بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) گیاهی است معطر و دارویی که در شمالغرب ایران کشت شده، بهصورت سبزی هم مصرف میشود. در بیشتر برنامههای بهنژادی گیاهان دارویی، ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺰان ﺗﻨﻮع ژنتیکی در ذﺧﺎﯾﺮ ﺗﻮارﺛﯽ ﮔﯿﺎﻫﯽ بهعنوان یکی از مهمترین مراحل پیشبرد کار محسوب میشود. در پژوهش حاضر تنوع بین هفت جمعیت کشتشونده بومی از شمالغرب ایران، دو استان آذربایجانغربی و شرقی، براساس 11 صفت اگرومورفولوژی و ویژگیهای فیتوشیمیایی اسانس مورد بررسی قرار گرفت. جمعیتها متعلق به مناطقی شامل نقده، کشتیبان، توپراققلعه، باغچاچوق، حکمآباد، جهانگیر و روستایشیراز بود. بذور جمعیتهای موردنظر جمعآوری شدند و تحت شرایط زراعی، در منطقه همدان کشت شدند. نتایج نشان داد که جمعیتها از نظر صفات اگرومورفولوژی، دارای تفاوت معنیدار آماری (p<0.05) بودند. میزان اسانس جمعیتها نیز بین 03/0 تا 12/0% بر مبنای وزن خشک برگ، متغیر بود. بادرشبو متعلق به منطقه حکمآباد دارای بالاترین میزان اسانس بود. در ارزیابی ترکیبات شیمیایی اسانس جمعیتها با استفاده از کروماتوگرافی گازی همراه با طیفسنج جرمی (GC-MS)، 27 ترکیب شناسایی شدند. ترکیب ژرانیلاستات با دامنه تغییرات 58/45%-85/19%، ترکیب غالب در بین اسانس همه جمعیتها بود. نتایج تجزیه خوشهای هفت جمعیت بادرشبو با استفاده از صفات اگرومورفولوژی و همچنین براساس ویژگیهای شیمیایی اسانس، جمعیتها را در دو گروه مجزا قرار داد ولی این دو نوع خوشهبندی، انطباق قابل توجهی با هم نداشتند. از بین صفات اگرومورفولوژی، صفت قطر ساقه دارای همبستگی مثبت و معنیدار با درصد اسانس بود. یافتههای این پژوهش میتواند در بهرهبرداری بهتر زراعی و همچنین در بهنژادی گیاه بادرشبو مفید واقع شوند.