ارزیابی خودسازگاری، زمان گل‌دهی و خصوصیات مورفولوژیکی برخی از ژنوتیپ‌های بادام برای دستیابی به انتخاب‌های برتر

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

2 دانش‌آموخته کارشناسی، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

چکیده

بادام یکی از گونه­ های مهم جنس Prunus از نظر اقتصادی می ­باشد. خودناسازگاری یکی از مشکلات مهم و محدودکننده در میزان تشکیل میوه و محصول­ دهی بادام می­ باشد. بنابراین شناسایی ارقام خودسازگار بادام اهمیت ویژه ­ای دارد. از مشکلات دیگر تولید بادام سرمای دیررس بهاره بوده که برای رفع آن باید ارقام دیرگل و مقاوم به سرمای بهاره معرفی کرد. بنابراین، آزمایشات زیر با هدف به‌دست آوردن ارقام خودسازگار و دیرگل برتر روی 90 ژنوتیپ بذری بادام در شهرستان آشتیان از توابع استان مرکزی صورت گرفت. در آزمایش اول میزان خودسازگاری ژنوتیپ­ ها مورد بررسی قرار گرفت که تعداد پنج ژنوتیپ 30، 42، 56، 63 و 82 نیمه­ خودسازگار تشخیص داده شدند. در آزمایش دوم زمان گل­دهی ژنوتیپ­ ها مورد مطالعه قرار گرفت که زمان گل­دهی 43 عدد از ژنوتیپ­ های مورد مطالعه از یک تا یازده فروردین ثبت شد که با توجه به اینکه در این زمان از سال احتمال سرمازدگی بهاره کاهش پیدا می­کند لذا این ژنوتیپ­ ها می­توانند کاندیدای خوبی به‌عنوان والد دیرگل در برنامه ­ها اصلاحی باشند و یا بعد از بررسی خصوصیات کمی و کیفی میوه، در صورت تأیید به‌عنوان رقم تجاری مورد استفاده قرار بگیرند. از این تعداد، زمان گل­دهی 10 عدد از ژنوتیپ­ ها (شامل ژنوتیپ­های شماره 13، 14، 19، 31، 58، 62، 63، 76، 80 و 82) از تاریخ شش فروردین تا 11 فروردین ثبت شد که این ژنوتیپ­ها به‌عنوان ژنوتیپ­ های دیرگل تا خیلی دیرگل طبقه ­بندی شدند. در آزمایش سوم؛ صفات رویشی و میوه ژنوتیپ­ های انتخاب شده به­ عنوان دیرگل و خیلی دیرگل (43 ژنوتیپ) مورد ارزیابی قرار گرفت و با توجه به خصوصیات یک بادام خوب از نظر تولیدکننده و مصرف­کننده (دیرگلی، عملکرد زیاد، مغز بزرگ، رنگ مغز، طعم مغز و درصد مغز زیاد)؛ تعداد 13 ژنوتیپ شامل ژنوتیپ­ های شماره 3، 6، 13، 14، 23، 43، 57، 62، 63، 71، 77، 80 و 82 به‌عنوان ژنوتیپ­ های برتر معرفی شدند که برای احداث باغات بادام به باغداران توصیه می‌شوند. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Self-compatiblity, Flowering Time and Morphological Variables in some Almond Genotypes to Choose Superiors

نویسندگان [English]

  • Abdollah Khadivi-Khub 1
  • Esmat Osati 2
1 Assistant Professor, Department of Horticultural Sciences, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Arak University, Arak, Iran
2 Graduated BS Student, Department of Horticultural Sciences, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Arak University, Arak, Iran
چکیده [English]

Almond is an economically important species of genus Prunus. Self-incompatibility and less quality fruit are the most important limitative problems for fruit set and cropping in almond. Also, almond is the earliest temperate tree crop to bloom, which limits production in areas with spring frosts. One of the main breeding objectives for almond is finding or production of late-flowering cultivars. Thus, this study was conducted in 90 seedling genotypes of almond for finding self-compatible and late-flowering genotypes. Results of the first experiment showed that five genotypes including No. 30, 42, 56, 63 and 82 were semi-self-compatible. Results of the second experiment showed that the considered genotypes had significant differences in flowering time; so that flowering time varied from March 12 to March 30. Flowering time of 10 genotypes (No. 13, 14, 19, 31, 58, 62, 63, 76, 80 and 82) ranged from 25 to 30 March, which were known as late to very late flowering genotypes. Furthermore, flowering time for 33 genotypes were recorded from 20 to 24 March and they clustered as late flowering genotypes. These two groups can be used as parents in breeding programs or after evaluation of vegetative and fruit traits for cultivation in commercial orchards. According to results of the third experiment, 13 out of 43 late flowering genotypes including No. 3, 6, 13, 14, 23, 43, 57, 62, 63, 71, 77, 80 and 82 were the best genotypes in terms of consistent high fruit set, large nut, large kernel and high kernel percentage and can be singled out for cultivation in orchard.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Almond
  • Late-flowering
  • Self-compatibility
  • Breeding programs
  • Commercial orchards

مراجع

ایمانی، ع. 1385. مطالعه هیبرید­های دیرگل انتخابی بادام و تعیین میزان همبستگی بین زمان جوانه ­زنی بذور و تاریخ گل­دهی آن­ها. موسسه اصلاح و نهال و بذر، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی. ص 81.
راحمی، ع. 1390. خصوصیات میوه برخی از گون ه­های وحشی بادام در ایران. به ­نژادی نهال و بذر، 14(4): 481- 459.
شکوهیان، ع.، صانعی شریعت پناهی، م. و منیعی، ع. 1374. شناسایی ارقام دیرگل بادام در شهرستان کاشمر. پایان­ نامه کارشناسی­ ارشد. دانشکده کشاورزی. دانشگاه تربیت مدرس. 123 صفحه.
شهنوازی، ع. و حسینی، س. ص.. 1390. ارزیابی منافع اقتصادی تحقیق و ترویج ارقام بادام دیرگل در ایران. نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، 25 (2): 274-266.
عبادی، ع. 1391. بررسی تنوع فنوتیپی برخی از ارقام و ژنوتیپ­ های بادام با استفاده از نشانگر­های مورفولوژیکی. علوم باغبانی ایران. 12 (4): 370-357.
کاوند، م.، ارزانی، ک. و ایمانی، ع. 1388. گزینش ژنوتیپ­ های برتر بادام در منطقه بروجرد. مجله به­ نژادی نهال و بذر، 25 (3): 399-385.
موسوی، ا.، فتاحی­ مقدم، م.، زمانی، ذ. و ایمانی، ع. 1389. ارزیابی خصوصیات کمی و کیفی برخی از ارقام و ژنوتیپ­ های بادام. علوم باغبانی ایران، 41 (3): 131-119.
مومن­ پور، ع.، عبادی، ع. و ایمانی، ع. 1390. بررسی خصوصیات رویشی و زایشی و همبستگی بین آنها در نتاج حاصل از تلاقی دو رقم بادام به نام ­های تونو و شاهرود 12. نشریه علوم باغبانی، علوم و صنایع کشاورزی، 25 (2): 233-218.
Almedia, C. R. 1945. Acerca da incompatibility na amaendoeira An. Agron. Lisb.,15: 1-186.
Barbera, J., Garcia, E. and Carbonell, E. A. 1998. Phenotypical correlation among some traits in almond. Genetic Breeding, 46: 145-156.
Colic, S., Rakojac, V., Zec, G., Nikolic, D. and Aksic, M. F. 2012. Morphological and biochemical evaluation of selected almond [Prunus dulcis (Mill.) D. A.Webb] genotypes in northern Serbia. Turkish Journal of Agricultural and Forestry, 36: 429-438.
De Giorgio, D. and Polignano, G. B. 2001. Evaluating the biodiversity of almond cultivars from germplasm collection field in Southern Italy. Sustaining the Global Farm, 56: 305-311.
Dicenta, F. and Garcia, J. E. 1992. Phenotypical correlations among some traits in almond. Journal of Genetic and Breeding, 46: 241-246.
DiGrandi-Hoffman, G., Thorp, R., Lopez, G. and Eisikowitch, D. 1994. Describing the progression of almond bloom using accumulated heat units. Journal of Applied Ecology, 82: 1-17.
FAOSTAT. 2011. At: http://faostat.fao.org/site/567/DesktopDefauH.aspx?PageID=567.
Godini, A. 1981. Observing pollen tube growth in self-compatible almond cultivars by mean fluorescence. Option Mediterranianes, 81: 77-82.
Grasselly, C. 1999. Origin and evolution of almond. Research Crops and Evolution, 46: 143-147.
Gulcan, R. 1985. Descriptor List for Almond (Prunus amygdalus). International Board for Plant Genetic Resources (IBPGR) Rome, pp: 32.
Hammer, Ø., Harper, D. A. T. and Ryan, P. D. 2001. PAST: paleontological statistics software package for education and data analysis. Palaeontologia Electronica 4 (1): 9. http://palaeoelectronica. org/2001_1/past/issue1_01.htm.
Herrero, M., Camera, M. and Felipe, A. J. 1997. Interpolinizazion de variedades de almond. An. Inst. Invest. Agrar, Ser, Prod, Veg, 7: 99-103.
Kester, D. E. and Asay, R. N. 1875. Almonds. In: Janick Y. J., and Moore, J. N. (Eds.), Advances in Fruit Breeding. Purdue University Press, West Lafayette, Indiana, pp. 387-419.
Kester, D. E., Shackel, K. A., Micke, W. C., Viveros, M. and Gradziel, T. M. 2004. Noninfectious bud failure in ‘Carmel’ almond: I. Pattern of development in vegetative progeny trees. Journal of American Society of Horticultural Science, 127: 244-249.
Khadivi-Khub, A., Jafari, H. R. and Zamani, Z. 2013. Phenotypic and genotypic variation in Iranian sour and duke cherries. Trees, 27: 1455-1466.
Lansari, A., Iezzoni, A. F. and Kester, D. E. 1994. Morphological variation within collection of Moroccan almond clones and Mediterranean and North American cultivars. Euphytica, 78: 27-41.
Ortega, E., Egea, J. and Dicenta, F. 2004. Effective pollination period in almond cultivars. HortScience, 39: 19-22.
Rohlf, F. J. 2000. NTSYS-pc Numerical Taxonomy and Multivariate Analysis System. Version 2. 1. Exeter Software, Setauket, NY.
Socias I company, R. 1988. Self-compatibility in almond: transmission and advances. Acta Horticulture, 224: 307-317.
Socias i Company, R., Kodad, O., Alonso, J. M. and Felipe, A. J. 2008. ‘Mardía’ almond. HortScience, 43: 2240-2242.
Socias I Company, R., Kodad, O., Alonso, J. M. and Gradziel, J. T. M. 2007. Almond Quality: A Breeding Perspective. In Janick, J. (ed.). Horticultural Reviews, 33: 1-33.
Socias I Company, R. 2002. Latest advances in almond self-compatibility. Acta Horticulture, 591: 205-211.
Sorkheh, K., Shiran, B., Khodambashi, M., Moradi, H., Gradziel, T. M. and Martinez-Gomez, P. 2010. Correlations between quantitative tree and fruit almond traits and their implications for breeding. Scientia Horticulturae, 125: 323-331.
Talhouk, S. N., Lubani, R. T., Baalbaki, R., Zurayk, R., Al Khatib, A., Parmaksizian, L. and Jaradat, A. A. 2000 Phenotypic diversity and morphological characterization of Amygdalus species in Lebanon. Genetic Resource and Crop Evolution, 47: 93-104.
Zeinalabedini, M., Sohrabi, S., Nikoumanesh, K., Imani, A. and Mardi, M. 2012.  Phenotypic and molecular variability and genetic structure of Iranian almond cultivars. Plant Systematic and Evolution, 298: 1917-1929.
 
دوفصلنامه فنآوری تولیدات گیاهی
دوره 8، شماره 1
خرداد 1395
صفحه 103-124

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار