اثر ترکیب کودهای زیستی و کود شیمیایی بر کمیت و کیفیت گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella foenum-graecum)

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‎آموخته کارشناسی ارشد اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

2 دانشیار اکولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

چکیده

کاربرد کودهای بیولوژیک به­ویژه باکتری­ها و قارچ میکوریزا از مهم‌ترین راهبردهای تغذیه­ای در مدیریت پایدار بوم نظام‌های کشاورزی می­باشد. از این‌رو، به­منظور بررسی تأثیر ترکیب کودهای بیولوژیک و شیمیایی بر کمیت و کیفیت گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella foenum- graecum)،آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال 1390 در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل شاهد (عدم­مصرف کود)؛ کود اوره؛ کود اوره + کود سولفات روی؛ کود اوره + ازتوباکتر؛ کود اوره + میکوریزا؛ کود اوره + کود سولفات روی + ازتوباکتر؛ کود اوره + کود سولفات روی + میکوریزا؛ کود اوره + کود سولفات روی+ میکوریزا+ ازتوباکتر بودند. در این آزمایش صفاتی نظیر عملکرد، اجزای عملکرد، میزان اسانس و عملکرد اسانس مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین وزن هزار دانه با تیمار  تیمار کود اوره + کود سولفات روی+ میکوریزا حاصل شد (05/0 P≤). تیمار سولفات روی + کود اوره + میکوریزا با 2245 کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین عملکرد دانه بود و اختلاف آن با سایر تیمارها معنی‌دار بود (05/0 P≤) همچنین تیمار کود اوره+ ازتوباکتر بیشترین میزان اسانس (4/1 درصد) را داشت. به‌طورکلی نتیجه‌گیری می‌شود که کاربرد ازتوباکتر و یا کود سولفات روی+ میکوریزا توأم با اوره می‌تواند در افزایش کیفیت محصول و عملکرد دانه شنبلیله مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effects of Biofertilizers and Chemical Fertilizer Combination on the Quantity and Quality of Fenugreek (Trigonella foenum- graecum) Medicinal Plant

نویسندگان [English]

  • monir nazari 1
  • seyfallah fallah 2
چکیده [English]

Application of biofertilizers, especially plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) and mycorrhiza fungus is one of the most important strategies for plant nutrition in sustainable management of agroecosystems. In order to investigate the effect of Azotobacter bacteria, mycorrhiza fungus and zinc sulfate on the growth and yield of fenugreek (Trigonella foenum- graecum), a field experiment as randomized complete block design with three replications was conducted at the Agricultural Research Farm of  Shahrekord University during growing season of 2011. Treatments included: Control (C), urea fertilizer (UF), urea fertilizer+ zinc sulfate (UF+ZS), urea fertilizer+Azotobacte (UF+Az), urea fertilizer+ mycorrhiza (UF+My). Measured traits include yield, yield components, percent and yield of essence.  The results indicated that the highest amount of plant height and number of branches were accomplished of fenugreek with biological fertilizeras. Application of biological fertilizeres and zinc sulfate significantly increased plant height, leaf area index . The greatest of 1000 seed weights (17 gr) was achieved in UF+ZS and UF+ZS+Mycorrhiza tretments (P≤ 0.05).  The grain yield in Uf+ZS and UF+Zs+My treated soils were 1.95 and 1.72 Mg/ha, respectively, more than others treatments (P≤0.05). Also, UF+Az treatment has the greatest essence percent (14%). In general, it is concluded that the appliction of zinc sulfate and/or zinc sulfate+ mycorrhiza plus urea, can affect increase yield of fenugreek.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Azotobacter
  • Zinc sulfate
  • Fenugreek
  • Mycorrhiza

مراجع

خرم‎دل س.، کوچکی ع.، نصیری محلاتی م. و قربانی ر. 1389. اثر کودهای بیولوژیک بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه (.Nigella sativa L). پژوهش‌های زراعی ایران، جلد 8، شماره 5، صفحات 758-766.
رشید شمالی آ.، خداوردی لو ح. و صمدی ع. 1391. بردباری گیاه و جذب فلز روی توسط برخی گیاهان وحشی در یک خاک آلوده به روی. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، جلد 26، شماره 3، صفحات 708-717.
قاسمی ک. 1391. اثر همزیستی میکوریزایی و منابع مختلف نیتروژن بر خصوصیات کمی و کیفی اسفرزه تحت تنش خشکی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد آگرواکولوژی. دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد.
کوچکی ع.، نصیری محلاتی م.، مندنی ف. و  خرم‎دل س. 1390. نگرشی نوین بر جنبه‎های بوم‎شناختی فیزیولوژیک گیاهان زراعی. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. 613 صفحه.
محمدی ر.، علمایی م.، قربانی نصرآبادی ر. و چاکرالحسینی م. ر. 1389. اثرات کود اوره، مواد آلی و باکتری‌های محرک رشد گیاه بر جذب نیتروژن و عملکرد گندم رقم الوند در شرایط گلخانه. پژوهش‌های تولید گیاهی (علوم کشاورزی و منابع طبیعی). جلد 17، شماره 2، صفحات 77-92.
مرشدی، آ. و نقیبی، ح.، 1383. بررسی تأثیر سطوح مختلف محلول پاشی مس و روی بر عملکرد و خواص کیفی دانه کلزا. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، سال 11، شماره 3، صفحات 15-22.
ملکوتی، م. ج. و طهرانی، م. م. 1379. ریزمغذی­ها در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی (عناصر خرد با تأثیر کلان). دفتر نشر آثار علمی دانشگاه تربیت مدرس. تهران. 300 صفحه.  
 Ajimoddin, I., Vasundhara, M., Radhakrishna, D., Biradar, S. L. and Rao, G. G. E. 2005. Integrated nutrient management studies in sweet basil (Ocimum basilicum L.). Indian Perfume, 49: 95-101.
Arun, K.S. 2002. A Handbook of Organic Farming Pub. Agrobios, India.
Benabdellah, K., Abbas, Y., Abourouh, M. and Azcón, R. 2011. Influence of two bacterial isolates from degraded and non-degraded soils and arbuscular mycorrhizae fungi isolated from semi-arid zone on the growth of Trifolium repens under drought conditions: Mechanisms related to bacterial effectiveness. Journal of Soil Biology, 47: 303-309.
Bybordy,  A. and Mamedov, G. 2010. Evaluation of  application methods ficiency of zinc and iron for canola (Brassica napus L.). Notulae Scientia Biologicae,  2 (1): 94-103.
Carrubba, A., La Torre, R. and Matranga, A. 2002. Cultivation trials of some aromatic and medicinal plants in a semi-arid Mediterranean environment. Proceedings of an International Conference on MAP, Acta Horticulture (ISHS), 978 (1): 4200-6315.
Copetta, A., Lingua, G. and Bert, G. 2006. Effect of three AM fungi on growth, distribution of glandular hairs and essential oil production in Ocimum basilicum L. var. Genovese. Mycorrhiza, 16: 485-494.
Ebubekir, A., Engin, O., Zgo, Z. O.  and  Faruk, T. 2005. Some physical properties of fenugreek (Trigonella foenum-graceum L.) seeds. Journal of Food Engineering, 71: 37-43.
Fatma, E. M., El-Zamik, I., Tomader, T., El-Hadidy, H. I., El-Fattah Abd L. and Seham Salem, H. 2006.Efficiency of  biofertilizers, organic and in organic amendments application on growth and essential oil of marjoram (Majorana hortensis L.) Plants Grown in Sandy and Calcareous . Agric. Microbiology Dept., Faculty of Agric., ZagazigUniversity and Soil Fertility and Microbiology Department, DesertResearch Center, Cairo, Egypt.
Griffe, P., Metha, S. and Shankar, D. 2003. Organic Production of Medicinal, Aromatic and Dye-Yielding Plants (MADPs): Forward, Preface and Introduction, FAO.
Ibrahim, O., Nebahat, S., Cagdas, A. and Halit, Y. 2011. Screening mycorrhiza species for plant growth, P and Zn uptake in pepper seedling grown under greenhouse conditions. Journal of Scientia Horticu lturae, 128: 92-98.
Kabata-Pendias, A. and Pendias, H. 1999. Biogeochemistry of trace elements. Warsaw, Poland: PWN.
Kapoor, R., Giri, B. and Mukerji, K. G. 2002. Glomus macrocarpum: A potential bioinoculant to improveessential oil quality and concentration in dill (Anethum graveolens L.) and carum (Trachyspermum ammi Sprague). World Journal of Microbiology and Biotechnology, 18(5): 459-463.
Kapoor, R., Giri, B. and Mukerji, K. G. 2004. Improved growth and essential oil yield and quality in (Foeniculum vulgare  mill) on mycorrhizal inoculation supplemented with P-fertilizer. Bioresource Technology, 93: 307-311.
Kumar, T. S., Swaminathan, V. and Kumar, S. 2009. Influence of nitrogen, phosphorus and biofertilizers on growth, yield and essential oil constituents in ratoon crop of divan (Artemisia allens Wall.). Electronic Journal of Environmental, Agricultural and Food Chemistry, 8: 86-95.
Kumar, V., Singh Solanki, A. and Sharma, S. 2011. AM Fungi and A. chroococcum affecting yield, nutrient uptake and cost efficacy of isabgoal (Plantago ovata) in Indian arid region. Thai Journal of Agricultural Science, 44(1): 53-60.
Leithy, S., El-meseiry, T. A. and Abdallah E. F. 2006. Effect of biofertilizers, cell stabilizer and irrigation regime on Rosemary herbage oil yield and quality. Journal of Applied Research, 2: 773-779.
Mandal, A., Patra, A. K., Singh, D., Swarup, A.  and Ebhin Masto, R. 2007. Effect of long-term application of manure and fertilizer on biological and biochemical activities in soil during crop development stages. Bioresource Technology, 98: 3585-3592.
Mandegary, A., Pournamdari, M., Sharififar, F., Pournourmohammadi, Sh., Fardiar, R. and Shooli, S. 2012. Alkaloid and flavonoid rich fractions of fenugreek seeds (Trigonellafoenum-graecum L.) with antinociceptive and anti-inflammatory effects. Journal Food and Chemical Toxicology, 50: 2503-2507.
Marschner, H. 2011. Marschner's Mineral Nutrition of Higher Plants. Academic Press; 3 edition.  Dordrecht, The Netherlands.
Nofal, O.A. and Rezk, A.L. 2009. Role of fertilization in improving quality of some agricultural crops. International Journal of Academic Research, 1: 59-65.
Ortasa, I., Sari, N., Akpinara, C. and Yetisir, H. 2011. Screening mycorrhiza species for plant growth, P and Zn uptake in pepper seedling grown under greenhouse conditions. Scientia Horticulturae, 128: 92-98
Panwar, J. and Tarafdar, J. C. 2006. Arbuscular mycorrhizal fungal dynamics under Mitragyna parvifolia (Roxb.) Korth. in Thar Desert. Applied Soil Ecology, 34: 200-208.
Ratti, N., Kumar, S., Verma, H. N. and Gautams, S. P. 2001. Improvement in bioavailability of tricalcium phosphateto Cymbopogon martini var. motia by rhizobacteria, AMF and Azospirillum inoculation. Microbiology Research, 156: 145-149.
Ravi, S., Channal, H. T., Hebsur, N. S., Patil, B. N.  and Dharmatti, P. R. 2008. Effect of sulphur, zinc and iron nutrition on growth, yield, nutrient uptake and quality of safflower (Carthamus tinctorius L.). Journal of Agricultural Science, 21(3): 382-385.
Rehem, G.W., Fendter, W.E. and Overdahi, C. J. 1998. Boron for Minnesota soils. University of Minnesota Extension Service [Online]. Available at http://www.Extansion Umn. Edv.
Saia, S.,  Ruisi, P., García-Garrido, J. M., Benítez, E., Amato, G.and Giambalvo, D. 2012. Can arbuscular mycorrhizal fungi enhance plant nitrogen capture from organic matter added to soil? 17th International Nitrogen Workshop. 26th -29th June, Wexford, Ireland.
Sailo, G. L. and Bagyaraj,  D. J. 2005. Influence of different AM-fungi on the growth, nutrition and forskolincontent of Coleus forskohlii. Mycological Research, 109: 795-798.
Shaalan,  M. N. 2005. Influence of biofertilizers and chicken manure on growth, yield and seeds quality of (Nigellasativa L.) plants. Egyptian Journal of Agricultural Research, 83: 811-828.
Srivastava, N. K. and Basu, M. 1995. Occurrence of vesicular arbuscular mycorrhizal fungi in some medicinal plants. In: Mycorrhizae: Biofertilizers for the Future. Adholeya, A., Singh, S. (Eds.). Third National Conference on Mycorrhiza, TERI, Delhi, India, pp. 58-61.
Stavros, D. V., Baodong, C. and Matthias, C.  R.  2012. Arbuscular mycorrhiza and soil nitrogen cycling. Journal of Soil Biology and Biochemistry, 46: 53-62.
Tanu, A., Prakash, A. and Adholeya,  A. 2004. Effect of different organic manures/composts on the herbage and essential oil yield of Cymbopogon winterianus and their influence on the native AM population in a marginal alfisol. Bioresource Technology, 92: 311-319.
Venkateshwar Rao, G. C., Manoharachary, C., Kunwari, I. K.  and Rajeshwar Rao, B. R. 2000. Arbuscular mycorrhizal fungi associated with some economically important spices and aromatic plants. Philippine Journal of Science, 129:1-5.
Vinutha, T. 2005. Biochemical Studies on Ocimum sp. Inoculated with Microbial Inoculants. M.Sc, (Agri.) thesis, University of Agricultural Sciences, Bangalore, India.
Wallace, J. 2001. Organic Field Crop Handbook. Pub. Canadian Organic Growers. Ottana, Ontario.
Yang, M., Shl, L., Fang, S., Lu, J. W. and Wang, Y. H. 2009. Effects of B, Mo, Zn, and their interactions on grain yield of rapeseed (Brassica napus L.). Pedosphere, 19(1): 53-59.
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار