تنوع ژنتیکی و وراثت‌پذیری ویژگی‌های مورفولوژیکی ارقام و ژنوتیپ‌های زردآلو در شرایط آب و هوایی سنندج

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد

2 دانشیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد

3 دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد

4 استادیار پژوهشی، بخش اصلاح بذر و نهال، مرکز تحقیقات جهادکشاورزی و منابع طبیعی کردستان، سنندج

چکیده

در این مطالعه تنوع ژنتیکی 26 رقم و ژنوتیپ زردآلوی موجود در کلکسیون مرکز تحقیقات گریزه سنندج در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با استفاده از ویژگی‌های مورفولوژیکی ارزیابی شد. براساس نتایج تجزیه واریانس داده‌ها، اثر ژنوتیپ بر تمام ویژگی‌های عملکرد، درصد تشکیل میوه، درصد گل ناقص، درصد دومادگی، مساحت سطح برگ، طول دمبرگ، نسبت طول به عرض برگ، وزن تر هسته، درصد ماده خشک میوه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. تنوع زیادی در عملکرد، درصد تشکیل میوه، درصد گل ناقص، درصد ماده خشک میوه در بین ژنوتیپ‌ها مشاهده شد. نتایج نشان داد که متوسط عملکرد در درختان زردآلو از 49/9 کیلوگرم برای ژنوتیپ قمیشلو تا 17/81 کیلوگرم در هر درخت برای ژنوتیپ تیلتون متفاوت بود. میزان درصد گل ناقص دربین ژنوتیپ‌ها از 5/2 درصد برای ژنوتیپ خرمتا 2 تا 3/95 درصد برای ژنوتیپ قمیشلو، وزن تر هسته از 3/1 گرم برای ژنوتیپ خرمتا 1 تا 02/4 گرم برای ژنوتیپ ملایر بود. درصد ماده خشک میوه از 13/10 گرم برای ژنوتیپ قمیشلو تا 36/20 گرم برای ژنوتیپ کانینو جهت انتخاب ژنوتیپ‌های برتر جهت تولید برگه زردآلو متغیر بودند. برآورد ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنتیکی نشان داد که ویژگی‌های درصد دومادگی و درصد گل ناقص از حداکثر میزان تنوع ژنتیکی برخوردار بودند. ویژگی­های عادت و قدرت رشد رویشی درخت، تراکم گل‌دهی، ارتفاع مادگی نسبت به پرچم‌ها و تراکم میوه‌دهی بیش‌ترین میزان توارث‌پذیری و ویژگی‌های درصد دومادگی گل، طول دمبرگ و مساحت سطح برگ کم‌ترین مقدار توارث‌پذیری را دارا بودند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Variability and Heritability of Morphological Traits in some Apricot Genotypes at Climatic Conditions of Sanandaj, Kurdistan Province, Iran

نویسندگان [English]

  • Sedegh Ebrahimi 1
  • Abdolhossein Rezaei Nejad 2
  • Ahmad Ismaili 3
  • Farhad Karami 4
1 MSc Graduated, Department of Horticultural Sciences, Faculty of Agriculture, Lorestan University, Korramabad
2 Associate Professor, Department of Horticultural Sciences, Faculty of Agriculture, Lorestan University, Korramabad
3 Associate Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Lorestan University, Korramabad
4 Assistant Professor, Department of Seed and Plant Improvement, Agricultural and Natural Resources Research Center of Kurdistan, Sanandaj
چکیده [English]

In this study, the genetic diversity of 26 apricot genotypes collected from Agricultural Research Station of Kurdistan Collections was evaluated using morphological traits based on a randomized complete block design with three replications. Analysis of variance showed that the effect of genotype on all morphological traits was significant at the 1% level of probability. The high diversity for yield, productivity, percentage of incomplete flowers, percentage of the dry matter was observed among genotypes. Results showed that the yield of apricot trees ranged from 9.49 kg per tree in Ghamishlou to 81.71 kg per tree in Tilton. Percentage of incomplete flowers ranged from 2.5% in Khorramta2 to 95.3% in Ghamishlou genotype. Stone weight ranged from 1.3 in Khorramta1 to 4.02 in Malayer. Dry matter ranged from 10.13 gr in Ghamishlou to 20.36 gr in Canino. Estimation of phenotypic and genotypic coefficients showed that the percentage of two pistil and incomplete flowers had the maximum amount of genetic diversity. The highest heritability was belonged to tree growth habit, tree growth vigor, flower density, pistil/ stamen height and fruit density and the lowest heritability was associated with the percentage of two pistil, leaf area and petiole length.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Diversity coeficient
  • Phenotypic diversity
  • Genetic diversity
  • Incomplete flower percentage
  • Two pistil percentage

مراجع

دژم­پور، ج.، رهنمون، ح.، اسکندری، س.، منصورفر، ح.، بوذری، ن.، گنجی­مقدم، ا. و زرین­بال م. 1391. مراغه 90، رقم جدید زردآلو با عملکرد بالا و مناسب برای فرآوری و تازه­خوری. مجله به زراعی نهال و بذر، 2-28 (4): 501-499.
جنتی­زاده، ع. ع.، فتاحی مقدم، م. ر.، زمانی، ذ. و زراعتگر. ه. 1390. بررسی تنوع ژنتیکی برخی از ارقام و ژنوتیپ‌های زردآلو با استفاده از خصوصیات مورفولوژیکی و نشانگرهای RAPD. مجله علوم باغبانی ایران، 42 (3): 265-255.
رهنمون، ح.، دژم­پور، ج.، اسکندری، س.، منصورفر، ح.، بوذری، ن.، گنجی­مقدم، ا. و زرین­بال م. 1391. اردوباد 90، رقم جدید پربارده زردآلو مناسب برای مصارف صنعتی. مجله به زراعی نهال و بذر، 2-28 (4): 505-503.
فرجی هارمی، ر. 1374. میوه و سبزی و تکنولوژی نگه­داری و تبدیل آن‌ها، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ دوم، تهران. 263 صفحه.
فرشادفر، ع. 1387. اصلاح نبات برای صفات کمی. انتشارات طاق بستان، 498 صفحه.
کرمی، ف. و رضایی‌نژاد، ع. 1392. ارزیابی اثر سرمای دیررس بهاره بر عملکرد و ویژگی‌های فیزیولوژیکی زردآلو در استان کردستان. مجله به زراعی نهال و بذر، 2-29 (1): 15-1.  
محمدزاده، س.، بوذری، ن.، عبدوسی، و. و کاوند، ع. ر. 1392. خصوصیات مورفولوژیکی و پومولوژیکی تعدادی از ارقام و ژنوتیپ‌های زردآلوی بومی ایرانی. مجله به نژادی نهال و بذر، 1-29 (1): 158-143.  
نکونام، ف.، فتاحی مقدم، م. ر. و عبادی، ع. 1391. بررسی عوامل مؤثر بر برخی از خصوصیات بیولوژیکی گل در چهار رقم زردآلوی ایرانی. مجله علوم باغبانی ایران، 43 (2): 187-175.
Akin, E. B., Karabulut, I. and Topcu, A. 2008. Some compositional properties of main Malatya apricot (Prunus armeniaca L.) varieties. Food Chemistry, 107: 939-948.
Alburquerque, N., Burgos, L. and Egea, J. 2002. Variability in the developmental stage of apricot ovules at anthesis and its relationship with fruit set. Annals of Applied Biology, 141: 147-152.
Anonymous. 2007. MJA statistical database. Available at: http://www.mja.ir.
Anonymous. 2011. FAO statistical database. Available at: http://apps.fao.org.
Asma, B. M. and Ozturk, K. 2005. Analysis of morphological, pomological and yield characteristics of some apricot germplasm in Turkey. Genetic Resources and Crop Evolution, 52: 305-313.
Asma, B. M., Kan, T. and Birhanli, O. 2007. Characterization of promising apricot (Prunus armenica L.) genetic resources in Malatya, Turkey. Genetic Resources and Crop Evolution, 54: 205-212.
Badenez, M. L., Martinez-Calvo, J. and Lacer, G. 1998. Analysis of apricot germplasm from the European ecogeographical group. Euphytica, 102: 93-99.
Bailey, C. H. and Hough, L. F. 1975. Apricots. In: Janick, J. and Moore, J. N. (eds), Advances in Fruit Breeding. Purdue University Press. Indiana. pp. 367-386.
Bonhomme, M., Rageau, R., Lacointe, A. and Gendraud, M. 2005. Influences of cold deprivation during dormancy on carbohydrate contents of vegetative and floral primordia and nearby structures of peach buds (Prunus persica L. Batch). Scientia Horticulturae, 105: 223-240.
Egea, J. and Burgos, L. 1994. Year-to-year variation in the developmental stage of the embryo sac at anthesis in flowers of apricot (Prunus armeniaca L.). Journal of Horticultural Science, 69: 315-318.
Ercisli, S. 2009. Apricot culture in turkey. Scientific Research and Essay, 4 (8): 715-719.
Fatahi, R., Ebadi, A., Vezvaei, A., Zamani, Z. and Ghanadha, M. R. 2004. Relationship among quantitative and qualitative characters in 90 grapevine (Vitis vinifera) cultivars. Acta Horticulturae, 640: 275- 282.
Faust, M., Surànyi, D. and Nyujtó, F. 1998. Origin and dissemination of apricot. Horticultural Review, 22: 225-266.
Gezer, I., Haciseferoğullar, H. and Demir, F. 2003. Some physical properties of Hacıhaliloğlu apricot pit and its stone. Journal of Food Engineering, 56: 49-57.
Guerriero, R. and Watkins, R. 1984. Revised descriptor list for apricot(Prunus armeniaca). IBPGR Secretariat, Rome, Italy.
Hajilu, J., Gergurian, V., Mohamadi, A., Nazemie, A. and Borgus, L. 2006. Pollen tube growth and fruit set percentage in two apricot cultivars under self and cross pollination conditions. Journal of Horticultural Science and Technology, 7: 147-156.
Hormaza, J. I., Yamane, H. and Rodrigo, J. 2007. Genome Mapping and Molecular Breeding in Plants, Volume 4 Fruits and Nuts C. Kole (Ed.) © Springer-Verlag Berlin Heidelberg.
Jackson, D. I. and Coombe, B. G. 1966. The growth of apricot fruit. I. Morphological changes during development and the effects of various tree factors. Australian Journal of Agricultural Research, 17: 465-477.
Jia, H. J., Xiong, C. Z., Zhu, F. R. and Okamoto, G. 2008. Influences of cross pollination on pollen tube growth and fruit set in zuili plums (Prunus saliciana). Journal of Integrative Plant Biology, 50: 203-209.
Mandal, S., Poonam, S., Malikand, S. K. and Mishra, S. K. 2007. Variability in stone oil, its fatty acid and protein contents of different apricot (Prunus armeniaca) Genotypes. Indian Journal of Agricultural Sciences, 77: 464-466.
Mehlenbacher, S. A., Cociu, V. and Hough, L. F. 1991. Apricots (Prunus). In: Moore, J. N. and Ballington, J. R. (eds) Genetic Resources of Temperate Fruit and Nut Crops. International Society for Horticultural Science. USA.
Mratinic, E., Popovski, B., Miloševic, T. and Popovska, M. 2011. Analysis of morphological and pomological characteristics of quality, vegetative growth, and evapotranspiration relations. International Journal of the Physical Sciences, 6 (13): 3134-3142.
Özcan, M. 2000. Composition of some Apricot Prunus armeniaca stones grown in Turkey. Acta Aliment, 29: 289-294.
Perez-Gonzales, S. 1992. Associations among morphological and phenological characters representing apricot germplasm in central Mexico. Journal of the American Society for Horticultural Science, 117: 486-490.
Ruiz, D. and Egea, J. 2008a. Analysis of the variability and correlations of floral biology factors affecting fruit set in apricot in a Mediterranean climate. Scientia Horticulturae, 115: 154-163.
Ruiz, D. and Egea, J. 2008b. Phenotypic diversity and relationships of fruit quality traits in apricot (Prunus armeniaca L.) germplasm. Euphytica, 163: 143-158.
Yao, Q. and Mehlenbacher, S. A. 2000. Heritability, variance components and correlation of morphological and phonological traits in hazelnut. Plant Breeding, 119: 369-381.
Yilmaz, K. U., Sevgi, P. K. and Salih, K. 2012. Morphological diversity of the Turkish apricot (Prunus armeniaca L.) germplasm in the Irano-Caucasian ecogeographical group. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 36: 688-694.
دوفصلنامه فنآوری تولیدات گیاهی
دوره 9، شماره 1
خرداد 1396
صفحه 17-32

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار