اثر شوری آب آبیاری بر جوانه¬زنی، سبز شدن، عملکرد بیولوژیکی و کمیت و کیفیت اسانس بادرشبویه (Dracocephalum moldavica L.)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

2 دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

3 استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

4 استاد گروه فیتو شیمی، موسسه تحقیقات جنگل¬ها و مراتع کشور، کرج

چکیده

به منظور بررسی تاثیر شوری آب آبیاری بر مراحل مختلف رشد گیاه بادرشبویه سه گروه آزمایش در ژرمیناتور، گلخانه و مزرعه در قالب طرح­های کاملا تصادفی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان انجام شد. در مرحله جوانه­زنی، تاثیر شوری آب آبیاری بر جوانه­زنی بذر با اعمال تیمارهای شوری شاهد (3/0) تا 39 دسی­زیمنس بر متر (در مجموع 14 تیمار) با 4 تکرار بررسی شد. بالاترین درصد و سرعت جوانه­زنی در تیمار شاهد به ترتیب 96 درصد و 7/14 جوانه در روز و کم­ترین میزان در تیمار شوری 39 دسی­زیمنس بر متر به میزان صفر برای هر دو صفت به­دست آمد. تاثیر شوری بر صفت سرعت جوانه­زنی شدیدتر از تاثیر بر درصد جوانه­زنی بود. در مرحله سبزشدن در گلخانه بالاترین درصد و سرعت سبز شدن در تیمار شاهد به میزان 59 درصد و 8/24 جوانه در روز در شوری شاهد و کم­ترین میزان صفر در هر دو صفت در شوری 12 دسی­زیمنس بر متر به­دست آمد. در مزرعه، تیمارهای شوری 3/0، 3، 6، 12، 15، 18، 21 دسی­زیمنس بر متر پس از مرحله 10-8 برگی گیاه در 3 تکرار بر گیاه اعمال شد. این تیمارها بر صفت عملکرد بیولوژی در سطح یک درصد اثر معنی­دار داشت. بالاترین میزان عملکرد بیولوژی در تیمار شاهد به میزان 1041 و کم­ترین میزان در تیمار 21 دسی­زیمنس برمتر به میزان 256 گرم ماده خشک در متر­مربع به­دست آمد. با افزایش شوری ارتفاع گیاه از 7/75 سانتی­متر در شاهد به 9/41 سانتی­متر در تیمار آخر کاهش یافت. تاثیر شوری بر درصد اسانس از نظر آماری معنی­دار نبود. بازده اسانس در واحد سطح از 3/3 در تیمار شاهد تا 9/0 میلی­لیتر در متر­مربع در تیمار 21 دسی­زیمنس تغییر نمود. تجزیه کیفی اسانس نشان­داد که در تیمارهای مختلف مجموع 5 جز مهم اسانس یعنی نرال، ژرانیول، ژرانیال، نریل استات و ژرانیل استات از 4/64 تا 3/81 درصد تغییر داشت، اما این تغییرات از روند خاصی پیروی نکرد. به­طور خلاصه از نتایج این پژوهش مشخص می­شود، در گیاه بادرشبویه حساس­ترین مرحله به شوری مرحله سبز شدن است و شوری بر عملکرد بیولوژی و عملکرد اسانس در واحد سطح تاثیر معنی­دار دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Irrigation Water Salinity on Germination, Emergency, Biological Yield, Essence Quality and Quantity of Moldavian Balm (Dracocephalum moldavica L.)

نویسندگان [English]

  • Said Davazdahemami 1
  • Mohammad Reza Jahansooz 2
  • Darush Mazaheri 3
  • Fatemeh Sefidkon 4
1 Academic member of Agriculture and Natural Resources Center of Esfahan
2 Associated professor, Department of Agronomy, Tehran University, Karaj Campus
3 professor, Department of Agronomy, Tehran University, Karaj Campus
4 Professor of Forests and Ranglands Research Institute, Karaj
چکیده [English]

In order to evaluate effects of water salinity of irrigation on different growth stages of moldavian balm 3 sets of experiments were conducted in agricultural and Nutural Resources Center of Esfahan in 2007. In germination stage, 14 water salinity treatments ( 0.3 – 39 dS/m) with 4 replications were applied on seeds in germinator, In emergency stage in greenhouse and in field 8 water salinity treatments were applied. According to  the results, maximum and minimum germination percent and rate were obtained in control ( 96 % , 14.7 seed per day ) and 39 ds/m ( 0 % and 0) respectively. About 59 % of seeds in control and 0% in 12 dS/m were emergenced and maximum emergencing rate was 24.8 seed per day in control. In the field, maximum and minimum biological yields were 1041 and 256 gr/m2 dry biomass in control and 21 dS/m respectively. By increasing salinity from 0.3 to 21 dS/m, hieght of plants reduced from 75.7 cm to 41.9 cm and amount of essence in m2 reduced from 3.3 cc to 0.9 cc. There was no significant difference between percent of essence in various treatments. Basic components of essence (neral, geraniol, geranial, neryl acetate and geranil acetate) varied from 64.4% to 81.3%.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Moldavian balm
  • Water salinity
  • Essence
  • Seed germination