تأثیر مقادیر نیتروژن و تلقیح بذر با باکتری‌های افزاینده رشد گیاه بر وزن دانه در بوته، محتوای کلروفیل و کارآیی مصرف کود تریتیکاله

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 استادیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر مقادیر نیتروژن و تلقیح بذر با باکتری‌های محرک رشد بر وزن دانه در بوته، محتوای کلروفیل و کارآیی مصرف کود تریتیکاله، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه پژوهشی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1390 انجام گردید. تیمارها مقادیر کود نیتروژنه (صفر،80، 160و240 کیلوگرم در هکتار) از منبع اوره و تلقیح بذر با باکتری‌های افزاینده رشد ( تلقیح بذر با آزوسپیریلوم لیپوفروم استرین OF، سودوموناس پوتیدا سویه‌های 41 و 9 و عدم تلقیح  بذر به‌عنوان شاهد) بودند. نتایج نشان داد که تلقیح بذر با باکتری‌های افزاینده رشد و مقادیر کود نیتروژن تأثیر معنی‌داری بر وزن دانه در بوته، تعداد دانه در سنبله، طول سنبله، وزن صد دانه، شاخص برداشت، درصد پروتئین دانه و دیگر صفات مورد بررسی داشت. افزایش کود نیتروژن، درصد پروتئین دانه را افزایش داد. بیشترین درصد پروتئین دانه (24/11) در تلقیح بذر با سودوموناس سویه 9 به‌دست آمد. مقایسه میانگین تلقیح بذر با باکتری های افزاینده رشد در مقادیر کود نیتروژنه نشان داد که وزن دانه در بوته در تلقیح بذر با آزوسپریلوم لیپوفروم در مصرف160 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیشتر از کاربرد 240 کیلوگرم کود نیتروژنه درحالت عدم‌تلقیح بذر با باکتری بود. بالاترین کارآیی مصرف کود در ترکیب تیماری 80N × تلقیح بذر با باکتری آزوسپیریلوم لیپوفروم به‌دست آمد. به نظر می‌رسد به‌منظور افزایش وزن دانه در بوته و دیگر خصوصیات زراعی، می‌توان پیشنهاد نمود که تلقیح بذر تریتیکاله با آزوسپریلوم در مصرف 160 کیلوگرم کود نیتروژنه در هکتار به‌کار برده شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Effects of Nitrogen Rates and Seed Inoculation with Plant Growth Promoting Rhizobacteria (PGPR) on Grain Weight Per Plant, Chlorophyll Content and Fertilizer Use Effeciency of Triticale

نویسندگان [English]

  • Raouf Sharifi 1
  • Sepideh Abbaspour 2
  • Reza Seyed Sharifi 3
1 Professor, Department of Agronomy and Crop Breeding, Faculty of Agriculture, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabili, Iran
2 M.Sc. Graduate, Department of Agronomy and Crop Breeding, Faculty of Agriculture, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabili, Iran
3 Assistant Professor, Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabili, Iran
چکیده [English]

In order to study of nitrogen rates and seed inoculation with plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) on grain weight per plant, chlorophyll content and fertilizer use effeciency of triticale, a factorial experiment was conducted based on randomized complete block design with three replications in research greenhouse University of Mohaghegh Ardabili in 2011. Factors were: nitrogen fertilizer rates (0, 80,160 and 240 kg N ha-1) as urea and seed inoculation with PGPR containing, (without inoculation as control, seed inoculation with Azospirillum lipoferum strain OF, Psedomunas putida strains 41 and 9. Results indicated that nitrogen rates and seed inoculation with PGPR had significant effects on grain weight, number of grains per spike, spike length, grain 100 weight, harvest index and grain protein percentage and the other traits. Increasing N fertilization increased grain protein percentage. Maximum of grain protein was obtained in seed inoculation with Psedomunas strain 9.Means comparison of seed inoculation with PGPR× nitrogen rates showed that grain weight at seed inculation with Azospirillum lipoferum× 160 kg N ha-1 was more than application of 240 kg N ha-1× no seed inoculation. Maximum of nitrogen use efficiency was obtained at application of 80 kg N ha-1 in seed inoculation with Azospirillum lipoferum. It seems that in order to increasing of grain weight per plant, and some agronomic traits can be suggested that seed inoculation of triticale be applied with Azospirillum lipoferum× application of 160 kg N ha-1.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chlorophyll content
  • Fertilizer use efficiency
  • Harvest index
  • Nitrogen
  • Free living Nitrogen fixing bacteria
  • Triticale
آناقلی، ا.، کشیری، م.، زینلی، ا. و عزت احمدی، م. 1385. تأثیر مقدار و زمان مصرف نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم رقم زاگرس در شرایط دیم. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 13 (3). 75-69.
اردکانی، م. ر.، مظاهری، د.، مجد، ف. و نورمحمدی، ق. 1379. نقش همیاری باکتری آزوسپیریلوم در جذب عناصر غذایی میکرو و ماکرو گندم. ششمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. 16-13 شهریور، بابلسر، دانشگاه مازندران.
حسن آبادی، ط.، اردکانی، م. ر.، رجالی، ف.، پاک نژاد، ف. و افتخاری، ا. 1389. اثر کاربرد هم­زمان کودهای بیولوژیک و شیمیایی بر صفات مورفولوژیک جو. مجموعه مقالات اولین همایش ملی کشاورزی پایدار و تولید محصول سالم، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، اصفهان، ایران.
شهسواری، ن. و صفاری، م. 1384. اثر مقدار نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم گندم در کرمان. مجله پژوهش و سازندگی، 66: 82-87.
طوسی کهل، پ.، اصفهانی، م.، ربیعی، م. و ربیعی، پ. 1390. اثر غلظت و زمان محلول­پاشی کود نیتروژن مکمل بر عملکرد دانه و کارآیی مصرف نیتروژن در کلزا به‌صورت کشت دوم در اراضی شالیزاری. مجله علوم گیاهان زراعی ایران، 42 (2): 396-387.
عرب، س. م.، اکبری، غ. ع.، علیخانی، ح. ع.، ارزانش، م. ح. و دادی، ا. ا. 1387. بررسی توانایی تولید اکسین توسط باکتری‌های جداسازی شده بومی جنس آزوسپیریلوم و ارزیابی اثرات افزاینده رشدی جدایه برتر بر گیاه ذرت شیرین. مجله پژوهش‌‌های زراعی ایران، 6 (2): 225-217.
قوشچی، ف. 1379. تریتیکاله. انتشارات کارنو. 76 صفحه.
ملکوتی، م. ج. و نفیسی، م. 1373. مصرف کود در اراضی فاریاب و دیم (ترجمه). انتشارات دانشگاه تربیت مدرس تهران.282 صفحه.
نظارت، س. و غلامی، ا. 1390. بررسی تأثیر باکتری‌های افزاینده رشد گیاه  Psedomonas)و (Azospirillum  بر رشد و عملکرد گیاه ذرت (Zea mays). نشریه زراعت (پژوهش و سازندگی)، 91: 51-44.
هوشمندفر، ع. ر.، طهرانی، م. م. و دلنواز هاشمیان، ب. 1387. تأثیر مقدار مصرف نیتروژن بر میزان پروتئین دانه و کارآیی مصرف نیتروژن گندم. مجله پژوهشی گیاه و زیست بوم، 15: 62-52.
یزدانی، م.، پیردشتی، ه.، اسماعیلی، م. ع. و بهمن‌یار، م. ع. 1389. اثر تلقیح باکتری‌های حل­کننده فسفر و افزاینده رشد بر کارآیی مصرف کودهای ازته و فسفره در کشت ذرت سینگل کراس 604. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی، 3 (2): 80-65.
Allen, M. F., Moore, T. S. and Cheristenses, M. 1980. Phytohormone, changes in Bouteloua gracilisinfected by vesicular-arbuscular mycorrhizae. I. Cytokine increase in the host plant. Canadian Journal of Botany, 58: 371-374.
Amer, M. M., Swelim, M. A., Bouthaina, A., Ghany, F., Amal, M. and Omar, D. 2002. Effect of N fixing bacteria and actinomycetes as biofertilizers on growth and yield of cucumbers in sandy soil in Egypt. Egyptian Journal of Desert Research, 52: 113-126.
Anjum, M. A., Sajjad, M. R., Akhtar, N., Qureshi, M. A., Iqbal, A., Jami, A. R. and Hasan, M. 2007.Response of cotton to plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) inoculation under different levels of nitrogen. Agriculture Research, 45: 135-143.
Arzanesh, M. H., Alikhani, H. A., Khavazi, Rahimian, H. A. and Miransari, M. 2010. Wheat (Triricum aestivum L.) growth enhancement by Azospirllum sp. under drough stress. World Journal of Biotechnology, 26: 101-109.
Banerjee, M. R., Yesmin, L. and Vessey, J. K. 2006. Plant-growth-promoting rhizobacteria as biofertilizers and biopesticides. In Rai, M. K. (Ed.), Handbook of microbial biofertilizers. Pp. 137-181. Food Production Press, U.S.A.
Bashan, Y., Levanony, H. and Mitiju, G. 1989. Changes in proton efflux of intact wheat root induced by A. brasilense Cd. Canadian Journal of Microbiology, 35: 691-67.
Bredemeier, C. 2005. Laser-induced chlorophyll fluorescence sensing as a tool for site-specific Nitrogen fertilizer evaluation under controlled environmental and field conditions in wheat and maize. Ph.D. Thesis. Technical University of Munich, Germany, pp 219.
Cakmakci, R., Erat, M., Erdoman, U. G. and Donmez, M. F. 2007b. The influence of PGPR on growth parameters, antioxidant and pentos phosphate oxidative cycle enzymes in wheat and spinach plants. Journal of Plant Nutrition and Soil Science, 170: 288-295.
Carlier, E., Rovera, M., Jaume, A. R. and Rosas, S. B. 2008. Improvement of growth, under field conditions, of wheat inoculated with Pseudomonas chlororaphis subsp. Aurantiaca. World Journal of Microbiology and Biotechnology, 24 (11): 2653-2658.
Davis, J. G., Westfall, D. G., Mortvedt, J. J. and Shanahan, J. F. 2002. Feertilizing winter wheat. Agronomy Journal, 84: 1198-1203.
De Salomone, G. and Dobereiner, J. 1996. Maize genotype effects on the response to Azospirillum inoculation. Biology and Fertility Soils, 21: 193-196.
Doyle, A. D. and Holford, I. C. R.1993. The uptake of nitrogen by wheat, its agronomic efficiency and their relationship to soil and nitrogen fertilizer. Australian Journal of Agriculture Research, 44: 1245-1258.
Fageria, N. K. and Baligar, V. C. 2005. Enhancing nitrogen use efficiency in crop plants. Advance Agronomy, 88: 97-185.
Ferreira, M. C. B., Fernandes, M. S. and Dobereiner, J. 1987. Role of Azospirillum brasilense nitrate reductase in nitrate assimilation by wheat plants. Biology and Fertility Soils, 4: 47-53.
Freitas, A. D. S.  and Stamford, N. P. 2002. Association nitrogen fixation and growth of maize in Brazilian rainforest soil as affected by Azospirillum and organic materials. Tropical Grassland, 36:77-82.
Fulchieri, M. and Frioni, L. 1994. Azospirillum inoculation on maize (Zea mays L.): effect on yield in a field experiment in central Argentina. Soil Biology and Biochemistry, 26: 921-923.
Goodroad, L. L. and Jellum, M. D. 1988. Effect of N fertilizer rate and soil pH on N efficiency in corn. Plant and Soil,106: 85-89.
Greef, J. M. 1994.Productivity of maize (Zea mays L.) in relation to morphological physiological characteristics under varying amounts of nitrogen supply. Journal of Agronomy and Crop Science, 172: 317-326.
Hernandez, A. N., Hernandez, A. and Heydrich, M. 1995. Selection of rhizobacteria for use in maize cultivation. Cultivar Tropicales, 6: 5-8.
Hossain, I., Khan, M. A. I. and Podder, A. K. 1999.Seed treatment with Rhizobium and microelements in laboratory and field experiments for biomass and seed production of lentil (Lens culinaris L.). Bangladesh Journal of Environmental Science, 5: 61-64.
Jagnow, G. 1987. Inoculation of cereal crops and forage grasses with nitrogen-fixing rhizosphere bacteria: possible causes of success and failure with regard to yield response-a review. Agronomy Journal, 15: 361-368.
Jain, D. K. and Pativquin, D. G. 1984. Characterization of a substance produced by Azospirillum which causes branching of wheat root hairs. Canadian Journal of Microbiology, 32: 206-210.
Kader, M. K., Mmian, H. and Hoyue, M. S. 2002. Effects of Aztobacter inoculants on the yield and Nitrogen uptake by wheat. Journal of Biological Science, 2 (4): 250-261.
Kaya, Y. K., Arisoy, R. Z. and Gocmen, A. 2002. Variation in grain yield and quality traits of bread wheat genotypes by zinc fertilization. Pakistal Journal of Botany, 1 (4): 142-144.
Kennedy, I. R., Choudhury, A. T. and Kecskes, M. L. 2004. Non-symbiotic bacterial diazotrophs in crop-farming systems: can their potential for plant growth promotion be better exploited? Soil Biology and Biochemistry, 36: 1229-1244.
Kim, N. I. and Paulsen, G. M. 1986. Response of yield attributes of isogenic tall, semi dwarf, and double dwarf winter wheats to nitrogen fertilizer and seeding rates. Crop Science, 156 (3): 197-205.
Kloepper, J. W. and Beauchamp, C. J. 1992. A review of issues related to measuring of plant roots by bacteria. Canadian Journal of Microbiology, 38: 1219-1232.
Lucy, M., Reed, E., Glick, B. R. 2004. Applications of free living plant growth promoting Rhizobacteria. Antonie van Leeuwenhoek, 86: 1-25.
Manske, G. B., Luttger, A, Behi, R. K., Vlek, P. G. and Cimmit, M. 2000. Enhancement of mycorhiza (VAM) infection, nutrient efficiency and plant growth by Azotobacterchroococcum in wheat. Plant Breeding, 13: 78-83.
Mastiholi, A. B. and Itnal, C. J. 1997. Response of sorghum (Sorghum bicolor (L.) Moench) to application of biofertilizers under dryland conditions. Karnataka Journal of Agricultural Sciences, 10: 302-306.
Moll, R. H., Kamprath, E. J. and Jackson, W. A. 1982. Analysis and interpretation of factor which contribute to efficiency of Nitrogen utilization. Agronomy Journal, 74: 262-264.
Okon, Y., Heytler, P. G. and Hardy, R. W. F. 1983. N2 fixation by Azospirillum brasilense and its incorporation into host Setaria italica. Appled Enviromental and Microbiology, 46: 694-697.
Öztürk, A., Caglar, O. and Sahin, F. 2003. Yield response of wheat and barley to inoculation of plant growth promoting Rhizobacteria at various levels of Nitrogen fertilization. Journal of Plant Nutrition and Soil Science, 166: 1-5.
Pacovsky R. S. 1990. Development and growth effects in sorghum-Azospirillum association. Journal of Applied and Bacteriology, 68: 555-563.
Pereira, J. V., Cavalcart, A. and Doberiner, J. 1977. Field inoculation sorghum and rice with Azospirillum. Plant and Soil, 1100: 269-274.
Rai, S. N. and Gaur, A. C.1988.Chraracterization of Azotobacter spp and effect of Azotobacter and Azospirillum as inoculant on the yield and N– uptake of wheat crop. Plant Soil, 109: 131-134.
Roesty, D., Gaur, R. and Johri, B. N. 2006. Plant growth stage, fertilizer management and bio-inoculation of arbuscular mycorrhizal fungi and plant growth promoting Rhizobacteria affect the rhizobacterial community structure in rain-fed wheat fields. Soil Biology and Biochemistry, 38: 1111-1120.
Rudresha, D. L., Shivaprakasha, M. K. and Prasad, R. D. 2005. Effect of combined application of Rhizobium, phosphate solubilizing bacterium and Trichoderma spp. on growth, nutrient uptake and yield of chickpea (Cicer aritenium L.). Appled Soil and Ecology, 28:139-146.
 
Sharaan, A. N. and El-Samie, F. S. A. 1999. Response of wheat varieties to some environmental influences.1. Effect of seeding rates and N fertilization levels on growth and yield of two wheat varieties (Triticum aestivum L.). American Agriculture Science, 44: 589-601.
Spiertz, J. H. J. and Ellen, J. 1978. Effects of Nitrogen on crop development and grain growth of winter wheat in relation to assimilation and utilization of assimilates and nutrients. Journal of Agriculture Science, 25: 210-231.
Stancheva, I. and Dinev, N. 2003. Effect of inoculation of maize and species of tribe Triticeae with Azospirillum brasilense. Journal of Plant Physiology, 4: 550-552.
Swędrzynska, D. and Sawicka, A. 2000. Effect of inoculation with Azospirillum brasilense on development and yielding of maize (Zea maysssp. Saccharata L.) under different cultivation conditions. Journal of Enviromental Sciences, 9: 505-509.
Tilak, B. R., Singh, C. S., Roy, V. K. and Roa, N. S. S. 1982. Effect of Azospirillum brasilense and Azotobacter chroococcum inoculum on yield of maize (Zea mays L.) and sorghum (Sorghum bicolor). Soil Biology and Biochemistry, 14: 417-418.
Wu, S. C., Cao, Z. H., Li Z. G. and Cheung, K. C. 2005. Effect of biofertilizer containing N-fixer, P and K solubilizers and AM fungi on maize growth: a green house trial. Geoderma, 125: 155-166.
Yoshida, S. 1981. Fundamental of rice crop science. International Rice Research Institute. Los Banos. Philippines, 269 p.
Zahir, A. Z, Arshad, M., Frankenberger, W. F. 2004. Plant growth promoting Rhizobacteria: applications and perspectives in agriculture. Agronomy Journal, 81: 97-168.
Aidi, A. and Mohammad, S. 2006. Co-inoculation effects of phosphate solubilizingmicro-organisms and glomus fasciculatum on green gram-brady rhizobium symbiosis. Agriculture Science, 30: 223-230.
Zamber, M. A., Konde, B. K. and Sonar, K. R. 1984. Effect of Azotobacter chroocum and Azosprillum brasilense inoculation under graded levels of Nitrogen on growth and yield of wheat. Plant and Soil, 79: 61-67.