%0 Journal Article %T ارزیابی تحمل به تنش خشکی آخر فصل در ژنوتیپ‌های آفتابگردان (Hellianthus annuus L.) %J دوفصلنامه فنآوری تولیدات گیاهی %I دانشگاه بوعلی سینا %Z 2476-6321 %A صارمی راد, علی %A مصطفوی, خداداد %A حسینی, محمدصادق %D 2021 %\ 05/22/2021 %V 13 %N 1 %P 63-78 %! ارزیابی تحمل به تنش خشکی آخر فصل در ژنوتیپ‌های آفتابگردان (Hellianthus annuus L.) %K آفتابگردان %K عملکرد %K شاخص‌های تحمل و حساسیت به تنش %R 10.22084/ppt.2021.17747.1895 %X تنش خشکی یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی است که گیاه با آن روبرو می‌گردد. به‌منظور مطالعه تأثیر تنش خشکی در آفتابگردان، تعداد 12 ژنوتیپ در سال زراعی 1395 تحت شرایط نرمال و تنش خشکی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در شرایط نرمال و تنش خشکی ژنوتیپ‌های Progress (به‌ترتیب 26/5572 کیلوگرم در هکتار و 70/4999 کیلوگرم در هکتار) و Sor (به‌ترتیب 13/5445 کیلوگرم در هکتار و 81/4753 کیلوگرم در هکتار) دارای بیش‌ترین پتانسیل عملکرد دانه بودند. 11 شاخص تحمل و حساسیت به تنش بر اساس میزان عملکرد دانه در شرایط نرمال و تنش خشکی محاسبه گردیدند. شاخص‌های MP، GMP، STI، Harm، YI و DI به دلیل همبستگی مثبت و معنی‌دار با عملکرد دانه تحت هر دو شرایط نرمال و تنش، جهت تعیین ژنوتیپ‌های متحمل و حساس به تنش خشکی مورداستفاده قرار گرفتند. دو مؤلفه اول حاصل از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی شاخص‌های تحت مطالعه و عملکرد دانه در هر دو شرایط مجموعاً بیش از 99 درصد تغییرات را توجیه کردند. ضرایب حاصل از تجزیه به مؤلفه اصلی شاخص‌ها، مؤلفه اول را تحت عنوان مؤلفه پتانسیل عملکرد دانه و تحمل به تنش خشکی و مؤلفه دوم را به‌عنوان مؤلفه حساسیت به تنش خشکی نام‌گذاری کردند. تجزیه خوشه‌‌ای بر اساس مقادیر مؤلفه‌های اول و دوم حاصل از شاخص‌های تحمل به تنش خشکی، ژنوتیپ‌ها را در پنج گروه مستقل طبقه‌بندی نمود. ژنوتیپ‌های استفاده‌شده در مطالعه حاضر نسبت به تنش خشکی تنوع ژنتیکی بالایی را نشان دادند. درنهایت ژنوتیپ‌های Progress و Sor متحمل‌ترین و ژنوتیپ‌ Lakomka حساس‌ترین ژنوتیپ به تنش خشکی آخر فصل انتخاب شد. %U https://ppt.basu.ac.ir/article_4608_79ee25a73907a1ed7e23947543273d8c.pdf