آنالیز عنصری اسپیر گونه‌های مارچوبه بومی ایران و ارتباط آن‌ها با عوامل محیطی با استفاده از همبستگی کانونیک

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

2 استاد گروه علوم باغبانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران

چکیده

هدف تحقیق حاضر ارزیابی ارزش غذایی اسپیر (ساقه خوراکی گیاه) مارچوبه‌های بومی ایران از نظر عناصر پرمصرف نیتروژن، فسفر و پتاسیم و تعیین ارتباط آن با عوامل محیطی و خاکی با استفاده از تجزیه همبستگی کانونیک می‌باشد. بدین‌منظور اسپیرهای مارچوبه از 12 منطقه مختلف ایران جمع‌آوری گردیدند. نتایج مشخص کرد که جنس Asparagus در اکثر اقلیم‌های ایران شامل اقلیم‌های مرطوب و معتدل شمال، بیابانی جنوب، سرد و خشک غرب، گرم و خشک مرکز، معتدل کوهستانی و نیز مدیترانه‌ای پراکنده است. خصوصیات کیفی اسپیر نشان داد که میانگین وزن‌تر یک اسپیر در پایه‌های نر 57/6 گرم و در پایه‌های ماده 42/7 گرم است. درصد ماده خشک در پایه‌های نر (56/16 درصد) بیشتر از پایه‌های ماده (63/14 درصد) بود. با توجه به آزمون t تفاوت بین پایه‌های نر و ماده از نظر درصد فسفر، نیتروژن و پتاسیم اسپیر معنی‌دار نبود. مقادیر ضرایب کانونیک استاندارد در اولین متغیر کانونیک عوامل محیطی، حاکی از تأثیر میانگین دمای سالانه و میانگین حداقل دمای سالانه بر نیتروژن و فسفر اسپیر می‌باشد. طبق نتایج بارهای کانونیک، به‌طورکلی اسپیرهای دارای فسفر بالاتر (بیشتر از 7/0 درصد) در مناطقی با pH پایین‌تر (کمتر از 2/8 و نزدیک خنثی) رشد کردند، در همین شرایط میزان پتاسیم اسپیرها، روند کاهشی (تا 98/2 درصد) داشت. هم‌چنین اسپیرهای دارای پتاسیم بالا (بیشتر از 8 درصد) در مناطق با بارندگی پایین‌تر (متوسط سالانه 154 میلی‌متر) و ارتفاع بالاتر (1600 متر) رشد داشتند. کاهش بارندگی و افزایش ارتفاع از سطح دریا باعث کاهش میزان نیتروژن (کمتر از 84/0 درصد) اسپیر شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of Nutrients Content of Iranian Asparagus Species and Its Relationship with Environmental Conditions by Canonical Correlation

نویسندگان [English]

  • Seyed Javad Mousavizadeh 1
  • Mohammad Reza Hassandokhot 2
  • Abdulkarim Kashi 2
1 Assistant Professor, Department of Horticultural Sciences, Plant Production College, University of Agricultural Science and Natural Resources, Gorgan, Iran
2 Professor, Department of Horticultural Sciences, University College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to evaluate the spear (edible part of asparagus) nutritional value of Iranian asparagus species in terms of macronutrients nitrogen, phosphorus and potassium and assessment of its relationship with soil and environmental factors by Canonical correlation analysis. Spears were collected from 12 regions of Iran. By noticed to our results, wild Asparagus species in Iran are distributed in different climates as wet.warm temperate in the north, dry.desertic in the south, cold and dry in the west, warm and dry in the center and cool with mediterranean conditions. The results revealed that the average fresh weight of one spear in male was 6.57g and in female was 7.42g. Dry matter in male gender (16.56%) was obtained more than in female gender (14.63%). According to the t test difference between male and female genders were not significant in term of phosphorus, nitrogen and potassium. Standard canonical coefficients in the first canonical variable environmental factors showed the effects of AminT and AT on spear nitrogen and phosphorus content. Canonical loadings result clear that spears with high phosphorus (more than 0.7%) were produced in areas with low pH (less than 8.2 and next to 7), while in this condition potassium level was reduced (to 2.98%). Spears with high potassium (more than 8%) were obtained in areas with low rainfall (annually 154mm) and high altitude (1600m). Reduction rainfall and increasing altitude had caused reducing amount of spear nitrogen (less than 0.84%).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Female gender
  • Male gender
  • Nutrients
  • Spear
  • Fresh weight
  • Dry matter

مراجع

امیدبیگی، ر. 1388. تولید و فرآوری گیاهان دارویی (جلد اول)، انتشارات آستان قدس رضوی. مشهد، 347 صفحه.
حسندخت، م. ر. 1391. تکنولوژی پرورش سبزی‌ها. انتشارات سلسله، 576 صفحه.
شکرپور، م.، محمدی، س. ا.، مقدم، م.، ضیایی، س. ع. و جوانشیر، ع. 1387. تجزیه ارتباط نشانگرهای مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و نشانگرهای مولکولی AFLP در گیاه دارویی ماریتیغال (Silybum marianum L.). فصلنامة علمی.پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 24 (3): 292-278.
علایی طالقانی، م. 1390. ژئومورفولوژی ایران. نشر قومس، چاپ دوم، 240 صفحه.
قهرمان، ا. 1375. فلور رنگی ایران. موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور. تهران. شماره 2389. کد 148.
مظفریان، و. 1386. فرهنگ نام‌های گیاهان ایران. انتشارات مؤسسه‌ فرهنگ معاصر. 756 صفحه.
ﻣﻠﮑﻮﺗــﯽ، م. ج. و رﯾﺎﺿــﯽ ﻫﻤﺪاﻧﯽ. س. ع. 1370. ﮐﻮدﻫﺎ و ﺣﺎﺻﻠﺨﯿﺰی ﺧﺎک. اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﺮﮐﺰ ﻧﺸﺮ داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ، ﺗﻬﺮان، 800 ﺻﻔﺤﻪ.
ورمقانی، ص.، محمدپور، م.، جعفری، ه. 1387. ﺗأﺛﯿﺮ اﻗﻠﯿﻢ ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻌﺪﻧﯽ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﺮﺗﻌﯽ اﺳﺘﺎن اﯾﻼم. پژوهش و سازندگی در منابع طبیعی، 79: 72-79.
Aliotta, G., Aceto, S., Farina, A., Gaudio, L., Rosati, A., Sica, M. and Parente, A. 2004. Natural history, cultivation and biodiversity assessment of Asparagus. In: Res Adv in Agric and Food Chem, Global Research. Network, Kerala, India, pp: 1.12.
Benincasa, P., Tei, F. and Rosati, A. 2007. Plant density and genotype effects on wild asparagus (Asparagus acutifolius L.) spear yield and quality. Hortscience, 42 (5): 1163-1166.
Benson, L. H. 1982. Sex influences on foliar trait morphology in asparagus. Hortscience, 17: 625-627.
Bremner, J. M. 1965. Total nitrogen. In: Methods of Soil Analysis; eds, Black, C. A. Evans, D. D. White, I. L. Ensminger, L. E. and Clark, F. E., Agronomy Monograph 9, Part 2, pp. 1149-1178.
Drost, D. T. 1997. Asparagus. In: Wien, HC. (ed) The Physiology of Vegetable Crops (pp 621.651). CAB International, Wallingford, New York.
Figueiredo, A. C., Barroso, J. G., Pedro, L. G. and Scheffer, J. J. C. 2008. Factors affecting secondary metabolite production in plants: volatile components and essential oils. Flavour and Fragrance Journal, 23 (4): 213-226.
Ghahreman, A. 1997. Flora of Iran in natural color. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran. Number 2389. Cod 148.
Hamada, A. M. and EL.enany, A. E. 1994. Effect of NaCl salinity on growth, pigment and mineral element contents, and gas exchange of broad bean and pea plants. Biologia Plantarum, 36: 75-81.
Joshi, S. G. 2003. Medicinal plants. Oxford and IBH publishing Co. Put. Ltd. Neu Dehli, 318 pp.
Molina, M., Pardo.de.Santayana, M., Garcia, E., Aceituno.Mata, L., Morales, R. and Tardio, J. 2012. Exploring the potential of wild food resources in the Mediterranean region: natural yield and gathering pressure of the wild asparagus (Asparagus acutifolius L.). Spanish Journal of Agricultural Research, 10 (4): 1090-1100.
Nichols, M. A. and Woolley, D. 1985. Growth studies with asparagus. In: Lougheed, E.C. and Tiessen, H. (eds) Proceeding of the 6th International Asparagus Symposium. University of Guelph, Guelph, Ontario, Canada, pp: 287-289.
Rechineer, K. H. 1982. Flora Iranica. Liliaceae, No. 151. pp 1-31.
Rubalzky, V. E. and Yamaguchi. M. 1997. World Vegetables, Production and Nutritive Values. 2nd Edition. Chapman and Hall. New York, 844 pp.
Sarabi, B., Hassandokht, M. R., Hassani, M. E., Ramak.Masoumi, T. and Rich, T. 2010. Evaluation of genetic diversity among some Iranian wild asparagus populations using morphological characteristics and RAPD markers. Scientia Horticulturae, 126: 1-7.
Shannon, M. C. and Grieve, C. M. 1999. Tolerance of vegetable crops to salinity. Scientia Horticulturae, 78: 5-38.
Sharma, S. 1996. Applied multivariate techniques. John Wiley and Sones, Inc., USA, 493 pp.
Stajner, N., Bohanec, B. and Jakse, M. 2002. In vitro propagation of Asparagus maritimus . A rare Mediterranean salt.resistant species. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 70: 269-274.
Tabachnick, B. L. and Fidell, S. 2000. Using multivariate statistics. A pearson education company, Needham Heights, USA, 966 pp.
TerBraak, C. J. F. and Smilauer, P. 2001. CANOCO Reference Manual and User's Guide to Canoco for Windows. Software for Canonical Community Ordination (version 4.5). Centre for Biometry Wageningen (NL) and Microcomputer Power (Ithaca NY, USA), 352 pp.
Wien, H. C. 1997. The Physiology of Vegetable Crops. Oxford, Newyork, CAB International, pp 662.
دوفصلنامه فنآوری تولیدات گیاهی
دوره 10، شماره 2
آذر 1397
صفحه 107-120

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار