ارزیابی تحمل به تنش خشکی در برخی ارقام گندم نان با استفاده از شاخص¬های قدیم و جدید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به منظور ارزیابی اثر تنش خشکی آخر فصل بر 5 رقم گندم نان (که به­طور متداول در استان همدان کشت می­شوند)، و جهت تعیین تحمل نسبی آن­ها با استفاده از کارایی انتخاب شاخص­های قدیم (SSI، TOL، MP، GMP، STI، HARM، RDI) و جدید (SSPI و SNPI)، دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط تنش و عدم تنش انجام شد. با توجه به همبستگی مثبت و معنی­دار عملکرد دانه در شرایط عدم تنش و تنش با شاخص­های SNPI، STI، MP ، GMP و HARM این شاخص­ها به عنوان مطلوب­ترین شاخص مقاومت نسبی انتخاب شدند. بر اساس نتایج شاخص­ها، ارقام پیشگام و توس به­طور نسبی به­عنوان ارقام مقاوم، سایسون به­عنوان رقم نیمه مقاوم و الوند و نوید هم به­عنوان ارقام نسبتا حساس شناخته شدند. همچنین نتایج تجزیه به مولفه­های اصلی نشان داد که دو شاخص SNPI و RDI بهترین شاخص ­جهت شناسایی ارقام مقاوم بودند. در واقع شاخص SNPI بهتر از دیگر شاخص­ها، ارقام مقاوم را شناسایی ­کرد و ژنوتیپ گروه A را از دیگر گروه­ها مجزا ساخت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Tolerance to Drought Stress in Some Bread Wheat Cultivars Using Old and New Indices

چکیده [English]

In order to evaluation the effect of terminal drought stress on 5 bread wheat cultivars and for determining their relative tolerance using old (SSI، TOL، MP، GMP، STI، HARM، RDI) and new (SSPI and SNPI) indices, two separate experiments bases on randomized complete block design (RCBD) with 3 replications, were conducted. The results showed positive and significant correlation among stress and non-stress yield (YS and Yp) and indices of SNPI, STI, MP, GMP and HARM. Therefore, the above-mentioned indices are the best and suitable index for relative resistance selection. These results indicated that, Pishgam and Tous were relatively resistant, Sayson was semi-resistant and Alvand and Navid were semi-sensitive cultivars. The results of principal component analysis demonstrated that SNPI and RDI were the best indices and SNPI could select resistant cultivars better than the other ones.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • Terminal drought stress
  • Stress susceptibility percentage index
  • Stress non-stress productivity index