تجزیه و تحلیل دای آلل عملکرد دانه و اجزای آن در ژنوتیپ¬های گندم نان تحت شرایط تنش خشکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان

2 دانشجوی دکتری زراعت، دانشگاه تهران، پردیس ابوریحان

چکیده

بررسی و ارزیابی ترکیب‌پذیری ارقام گندم نان، هتروزیس، نحوه توارث، کنترل ژنتیکی و عمل ژن‌ها برای صفات تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد دانه گیاه تحت شرایط تنش خشکی بر روی 8 ژنوتیپ با استفاده از روش دوم در مدل ثابت گریفینگ صورت گرفت. میانگین مربعات قابلیت ترکیب‌پذیری عمومی برای تمامی صفات و میانگین مربعات قابلیت ترکیب‌پذیری خصوصی نیز برای تمامی صفات به­جز تعداد دانه در سنبله بسیار معنی‌دار بود که مبین اهمیت هر دو اثرات افزایشی و غالبیت ژن‌ها در توارث این صفات در شرایط تنش می‌باشد. نسبت میانگین مربعات قابلیت ترکیب پذیری عمومی به قابلیت ترکیب پذیری خصوصی تنها برای صفت تعداد دانه در سنبله معنی‌دار بود. اثرات غیرافزایشی ژن‌ها برای تمامی صفات از اهمیت بیش­تری نسبت به اثرات افزایشی برخوردار بوده به­جز تعداد دانه در سنبله که اثرات افزایشی نقش مهم‌تری در کنترل ژنتیکی آن ایفا می‌نمایند. نتایج این تحقیق نشان داد که بهبود صفت تعداد دانه در سنبله در شرایط تنش خشکی با انتخاب از بین بهترین تلاقی‌ها حتی در نسل‌های مقدماتی امکان‌پذیر بوده، در حالی­که برای سایر صفات بهتر است این انتخاب تا نسل‌های پیشرفته و افزایش توارث‌پذیری به تعویق افتد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Diallel Analysis of Grain Yield and its Components in Bread Wheat Genotypes under Drought Stress Conditions

نویسندگان [English]

  • Ahmadreza Golparvar 1
  • samaneh Mottaghi 2
  • Omid Lotfifar 2
1 Associate Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, I A U, Khorasgan
2 Ph.D student of agronomy, University of Tehran, Aboureyhan campus
چکیده [English]

In order to compare of inheritance, combining ability, heterosis and genes action in the genetic control of 1000-kernel weight, grain per spike, grain yield per spike and grain yield per plant in bread wheat genotypes under drought stress conditions, an experiment was conducted on eight genotypes using fixed method 2 of Griffing. Exception mean squares of grain per spike at specific combining ability (SCA), other traits were significant differences for general and specific combining abilities. It states important of inheritance additive and dominance gene effects under drought stress conditions. The GCA/SCA ratio was significant for grain per spike. For exception of grain per spike, non-additive gene effects were more important than additive. It is concluded that genetic improvement of grain per spike under drought stress conditions is possible at early generations by selecting from the best crosses, while selection for another traits is better that delayed until advanced generations and increase of its heritability.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bread wheat
  • diallel crosses
  • Drought stress
  • general and specific combining ability
  • mode of inheritance