اثر تنش خشکی روی برخی از خصوصیات فیزیولوژیکی شش رقم انار (Punica granatum L.) تجاری ایرانی

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 استاد، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

3 استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

چکیده

به‌منظور مطالعه اثر تنش خشکی روی برخی ویژگی­های فیزیولوژیکی 6 رقم انار تجاری ایران، این آزمایش به‌صورت فاکتوریل با دو فاکتور: 1- رقم انار در 6 سطح (رباب ­نی­ریز، نادری ­بادرود، شیشه­کپ فردوس، اردستانی مه­ولات، ملس­ یزدی و شیرین ­شهوار) و 2- تنش خشکی در 3 سطح شامل بدون تنش خشکی (رطوبت 80 درصد ظرفیت زراعی، تیمار شاهد)، تنش خشکی متوسط (60 درصد رطوبت ظرفیت زراعی) و تنش خشکی شدید (40 درصد رطوبت ظرفیت زراعی) در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار اجرا گردید.نهال­های گلدانی یک­ساله به‌مدت شش هفته در معرض تنش خشکی قرار گرفتند و سپس برخی از ویژگی­های فیزیولوژیکی آن‌ها شامل سرعت فتوسنتز، سرعت تعرق، هدایت روزنه­ای، دی­اکسیدکربن زیر روزنه، دمای سطح برگ، محتوی نسبی آب و نشت الکترولیت­های برگ، در  برگ­های کاملاً توسعه یافته در شرایط شاهد و تنش اندازه­گیری شدند. تمامی ارقام مورد مطالعه تحت تاثیر تنش خشکی قرار گرفتند، اما پاسخ­ آن­ها به تنش متفاوت بود.در همه اراقام با افزایش تنش خشکی، سرعت فتوسنتز، سرعت تعرق، هدایت روزنه­ای، دی­اکسیدکربن زیر روزنه و محتوی نسبی آب کاهش ولی دمای سطح برگ و میزان نشت الکترولیت­های برگ افزایش یافت. براساس نتایج به‌دست آمده از این پژوهش به‌ترتیب ارقام رباب نی­ریز و ملس یزد که در مقایسه با سایر ارقام از نظر خصوصیات فیزیولوژیکی دارای تحمل بیشتری در برابر تنش خشکی بودند به‌عنوان ارقام متحمل به تنش خشکی پیشنهاد می­گردند. علاوه‌براین در بین ارقام مورد بررسی رقم نادری بادرود بیشترین حساسیت را به تنش خشکی نشان داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Drought Stress on Some Physiological Characteristics in Six Commercial Iranian Pomegranate (Punica granatum L.) Cultivars

نویسندگان [English]

  • Esfandiyar Hassani Moghadam 1
  • Mahmood Esna-Ashari 2
  • Abdol-Hossein Rezainejad 3
1 PhD Student, Department of Horticultural Sciences, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
2 Professor, Department of Horticultural Sciences, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
3 Assistant Professor, Department of Horticultural Sciences, Faculty of Agriculture, Lorestan University, Khoramabad, Iran
چکیده [English]

In order to the study the effect of drought stress on some physiological characteristics in six Iranian pomegranate cultivars a factorial experiment was conducted based on a complete randomized design with three replications. Two factors including pomegranate cultivars (Rabab nyriz, Nadery badroud, Shyshah cap ferdous, Ardestany mahvelat, Malase yazd and Shirin shavar yazd) and irrigation levels (60% and 40% field capacity "the moderate and severe stresses, respectively" and 80% field capacity as "the control" was used and the plants were kept for six weeks. Some physiological characteristics including photosynthesis rate, evaporation rate, stomatal conductance, Intercellular CO2 concentration, leaf temperature, relative water content and leaf ion leakage in fully developed leaves were then measured. All examined cultivars had similar responses to drought stress treatments, but the intensity of these responses was different in various cultivars. According to the ultimate results, Rabab nyriz and Malase Yazd cultivars were more tolerant to drought compared to the others tolerant cultivars.Furthermore, among the cultivars studied, 'Nadery badroud was so they have been suggested as sensitive cultivar to drought stress.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Leaf gas exchange
  • Leaf ion leakage
  • Photosynthesis rate
  • Intercellular CO2 concentration
  • Relative water content

مراجع

ارجی، ع. و ارزانی، ک. 1382، بررسی پاسخ‌های رشدی و تجمع پرولین در سه رقم زیتون بومی ایران به تنش خشکی. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. 10(2): 100-91.
بهزادی شهر بابکی، ح.  1377، پراکندگی و تنوع ارقام انار در ایران. نشر آموزش کشاوررزی کرج.
بی­نام، 1388، آمارنامه کشاورزی ایران، نتایج طرح آمارگیری نمونه­ای محصولات باغی. انتشارات وزارت جهادکشاورزی.
ربیعی جمکرانی، م. 1391، ارزیابی تحمل به خشکی برخی گونه‌های بادام. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه بوعلی­سینا. همدان.
قادری، ن.، سی‌و‌سه‌مرده، ع. و شاهویی، س. ص. 1385، بررسی اثر تنش خشکی بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی در دو رقم انگور. مجله علوم کشاورزی ایران. 37 (1): 55-45.
کـافی، م.، بـرزوئی، ا.، صالحی، م.، کمندی، ع.، معصومی، ع. و نبـاتی، ج. 1388، فیزیولوژی تنش­های محیطی در گیاهان. چاپ اول. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
Abdul Jaleel, C., Manivannan, P., Wahid, A., Farooq, M., Somasundaram, R. and Panneerselvam, R. 2009. Drought stress in plants: A Review on Morphological Characteristics and Pigments Composition. International Journal of Agricultural and Biological Engineering, 11: 100-105.
Arve, L. E., Torre, S., Olsen, J. E. and Tanino, K. K. 2011. Stomatal  responses to drought stress and air humidity. In: Shanker, A. (Ed.), Abiotic stress in plants mechanisms and adaptations. In Tech Publication, pp. 267-280.
Colom, M. R. and Vazzana, C. 2003.  Photosynthesis and PSII functionality of drought-resistant and drought-sensitive weeping love grass plants. Environmental and Experimental Botany, 49: 135-144.
Flexas, J. and Medrano, H. 2002. Drought-inhibition of photosynthesis in 3C plants: Stomatal and Non Stomatal Limitation Revisited. Annals of Botany, 89: 183-189.
Genty, B., Briantais, J. M. and Vieira, J. B. 1987. Effects of drought on primary photosynthetic processes of cotton leaves. Plant Physiology, 83: 360-364. 6.
Gholami, M., Rahemi, M. and Rastegar, S. 2012. Use of rapid screening methods for detecting drought tolerant cultivars of fig (Ficus carica L.). Scientia Horticulturae, 143: 7-14.
Higgins, S., Larsen, E. E., Bendel, R. B., Radamker, G. K., Bassan, J. H., Bidlake, W. R. and Alwir, A. 1992. Comparative gas exchange characteristics of potted glasshouse grown almond, apple, fig, grape, olive, peach and Asian pear. Scientia Horticulturae, 52(4): 313-329.
Hura, T., Hura, K., Grzesiak, M. and Rezepka, A. 2007. Effect of long-term drought stress on leaf gas exchange and fluorescence parameters in 3C and 4C plants. Acta Physiologies Plantarum, 29: 103-113.
Jangpromma, N., Kitthaisong, S., Lomthaisong, K., Daduang, S., Jaisil, P. and Thammasirirak, S. 2010. A proteomics analysis of drought stress-responsive proteins as biomarker for drought-tolerant sugarcane cultivars. American Journal of Biochemistry and Biotechnology, 6 (2): 89-102.
Lawlor, D. W. and Cornic, G. 2002. Photosynthetic carbon assimilation and associated metabolism in relation to water deficits in higher plants. Plant, Cell and Environment, 25: 275-294.
Medrano, H., Escolana, J. M., Bota, J., Gulias, J. and Flexas, J. 2002. Regulation of photosynthesis of 3C plants in response to progressive drought: stomatal conductance as a reference parameter. Annual Botany, 88: 895-905.
Schonfeld, M. A., Johnson, R. C., Carver, B. F. and Mornhinweg, D. W. 1988. Water relations in winter wheat as drought resistance indicators. Crop Sciences, 28: 526-531.
Taiz, L. and Zeiger, E. 2006. Plant physiology. Forth Edition. Sinauer Associates. Inc: Publishers Sunderland Massachusetts, P: 738.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار