اثر قارچ میکوریز آربوسکولار بر رشد رویشی و جذب فسفر دو پایه نارنج و راف‌لمون تحت تنش خشکی

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر(عج) رفسنجان، رفسنجان

2 دانشیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر(عج) رفسنجان، رفسنجان

3 استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر(عج) رفسنجان، رفسنجان

چکیده

ﺧﺸﻜﻲ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﺤﺪودﮐﻨﻨﺪه ﺭﺷﺪ ﻭ ﻧﻤﻮ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺸﮏ و ﻧﯿﻤﻪﺧﺸﮏ ﺍﺳﺖ. ارزﯾـﺎﺑﯽ ﻋﻤﻠﮑـﺮد ﮔﯿﺎﻫﺎن باغی در ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﻨﺶ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﯿﮑﺮوارﮔﺎﻧﯿﺴﻢﻫﺎی ﻣﻔﯿﺪ ﺧﺎک ﺟﻬﺖ ﮐﺎﻫﺶ ﺧﺴـﺎرتﻫـﺎی ﻧﺎﺷـﯽ از ﺗـﻨﺶﻫـﺎی ﻣﺤﯿﻄﯽ از راه‌ﺣﻞﻫﺎی نوین در ﮐﺸﺎورزِی ﭘﺎﯾﺪار در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺸﮏ و ﻧﯿﻤﻪﺧﺸﮏ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد. به این منظور در یک مطالعه گلخانه‌ای، اثر یک قارچ میکوریز آربسکولار و چهار دور آبیاری (2، 4، 6، 8 روز یکبار) بر میزان همزیستی ریشه، صفات رویشی (تعداد و سطح برگ در هر گلدان، ارتفاع و قطر ساقه، وزن خشک کل) و غلظت فسفر شاخساره بر روی دو پایه‌ نارنج و راف‌لمون به‌صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملأ تصادفی در سه تکرار در گلخانه‌ای واقع در جهرم بررسی شد. ارزیابی صفات رویشی (تعداد و سطح برگ در هر گلدان، ارتفاع و قطر ساقه، وزن خشک کل) نشان داد افزایش سطوح خشکی به‌طور معنی‌داری باعث کاهش آن‌ها گردید؛ اما همزیستی میکوریزی از اثرات مخرب تنش خشکی روی پایه‌های نارنج و راف‌لمون کاست. افزایش تنش خشکی باعث کاهش معنی‌دار در جذب فسفر شاخساره گردید و جذب این عنصر در دانهال‌های تلقیح شده با قارچ‌های میکوریز تحت تنش افزایش یافت. آلودگی میکوریزی ریشه دانهال‌های مرکبات در بالاترین سطح خشکی کاهش 8/44 درصدی نشان داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effect of Arbuscular Mycorrhizae on Vegetative Growth and Phosphorous Uptake of Two Rootstocks Under Drought Stress of Sour Orange and Rough Lemon

نویسندگان [English]

  • Zahra Heidarian Pour 1
  • Mohammd Hossein Shamshiri 2
  • Majid Esmailizadeh 3
1 MSc Student, Department of Horticultural Sciences, Faculty of Agriculture, Vali-e-Asr University, Rafsanjan, Rafsanjan
2 Associate Professor, Department of Horticultural Sciences, Faculty of Agriculture, Vali-e-Asr University, Rafsanjan, Rafsanjan
3 Assistant Professor, Department of Horticultural Sciences, Faculty of Agriculture, Vali-e-Asr University, Rafsanjan, Rafsanjan
چکیده [English]

Drought is one of the most restricting factor affecting plants growth and development in arid and semi-arid regions. Evaluation of plant yield under stress condition and the use of soil microorganisms to reduce stress damages is a new strategy for sustainable agriculture in these regions. The effect of an arbuscular mycorrhizal fungus and four irrigation interval (2, 4, 6 and 8 days) on the symbiotic root, and growth parameters (leaf number and area per pot, stem height and diameter, total dry weight) and concentration of P in shoots of two rootstocks (Sour orange and Rhough lemon) was studied through a factorial experiment based on a completely randomized design, with three replications in a greenhouse located in Jahrom. Evaluation of growth parameters (leaf number and area per pot, stem height and diameter, total dry weight) showed that these parameters were significantly reduced with increasing drought levels but mycorrhizal symbiosis decreased the adverse effects of drought on both rootstocks. Uptake of phosphorous was increased under stress in mycorrhizal plants. Drought stress reduced root colonization of both rootstocks for about 44.8%.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Growth index
  • Citrus
  • Symbiosis
  • Microorganis

مراجع

جیحونی، م. 1390. اصول تغذیه درختان مرکبات ایران. شرکت کشاورزی حاصل نوین، 175 صفحه.
حکمت‌شعار، ح. 1372. فیزیولوژی گیاهان در شرایط دشوار. انتشارات نیکنام، 479 صفحه.
رادنیا، ح. 1375. پایه‌های درختان میوه (ترجمه). چاپ اول. نشر آموزش کشاورزی، 145 صفحه.
رﺿﻮاﻧﯽ، م. 1391. ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی در اﯾﺴﺘﮕﺎهﻫﺎی ﭘﻤﭙﺎژ آﺑﯿﺎری .اوﻟﯿﻦ ﮐﺎرﮔﺎه ﻓﻨﯽ و آﻣﻮزﺷﯽ آﺑﯿﺎری و اﻧﺮژی، ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻣﻠﯽ آﺑﯿﺎری و زﻫﮑﺸﯽ اﯾﺮان، ﺗﻬﺮان.
زنگنه، س.، شیروانی، ع. ب.، علیان، ی. م.، نجفی‌نیا، م.، کرمپور، ف. و قلعه‌دزدانی، ح. ا. 1384. معرفی گونه‌های جدیدی از قارچ‌های آربسکولار میکوریزا از ریزوسفر مرکبات ایران. رستنی‌ها، 6: 90-77.
منافی، ح.، علی‌اصغرزاد، ن.، نیشابوری، م. ر. و رجالی، ف. 1391. تحمل تنش کمبود آب در گوجه‌فرنگی در همزیستی با قارچ‌های میکوریز آربسکولار. نشریه دانش آب و خاک، 22 (2): 17-1.
ناظری‌اردکانی، و. 1382. حضور و فراوانی میکوریزی آربسکولار در خاک‌های زراعی استان خراسان و بررسی همزیستی آن‌ها با گیاه یونجه در یک خاک شور. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد،283.
Allen, E. B. and Allen, M, F. 1986. Water relations of xeric grasses in the field: interactions of mycorrhizas and competition. New Phytologist, 104: 559-71.
Allen, M. F. 2000. Encyclopedia of microbiology. Encyclopedia of Microbiology, 3: 328-336.
Amrijit, K. N., Kumari, S. and Sharma, D. R. 2005. In vitro selection and characterization of water stress tolerance culture of bell pepper. Plant Physiology, 10: 14-19. 
Anjum, S., Xie, X., Wang, L., Man, C. and Lei, W. 2011. Morphological, physiologycal and biochemical responses of plant to drought stress. Agricultural Research, 6: 2026-2032.
Auge, R. M. 2001. Water relation drought and vesicular-arbuscular mycorrhizal symbiosis. Mycorrhiza, 11: 3-42.
Azcon, R., Ambrosano, E. and Charestand, C. 2003. Nutrient acquisition in mycorrhizal lettuce plants under different phosphorus and nitrogen concentration. Plant Science, 165: 1137-1145.
Bierman, B. and Linderman, R. G. 1981. Quantifying vesicular-arbuscular mycorrhizae: A proposed method towards standardization. New Phytology, 87: 63-67.
Boomsma, C. R. and Vyn, T. J. 2008. Maize drought tolerance: Potential improvements through arbuscular mycorrhizal symbiosis. Field Crops Research, 108: 14-31.
Davies, F. T., Potter, J. R. and Linderman, R. G. 1994. Citrus. CAB International, Wallingford, University of Kassel, 45-55.
Dunford, N. and Vasquez, R. 2005. Effects of water stress on plants growth and thymol and carvacrol concentrations in Mexican oregano under controlled conditions. Journal of Applied Agricultural Sciences, 7: 20-22.
Graham, J. H. and Syvertsen, J. P. 1985. Host determinants of mycorrhizal dependency of citrus rootstock seedlings. New Phytologist, 101: 667-676.
Haghighatnia, H., Nadian, H. A. and Rejali, F. 2011. Effects of mycorrhizal colonization on growth, nutrients uptake and some other characteristics of Citrus volkameriana rootstock under drought stress. World Applied Sciences Journal, 13 (5): 1077-1084.
Hsiao, T. C. 1973. Plant responses to water stress. Annual Review of Plant Physiology, 24: 519-570.
James, B., Rodel, D., Lorettu, U., Reynaldo, E. and Tariq, H. 2008. Effect of vesicular arbescular mycorrhiza (VAM) fungi inoculation on coppicing ability and drought resistance of cassia floribunda. Pakistan Journal of Botany, 40 (5): 2217-2224.
Kleinschmidt, G. D. and Gerdemann, J. W. 1972. Stunting of citrus seedlings in fumigated nursery soils related to the absence of endomycorrhizae. Phytopathology, 62: 1447-1452.
Linderman, R. G. 1994. Role of VAM in biocontrol, In Mycorrhizae and Plant health-Pfleger FL, Linderman. American Phytopathological Society, 1-26.
Liu, A., Hamel, C., Hamilton, R. I. and Ma, B. L. 2000. Acquisition of Cu, Zn, Mn and Fe by mycorrhizal maize (Zea mays L.) grown in soil at different P and micronutrient levels. Mycorrhiza, 9: 331-336.
Manjunath, A., Mohan, R. and Bagyaraj, D. J. 1983. Response of citrus to vesicular-arbuscular mycorrhiza inoculation in unsterile soil. Canadian Journal of Botany, 61: 2729-2732.
Olsen, S. R., Cole, C. V., Watanabe, F. S. and Dean, L. A. 1954. Estimation of available phosphorous in soil by extraction with sodium bicarbonate. Pubication, 125: 67-96.
Oweis, T. 1997. Supplemental Irrigation: A highly efficient water-use center for practice. International Center for Agricultural Research in the Dry Areas, 843-856.
Phillips, J. and Hayman, D. 1970. Improved procedures for clearing roots and staining and parasitic vesicular-arbuscular mycorrhizal fungi for rapid assessment infection. British Mycological Society, 55: 158-161.
Shilpi, M. and Narendra, T. 2005. Cold, salinity and drought stresses: An overview. Journal of Biochemistry and Biophysics, 444: 139-158.
Smith, S. E. and Read, D. J. 1997. Mycorrhizal symbiosis. Biologia Plantarum, 40: 154-164.
Song, H. 2005. Effects of VAM on host plant in condition of drought stress and its mechanisms. Biology, 1: 44-48.
Storey, R. and Walker, R. R. 1999. Citrus and salinity. Scientia Horticulturae, 78: 39-81.
Turk, M. A., Assaf, T. A., Hameed, K. M. and Tawaha, A. M. 2006. Significance of mycorrhizae. World Journal of Agricultural Science, 2: 16-20.
Vinayak, K. and Bagyaraj, D. J. 1990. Vesicular-arbuscular mycorrhizae screened for Troyer citrange. Biology and Fertility of Soils, 9: 311-314.
Wu, Q. S. 2011. Mycorrhizal efficacy of trifoliate orange seedlings on alleviating temperature stress. Plant, Soil and Environment, 57 (10): 459-464.
Wu, Q. S. and Xia, R. X. and Hu, Z. J. 2005. Effects of arbuscular mycorrhiza on drought tolerance of Poncirus trifoliata. Chinese Journal of Applied Ecology, 16: 459-463.
Wu, Q. S. and Xia, R. X. and Hu, Z. J. 2006. Effect of arbuscular mycorrhiza on the drought tolerance of Poncirus trifoliata seedlings. Chinese. Journal of Applied Ecology, 1: 100-104.
Wu, Q. S. and Zou, Y. N., Xia, R. X. and Wang, M. Y. 2007. Five Glomus species affect water relations of Citrus tangerine during drought stress. Botanical Studies, 48: 147-154.
Wu, Q. S., Zou, Y. N., Xia, R. X. and Wangi, M. Y. 2009. Mycorrhiza has a direct effect on reactive oxygen metabolism of drought-stressed citrus. Soil, Environmental and Atmospheric Sciences, 55 (10): 436-442.
Yordanov, I., Velikova, V. and Tsonev, T. 2003. Plant response to drought and stress tolerance. Journal Plant Physiology, 187-206.
دوفصلنامه فنآوری تولیدات گیاهی
دوره 9، شماره 2
آذر 1396
صفحه 105-115

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار