خصوصیات جوانه‌زنی بذور حاصل از چهار رقم نخود (Cicer arietinum L.) تحت سطوح مختلف آبیاری

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

3 دانشجوی دکتری اکولوژی گیاهان زراعی، گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

مهم‌ترین عامل محدودکننده تولید محصولات زراعی در مناطق خشک و نیمه‌خشک، کمبود آب است. یکی از اثرات کمبود آب، تأثیر آن بر کیفیت بذور محصولات زراعی می‌باشد. به‌منظور بررسی خصوصیات جوانه‌زنی بذور حاصل از آزمایش مزرعه‌ای چهار رقم نخود (پیروز، کاکا، آزاد و ILC-482) تحت سطوح مختلف آبیاری (آبیاری کامل، آبیاری محدود و دیم)، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهی دانشگاه کردستان در سال 1389 انجام گرفت. نتایج نشان داد که مقادیر صفات سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه، وزن ریشه‌چه و ساقه‌چه، شاخص بنیه گیاهچه و وزن صد دانه در بذور به‌دست‌آمده از گیاهان تحت تیمار آبیاری کامل نسبت به شرایط دیم به‌ترتیب 2/19، 4/25، 9/21، 1/38، 6/33، 5/26 و 1/14 درصد بیشتر بود. همچنین نتایج نشان داد که از نظر تمامی صفات بین ارقام مورد بررسی اختلافات معنی‌دار وجود داشت و ارقام تیپ دسی و به‌ویژه رقم کاکا نسبت به ارقام تیپ کابلی از نظر تمامی صفات به‌جز صفات سرعت جوانه‌زنی، نسبت طول ریشه‌چه به ساقه‌چه، نسبت وزن ریشه‌چه به ساقه‌چه و وزن صد دانه برتر بودند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Germination Characteristics of Seeds Obtained from Four Chickpea (Cicer arietinum L.) Cultivars under Different Irrigation Levels

نویسندگان [English]

  • Khabat Warmazyaryan 1
  • Yousef Sohrabi 2
  • Weria Weisani 3
1 MSc Student, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
2 Associate Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
3 PhD Student of Crop Ecology, Department of Plant Ecophysiology, Faculty of Agriculture, Tabriz University, Tabriz, Iran
چکیده [English]

The most important factor limiting crop production is water shortage in arid and semiarid regions. One of the effects of water shortage is its impact on the quality of crops seeds. In order to evaluation of germination characteristics in seed obtained from farm studies of four chickpea cultivar (Piruz, Kaka, Azad and ILC-482) under different irrigation levels (full irrigation, deficit irrigation and rainfed), an experiment was conducted using a factorial arrangement based on completely randomized design with three replications in Plant Physiology Laboratory of Kurdistan university in 2010. Results showed that characteristics amount of germination rate, root and shoot length, root and shoot weight, seedling vigor index and 100 seeds weight were more by 19.2%, 25.4%, 21.9%, 38.1%, 33.6%, 26.5% and 14.1%, respectively in seeds obtained from plants under full irrigation treatment compared to that under rainfed condition. Also results indicated that there were significant differences among studied cultivars for all the characteristics. The cultivars of Desi type and especially Kaka cultivar were superior for all studied characteristics except germination rate, radicle length to plumule length ratio, radicle weight to plumule weight ratio and 100 seed weight traits compared with cultivars of Kabuli type.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Deficit irrigation
  • Seed vigority
  • Rainfed
  • 100 seed weight

مراجع

ابهری، ع. و گالشی، س. 1386. اثر تنش خشکی انتهایی بر بنیه بذر ژنوتیپ های گندم. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 14(3): 11-20.
آبین، ع. و اسلامی، س. و. 1388. اثر محیط گیاه مادری بر مقاومت به تنش شوری و خشکی در مرحله جوانه­زنی و سبز شدن علف هرز شیر تیغک (Sonchus oleraceus L.). مجله پژوهش علف‌های هرز، 1 (2): 1-12.
اکرم قادری، ف.، لطیفی، ن.، کرنژادی، ع. و رضایی، ج. 1381. اثرات شرایط محیطی طی پر شدن قوزه بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه بذور حاصله ارقام پنبه. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. 9 (3): 59-70.
دباغ محمدی نسب، ع.، قاسمی گلعذانی، ک.، رحیم‌زاده خویی، ف. و مقدم، م. 1380. تأثیر محدودیت آب بر کیفیت بذر دو ژنوتیپ عدس در مرحله نمو و رسیدگی دانه. مجله دانش کشاورزی، 11 (2): 91-102.
روزرخ، م.، قاسمی گلعذانی، ک. و جوانشیر، ع. 1381. ارتباط قدرت بذر با رشد و عملکرد نخود در مزرعه. نشریه تحقیقاتی نهال و بذر، 18(2): 156-169.
سلطانی، ا. 1386. کاربرد نرم‌افزار SAS در تجزیه‌های آماری (برای رشته‌های کشاورزی). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 182 صفحه.
صادقی، م.، اصفهانی، م.، مومنی، ع.، ربیعی، م. و جهاندیده، ح. 1387. تأثیر محتوای رطوبت بذر بر شاخص‌های جوانه‌زنی بذر و رشد اولیه گیاهچه در چهار رقم کلزا. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 15 (3): 1-11.
حسینی، ا. و کوچکی، ع. 1386. اثر تیمارهای مختلف پرایمینگ بر درصد و سرعت جوانه‌زنی چهار رقم بذر چغندرقند. مجله پژوهش‌های زراعی ایران، 5 (1): 69-76.
قاسمی­گلعذانی، ک.، صالحیان، ح.، رحیمزاده­خویی، ف. و مقدم، م. 1375. اثر قدرت بذر بر سبز شدن گیاهچه و عملکرد دانه گندم. علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 3 (3): 48-55.
قرینه، م. ح.، بخشنده، ع. و قاسمی­گلعذانی، ک. 1383. اثر قوه زیست و قدرت بذر ارقام گندم بر استقرار گیاه و عملکرد دانه در شرایط مزرعه. نشریه تحقیقاتی نهال و بذر، 2 (3): 383-400.
گالشی، س. و بیات ترک، ز. 1384. بررسی اثر تنش کم‌آبی پس از گرده‌افشانی بر قدرت بذر حاصله دو رقم گندم. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 12 (6): 113-119.
مرجانی، ع.، فارسی، م. و رحیمی‌زاده، م. 1385. بررسی تحمل به خشکی ده ژنوتیپ نخود دیم در مرحله جوانه‌زنی با استفاده از پلی‌اتیلن گلایکول 6000. ویژه‌نامه علمی- پژوهشی علوم کشاورزی، 12 (1): 17-28.
یزدانی بیوکی، ر.، رضوانی‌مقدم، پ.، خزاعی، ح.، قربانی، ر. و آستارایی، ع. 1389. اثرات تنش‌های شوری و خشکی بر خصوصیات جوانه‌زنی بذر مارتیغال. نشریه پژوهش‌های زراعی ایران، 8 (1): 12-19.
یونسی، ا.، شریف‌زاده، ف. و احمدی، ع. 1389. اثر رژیم آبیاری بر عملکرد دانه، اجزاء عملکرد و برخی خصوصیات جوانه‌زنی سورگوم دانه‌ای رقم کیمیا. مجله علوم گیاهان زراعی ایران، 41 (1): 195-187.
Agrawal, R. 2005. Seed Technology. Oxford and IBH Publishing Co. ITD. New Delhi.
De Figueiredo, E., Albuquerque, M. C. and De Carvalho, N. M. 2003. Effect of the type of environmental stress on the emergence of sunflower, Soybean and maize seeds with different levels of vigor. Seed Science and Technology, 31: 465-479.
Dorenbos, J. and Kassum, A. 1979. Yield response to water (irrigation and drainage), FAO Rome, p: 257-280.
Dorenbos, J. and Mullen, R. E. 1991. Influence of stress during soybean seed fill on seed weight, germination and seedling growth rate. Iowa Seed Science. 7(2): 9-11.Canadian Journal of Plant Science, 71: 373-383.
Egli, R. H. and Pita Filho, C. 1992. The development of seed quality in spring and winter cultivars of barley and wheat. Seed Science Research, 2: 9-15.
Ellis, R. H. and Roberts, E. H. 1981. The quantification of ageing and survival in orthodox seeds. Seed Science and Technology, 9:373-409.
Fougereux, J. A., Dore, T., Ladonne, F. and Fleury, A. 1997. Water stress during reproductive stages seed quality and yield of pea. Crop Science, 37: 1247-1252.
Gutterman, Y. 1992. Maturation dates affecting the germinability of Lactuca serriola L. Achenes collected form a natural population in the Negev desert highlands: germination under constant temperatures. Journal of Arid Environment, 22: 353-362.
Hasstrup Pedersen, L., Jorjensen, P. E. and Poulsen, I. 1993. Effect of seed vigour and dormancy on field emergence, development and grain yield of winter wheat (Triticum aestivum L.) and winter barley (Hordeum vulgare L.). Seed Science and Technology, 21: 159-178.
International Seed Testing Association (ISTA). 2003. ISTA Handbook on Seedling Evaluation. 3rd edition.
Khodabandeh, N. and Jalilian, A. 1997. Evaluation of drought stress in reproduction stage on germination and seed vigor of soybean. Iranian Journal of Agricultural Sciences and Natural Resource, 28: 11-16.
Kim, S. H. and Kang, C. 1987. Vigor determination in barley seed by the multiple criteria. Korean Journal of Crop Science, 32: 417-427.
Maranville, J. W. and Clegg, M. D. 1977. Influence of seed size and density on germination, seedling emergence, and yield of grain sorghum. Agronomy Journal, 69: 329-330.
Meckel, L., Egli, D. B., Philips, R. E., Radcliiffe, D. and Leggett, J. E. 1984. Effect of moisture on seed growth in soybeans. Agronomy Journal, 76: 647-650.
Powell, A. A., Matthews, S. and Oliveira, M. D. E. A. 1984. Seed quality in grain legumes. Advances in Applied Biology, 10: 217-279.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار