تنوع مقاومت نسبت به حمله سرخرطومی برگ یونجه در ژنوتیپ‌های مختلف یونجه (Hypera postica Gyll.) در شرایط همدان

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته مقطع دکتری اصلاح‌نباتات (ژنتیک)، گروه زراعت و اصلاح‌نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران

2 دانشیار اصلاح‌نباتات، گروه زراعت و اصلاح‌نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران

3 استاد حشره‌شناسی، گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران

چکیده

یونجه از جمله گیاهان علوفه ­ای دنیا (به ویژه ایران) می­ باشد. هرساله عملکرد این گیاه در منطقه همدان توسط حمله خسارت­ زای سرخرطومی کاهش می­یابد. بنابراین، به­ منظور ارزیابی مقاومت به آفت فوق در ژنوتیپ­ های مختلف این گیاه، 30 جمعیت یونجه زراعی موجود در ژرم­پلاسم مزرعه ­ای با آرایش طرح کاملاً تصادفی در منطقه همدان مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس صفات مورد بررسی، تنوع فراوانی از نظر کلیه صفات در ژنوتیپ ­ها نشان داد. سبزینگی برگ، درصد خسارت آفت، ارتفاع گیاه در زمان بروز خسارت، ارتفاع گیاه در زمان برداشت و درصد ماده خشک در سطح احتمال یک درصد و صفت عملکرد علوفه خشک در سطح احتمال پنج درصد تفاوت معنی­ داری داشتند. نتایج تجزیه همبستگی­ ها نشان داد که بین صفت درصد خسارت آفت و تعداد لارو همبستگی مثبت و معنی­ دار (**695/0) در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. رگرسیون گام­به­گام برای عملکرد تر علوفه­ نشان داد که صفات عملکرد خشک علوفه و درصد ماده خشک وارد مدل شدند و با ضریب تبیین تجمعی 58/99 درصد بیشترین تغییرات عملکرد تر علوفه را توجیه نمودند. سایر صفات مورد مطالعه تأثیر معنی­ داری بر مدل نداشتند. با توجه به نتایج به ­دست آمده، جمعیت ­های کرج2122 و بمی103 را می­توان جزء جمعیت­ های مطلوب و متحمل به آفت در این مطالعه و مناسب همدان پیشنهاد نمود.
.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Variability of Resistance to Alfalfa Weevil (Hypera postica Gyll.) Attack in Different Alfalfa Genotypes in Hamedan Condition

نویسندگان [English]

  • Mehdi Kakaei 1
  • Hojatollah Mazahery-Laghab 2
  • Mohammad Khanjani 3
1 Ph.D. Graduated, Plant Breeding (Molecular Genetics), Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture Bu- Ali Sina University, Hamedan, Iran
2 Associate Professor, Plant Breeding, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture Bu- Ali Sina University, Hamedan, Iran
3 Professor of Entomology, Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
چکیده [English]

The forage yield of alfalfa (Medicago sativa L.) is reduced by the attack of alfalfa weevil (Hypera postica Gyll.) in most regions of the world, especially in Hamedan. In order to evaluate the resistance to this insect pest, 30 genotypes of alfalfa were studied in Hamedan using the completely randomized design (CRD). The results of the analysis of variance of all the studied traits showed a highly significant variability of all traits in genotypes. There was a significant difference in leaf greenness, pest damage percent, Plant height at the time of damage and percent of dry material at the level of 1% probability. This difference was significant for dry forage yield at the level of 5% probability. The results of the analysis of correlation showed a significant and positive correlation (P=0.695**) between the pest damage percent and larvae number at the level of 1% probability. In the stepwise regression for fresh forage yield, dry forage yield and dry material percent entered the model, respectively. These traits justified most of the changes in fresh forage yield with the cumulative contrast coefficient of 99.58%. Other studied traits did not have any significant influence on the model. With regard to the results of the present study, Karaj 2122 and Bami103, can be recommended as the optimum population, which are resistant to pests and suitable for cultivation in Hamedan. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Alfalfa populations
  • Regression
  • Alfalfa weevil (Hypera postica)
  • Resistance
  • Correlation
ارباب، ع. و مک­نیل، م. 1380. نخستین گزارش از گونه Microctonus aethiopoides (Hym. Braconidae) برای فون بال غشائیان ایران. نامه انجمن حشره­شناسان ایران، 21 (1): 112-111.
خانجانی، م. 1388. آفات گیاهان زراعی ایران (حشرات وکنه­ها). انتشارات دانشگاه بوعلی­سینا، جلد 5: 2.
جمشیدی، ص. 1392. مطالعه ساپونین­های عامل مقاومت در برابر تغذیه لاروهای سرخرطومی برگ یونجه (Hypera postica Gyll.) با ارزیابی فعالیت آنزیم­های گوارشی از طریق کروماتوگرافی لایه نازک. پایان­نامه کارشناسی­ارشد اصلاح­نباتات، دانشگاه بوعلی­سینا.
رضایی، م.، نقوی، م. ر.، معالی­امیری، ر.، محمدی، ر.، جعفری، ع. ا. و کابلی، م. م. 1390. ارزیابی تنوع اکوتیپ­های یونجه زراعی ایران براساس شاخص­های کیفی علوفه. دوفصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 19 (1): 54-39.
رفیعی، م.، کریمی، م.، نورمحمدی، ق. و نادیان، ح. 1383. مطالعه­ی همبستگی صفات و تجزیه علیت عملکرد دانه ذرت در تیمارهای مختلف تنش خشکی. مجله پژوهش کشاورزی. 4 (2): 48-33.
زارع­چاهوکی، م. ع. 1389. تجزیه­و­تحلیل داده­ها در پژوهش­های منابع طبیعی با نرم­افزار SPSS. انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تهران. صفحه 94-65.
سبکدست، م. و خیال­پرست، ف. 1386. مطالعه روابط میان عملکرد و اجزای عملکرد در 30 رقم لوبیا. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 42 (11): 134-123.
سوقانی، م.، واعظی، ش. وصباغ­پور، س. ح. 1389. مطالعه همبستگی و تجزیه علیت عملکرد دانه و صفات وابسته به آن در ژنوتیپ­های لوبیا سفید. مجله زراعت و اصلاح­نباتات، 6 (3): 36-27.
کاکایی، م. و کهریزی، د. 1389. تجزیه علیت اثرات برخی صفات پنبه روی وزن پنبه دانه. پنجمین همایش ملی ایده­های نو در کشاورزی. دانشگاه آزاد خوراسگان (اصفهان). 28-27 بهمن 1389. صفحه 7-1.
کاکایی، م.، زبرجدی، ع. ر.، مصظفایی، ع. و رضایی­زاد، ع. 1389. شناسایی ژنوتیپ­های متحمل به تنش خشکی درکلزا با استفاده از شاخص­های تحمل. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی، 3 (4): 124-107.
کمانگر، ص. و حبیبی، ج. 1385. بررسی چند روش در کنترل سرخرطومی برگ یونجه Hypera postica (Col.: Curculionidae). نامه­ی انجمن حشره­شناسی ایران. 26 (1): 12-1.
مظاهری­لقب، ح. 1387. آشنایی با گیاهان علوفه­ای. انتشارات دانشگاه بوعلی­سینا، صفحه 86.
مصطفوی، ع. س. 1390. ارزیابی تنوع­ژنتیکی و گروه­بندی 150 ژنوتیپ یونجه مختلف در همدان. پایان­نامه کارشناسی­ارشد اصلاح­نباتات، دانشگاه بوعلی­سینا.
یزدی­صمدی، ب. 1373. بررسی ارقام یونجه از لحاظ صفات مهم زراعی در کرج. مجله علوم کشاورزی ایران، 25 (2): 32-19.
Akinyele, B. O. and Osekita, O. S. 2006. Correlation and path coefficient analyses of seed yield attributes in okra (Abelmoschuse sculentus L. (Moench). African Journal of Biotechnology, 5: 1330-1336.
Barnes, D. K., Goplen, B. P. and Baylor, J. E. 1988. Highlights in the USA and Canada. In: Hanson, A. A., Barnes, D. K. and Hill, R. R. Jr. (eds) Alfalfa and alfalfa improvement. American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin. Monograph, 29, pp 1Ð24
Falconer, D. S. 1989. Introduction to Quantitative Genetics. Third Edition. Center of university press.
Gorski, P. M., Miersch, J. and Ploszynski, M. 1991. Production and biological Activity of Saponins and Canavanine in Alfalfa Seedling. Journal of Chemical Ecology, 17: 1135-1143.
Phillips, R. D. and Abbey, B. W. 1989. Composition and flatulence-producing potential of commonly eaten nigerian and American legumes. Food Chemistry, 33: 271-280.
Smith, J. and smith, O. 1989.The description and assessment of distances between inbred lines of maiz. Maydica, 34: 151-161.
Khosrowchahli, M., HosseinzadehMoghbeli, A. H., Monirifar, H. and Noormohammadi, Gh. 2013. Study of some morphological traits of Alfalfa (Medicago sativa L.) ecotypes under salinity stress condition. Journal of Novel Applied Sciences, 10: 480-482.