی، م. ج. 1383. اثر روش و زمان کاربرد سولفات روی بر عملکرد دانه و محتوای پروتئین نخود در شرایط دیم. مجله آب و خاک، 1: 49-42.
صادق‌­زاده اهری، د.، کتاتا، ح. و روستایی، م. 1383. ارزیابی تنوع ژنتیکی صفات و خصوصیات زراعی در گندم سرداری. مجله علوم کشاورزی، 2 (27): 44-32.
عثمانی، ژ. و سی و سه مرده، ع. 1388. بررسی تنوع ژنتیکی اکوتیپ­‌های گندم سرداری با استفاده از نشانگر مولکولی AFLP و صفات زراعی. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 47: 319-301.
ضیائیان، ا. و ملکوتی، م. ج. 1377. اثر کاربرد مواد ریزمغذی و زمان کاربرد آن­ها بر افزایش عملکرد. مجله آب و خاک، 1: 62-56.
ضیائیان، ع. ا. و ملکوتی، م. ج. 1379. بررسی گلخانه‌­ای اثرات مصرف آهن، منگنز، روی و مس بر تولید گندم در خاک­‌های شدیداً آهکی استان فارس. تغذیه متعادل گندم، مجموعه مقالات، گرد آورنده: ملکوتی، م. ج، نشر آموزش کشاورزی، 544 صفحه، تهران، ایران.
فیروزی، د. 1391. ارزیابی انتقال مجدد ازت و میزان پروتئین دانه در اکوتیپ­های گندم سرداری تحت شدت­های مختلف تنش خشکی. پایان­نامه کارشناسی­‌ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، 78 صفحه.
مجیدی، غ. و ملکوتی، م. ج. ١٣٧٧. اثر مقادیر و منابع مختلف روی بر عملکرد و جذب روی در گندم آبی. مجله خاک و آب، ١٢ (٤): 87-78.
مرشدی، آ. و نقیبی، ح. 1384. اثر محلول­‌پاشی روی و مس بر عملکرد و کیفیت دانه کلزا (.L Brassica napus). مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 11 (3): 22-15.
معتمد، ا. 1384. اثر میزان کودهای روی، منگنز و آهن بر عملکرد کمی و کیفی گندم نان رقم پیشتاز. مجله نهال و بذر، 4: 634-631.
Abdolsalam, A. A., Ibrahim, A. H. and ElGarhi, A. H. 1994. Comparative of application or foliar spray or seed coating to maize on a sand soil. Annals of Agricultural Science Moshthor, 32: 660-673.
Ahmadikhah, A., Narimani, H., Rahimi, M. M. and Vaezi, B. 2010. Study on the effects of foliar spray of micronutrientd on yield and yield components of durum wheat. Archives of Applied Science Research, 2 (6): 168-176.
Araus, J. L., Bort, J., Steduto, P., Villegas, D. and Royo, C. 2003. Breeding cereals for Mediterranean conditions: ecophysiocal clues for biotechnology application. Annals of Applied Biology, 142: 129-141.
Araus, J. L., Slafer, G. A., Reynolds, M. P. and Royo, C. 2002. Plant breeding and drought in C3 cereals: what should we breed for? Annals of Botany, 89: 925-940.
Arif, M., Chohan, M., Ali, S. and Khan, S. 2006. Response of wheet to foliar application of nutrients. Journal of Agricultural and Biological Science, 4: 31-34.
Aravind, P. and Prasad, M. N. V. 2004. Zinc protects chloroplasts and associated photochemical function in cadmium exposed Ceratoohyllum demersum L., a freshwater macrophyte. Plant Science, 166: 1321-1327.
Brown, P. H., Cakmak, I. and Zhang, Q. 1993. Form and Function of Zinc in Plants, In Zinc in Soils and Plants, Ed. A. D. Robson. pp 107-118. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, Netherlands.
Cakmak, I., Ekiz, H., yilmaz, A., Torun, B. and Braun, H. J. 1996. Zinc deficiency as a criticale problem in wheat production in centeral Anatolia. Plant and Soil, 180: 165-172.
Cakmak, I. 2008. Enrichment of cereal grains with zinc: Agronomic or genetic biofortification? Plant and Soil, 302: 1-17.
Darwish, D. S., El- Gharreib, M., El-Hawary, A. and Rafft, O. A. 2002. Effect of some macro and micronutrients application on peanut production in a saline soil in El-Fayium governorate. Egyptian Journal of Agronomy, 17: 17-32.
El-Magid, A. A. A., Knany, R. E. and El-Fotoh, H. G. A. 2000. Effect of foliar application of some micronutrients on wheat yield and quality. Annals of Agricultural Science of Cairo, 1: 301-313.
Garcia del Moral, L. F., Rharrabt, Y., Villegas, D. and Royo, C. 2003. Evaluation of grain yield and its components in durum wheat under Mediteranean condition. Agronomy Journal, 95: 266-274.
Gooding, M. J., Ellis, R. H., Shewry, P. R. and Schofield, J. D. 2003. Effects of restricted water availability and increased temperature on the grain filling, drying and quality of winter wheat. Journal of Cereal Science, 37: 295-309.
Haslett, B. S., Reid, R. J. and Rengel, Z. 2001. Zinc mobility in wheat: Uptake and distribution of zinc applied to leaves or roots. Annals of Botany, 87: 379-386.
Hemantaranjan, A, and Garg, O. K. 1988. Iron and Zinc fertilization with reference to the grain quality Triticum aestivum L. Journal of Plant Nutrition, 11: 1439-1450.
Khoshgoftarmanesh, H., Shariatmadari, H., Karimian, N., Kalbasi, M. and Khajehpour, M. R. 2005. Zinc efficiency of wheat cultivars grown on a saline calcareous soil. Journal of Plant Nutrition, 27 (11): 1953-1962.
Ling, F. and Silberbush, M. 2002. Response of maize to foliar vs. soil application of nitrogen-phosphorus-potassium fertilizers. Journal of Plant Nutrition, 25 (11): 2333-2342.
Mohammad, W., Iqbal, M. M. and Shah, S. M. 1990. Effect of mode of application of zinc and iron on yield of wheat (CV. Pak-81). Sarhad Journal of Agriculture, 6 (6): 615-618.
Mohammad, A. M. Aslam, S. A. Rozina, G. U. L. and Sajid, K. 2006. Response of Wheat to foliar application of nutrients. Department of Agronomy, NWFP Agricultural University, Pakestan. Agricultuar Research. Inst, Qutta Balochista Pakistan.
Pahlavan-rad, M. R. and Pessarakli, M. 2009. Response of wheat plant to zinc, iron and manganes applications and uptake and concentration of zinc, iron and manganes in wheat grains. Commun Soil Science and Plant Analysis, 40: 1322-1332.
Pirseyedi, S. M, Mardi, M., Naghavi, M. R, Iran Doost, H. P., Sadeghzadeh, D., Mohammadi, S. A. and Ghareyazie, B. 2006. Evaluation of genetic diversity and Identification of informative markers for morphological characters in Sardari derivative wheat lines. Pakistan Journal of Biological Sciences, 9: 2411-2418.
Rajaie, M. and Ziaeyan, A. H. 2009. Combined effect of zinc and boron on yield and nutrients accumulation in corn. International Journal of Plant Production, 3 (3): 435-440.
Sadana, U. S. and Nayyar, V. K. 1991. Respones of wheat on manganese deficient soils to the method and rates of manganese sulphate application. Fertilizer News, 36: 55-57.
Satorre, H. E. and Slafer, G. A. 2000. Wheat, Ecology and Physiology of Yield Determination, Published by Food Product Press. 503 p.
Sinclair, T. R. and Jamieson, P. D. 2006. Grain number. wheat yield, and bottling beer: An analysis. Field Crops Research, 98: 60-67.
Thalooth, A. T., Badr, N. M. and Mohamed, M. H. 2005. Effect of foliar spraying with Zn and different levels of phosphatic fertilizer on growth and yield of sunflower plants grown under saline conditions. Egyptian Journal of Agronomy, 27: 11-22.
Thalooth, M., Tawfik, M. and Magda Mohamed, H. 2006. A comparative study on the effect of foliar application of zinc, potassium and magnesium on growth, yield and some chemical constituents of Mungbean plants growth under water stress conditions. World Journal of Agricultural Sciences, 2: 37-46.
Torun, A., Gultekin, I., Kalayci, M., Yilmaz, A. and Eker, S. 2001. Effects of zinc fertilization on grain yield and shoot concentration of zinc, boron, and phosphorus of 25 wheat cultivars grown on a zinc- deficient and boron- toxic soil. Journal of Plant Nutrition, 24: 1817-1829.
Trehan, S. P. and Sharma, R. C. 2000. Phosphorus and zinc uptake efficiency of potato (Solanum tuberosum L.) in comparison to wheat (Triticum aestivum L.), maize (Zea mays L.) and sunflower (Helianthus annus L.). International Journal of Plant Production, 30 (4): 485-488.
Welch, R. M. 2001. Impact of mineral nutrients in plants on human nutrition on a worldwide scale. Developments in Plant and Soil Sciences, 92 (5): 284-285.
Yilmaz, A., Ekiz, H., Torun, B., Gultekin, I., Karanlik, S., Bagci, S. A. and Cakmak, I. 1997. Effect of different zinc application methods on grain yield and zinc concentration in wheat cultivars grown on zinc deficient calcareous soils. Journal of Plant Nutrition, 20 (4&5): 461-471.
Ziaeian, A. H. and Malakouti, M. J. 2002. Effects of Fe, Mn, Zn and Cu fertilization on the yield and grain quality of wheat in the calcareous soils of Iran. Plant Nutrition, Springer Netherlands, 92: 840-841.
دوفصلنامه فنآوری تولیدات گیاهی
دوره 8، شماره 2
آذر 1395
صفحه 69-86

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار