تأثیر سطوح مختلف زئولیت برعملکرد و اجزای عملکرد لوبیا قرمز (.Phasaeolus vulgaris L) تحت تنش خشکی در شرایط آب و هوایی کرمانشاه

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رامین خوزستان، اهواز

2 دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رامین خوزستان، اهواز

3 استادیار گروه بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رامین خوزستان، اهواز

4 استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی اثر زئولیت بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا قرمز رقم اختر در شرایط تنش خشکی آزمایشی در سال 1393 در مزرعه شرکت کشت و صنعت تخت شیرین واقع در شهرستان صحنه در استان کرمانشاه به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. در این آزمایش تنش آبی به‌عنوان عامل اصلی در 3 سطح، (آبیاری طبیعی براساس 60 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر، تنش ملایم خشکی پس از مرحله چهار برگی براساس 90 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر و تنش شدید خشکی پس از مرحله چهار برگی براساس 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر) در کرت‌های اصلی و زئولیت در 4 سطح (صفر، 5، 10، و 15 تن در هکتار) در کرت­های فرعی قرار داده شدند. نتایج نشان داد که سطوح مختلف تنش خشکی تأثیر معنی­داری در سطح آماری یک درصد بر ارتفاع بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت گذاشت، و این صفات را کاهش داد. هم‌چنین سطوح مختلف زئولیت بر تعداد غلاف در بوته در سطح آماری پنج درصد و بر ارتفاع بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت در سطح آماری یک درصد معنی‌دار شد و این صفات را افزایش داد. اثر متقابل بین تنش خشکی و زئولیت در هیچ کدام از صفات مورد بررسی معنی‌دار نشد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effect of Different Levels of Zeolite on Yield of Red Bean (Phasaeolus vulgaris L.) Under Drought Stress in Kermanshah Climate Condition

نویسندگان [English]

  • Ehsan Habib Porkashef 1
  • Mohammad Hossein Gharineh 2
  • Ali Reza Shafeinia 3
  • Mehdi Roozrokh 4
1 MSc Student, Department of Crop Production and Plant Breeding, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Khuzestan Ramin University, Ahvaz
2 Associate Professor, Department of Crop Production and Plant Breeding, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Khuzestan Ramin University, Ahvaz
3 Department of Biotechnology, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Khuzestan Ramin University, Ahvaz
4 Assistant Professor, Department of Crop Production and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, The Unit of Kermanshah Islamic Azad University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

In order to investigate the effect of zeolite on yield and yield components of red beans under drought stress in the field, an experiment was conducted in 2014 in the Takhte Shirin Plantation Company located in the Sahneh, Kermanshah through split plot based on a randomized complete block design with 3 replications. In this experiment, water stress was the main factor with 3 levels, (normal irrigation based on 60 mm evaporation from evaporation basin, mild drought stress after the four-leaf stage based on 90 mm evaporation from evaporation basin and severe drought stress after the four-leaf stage based on the 120 mm evaporation from evaporation basin) considered in the main plot, and zeolite with 4 levels (0, 5, 10 and 15 t/ha) was placed in the sub plots. The results showed that different levels of drought stress caused a significant reduction (P<0.001) in plant height, the number of seed per pod, number of pods per plant, hundred seed weight, seed yield and biological yield traits. Different levels of zeolite also increased the number of pods per plant and plant height (P<0.05), number of seeds per pod, seed weight, seed yield, biological yield and harvest index (P<0.001).The interaction between drought stress and zeolite was not significant in any of investigated attributes. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Number of seed per pod
  • Number of podsin plant
  • Grain yield
  • Harvest index
  • Hundred seed weight

مراجع

پاکزی، ع. 1389. اثر مقادیر زئولیت و تنش کم آبی بر عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص برداشت کلزا(Brassica napus L.)  در منطقه شهرری. مجله زارعت و اصلاح نباتات، 6 (1): 16-1.
پوراسماعیل، پ.، حبیبی، د.، توسلی، ا.، مشهدی اکبربوجار، م.، روشن، ب. و رفیعی، ح. 1386. بررسی تأثیر پلیمر سوپرجاذب آب در ارتقاء عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف لوبیا قرمز تحت تنش خشکی. فصلنامة دانش کشاورزی ایران، 4 (3): 316-305.
ترابی، ع.، فرح‌بخش، ح. و خواجویی نژاد، غ. 1391. بررسی رژیم­های مختلف آبیاری و سوپرجاذب زئولیت بر عملکرد اجزای سورگوم علوفه‌ای (Sorghum bicolor L.). به‌زراعی کشاورزی، 15 (3): 14-1.
حجتی، م.، زارعی، م.، سیم‌کش‌زاده ن. و بانی‌نسب، ب. 1386. تأثیر کاربرد مقادیر مختلف زئولیت طبیعی بر رشد گیاه شنبلیله. خلاصه مقالات پنجمین کنگره علوم باغبانی ایران. دانشگاه شیراز. ص 174.
رستمی، م. 1383. اثر تنش خشکی آخر فصل بر عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک ارقام گندم و تعیین بهترین شاخص مقاومت به خشکی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد. 124صفحه.
رنجبرچوبه، م. ۱۳۸۲. تأثیر آبیاری و مصرف زئولیت طبیعی بر عملکرد کمی و کیفی توتون کوکر347، پژوهش‌نامه علم کشاورزی، 1 (2): 71.
زاده باقری، م.، جوانمردی، ش.، علیزاده، ا. و کامل منش، م. 1393. اثر تنش خشکی بر عملکرد دانه و برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک ژنوتیپ‌های مختلف لوبیا قرمز. مجله علمی پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی، 6 (18): 11-1.
زمانی‌نوری، ع.، قشقایس، ع. و حسینی ابری، س. 1392. تأثیر زئولیت بر روی عملکرد، اجزای عملکرد و میزان پروتئین گیاه لوبیا قرمز. اولین همایش ملی توسعه پایدار کشاورزی با کاربرد الگوی زراعی. زرندیه، ایران. 24 (1): 1.
ضابط، م.، حسین‌زاده، ع.، احمدی، ع. و خیال‌پرست، ف. 1383. تعیین مهم‌ترین صفات مؤثر بر عملکرد تحت دو شرایط آبیاری با استفاده از روش‌های آماری چند متغیره در ژنوتیپ‌های ماش. مجله علوم کشاورزی ایران، 35 (4): 849-839.
قلی‌زاده، آ.، اصفهانی، م. و عزیزی، م. 1385. مطالعه اثرات تنش آب به همراه کاربرد زئولیت طبیعی بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی بادرشبو .(Dracocephalum moldavica) مجله پژوهش و سازندگی، 73 (2): 102-96.
کشاورزنیا، ر.، محمدی نرگسی، ب. و عباسی، ع. 1392. بررسی تنوع ژنتیکی لوبیا براساس صفات مورفولوژیکی تحت دو شرایط طبیعی و تنش خشکی. مجله علوم گیاهان زراعی ایران، 44 (2): 315-305.
ماهرخ، ع. و عزیزی، ف. 1393. تأثیر کاربرد زئولیت طبیعی بر تحمل به تنش کم آبیاری در ذرت دانه‌ای. نشریه پژوهش‌های زراعی ایران، 12 (2): 304-296.
محمدزاده، آ.، مجنون‌حسینی، ن.، مقدم، ح. و اکبری، م. 1391. تأثیر سطوح مختلف تنش خشکی و نیتروژن بر عملکرد و اجزاء عملکرد دو ژنوتیپ لوبیا قرمز. مجله علوم گیاهان زراعی ایران، 43 (1): 38-29.
نوشان شجاعی، ا.، دلخوش، ب.، شیرانی‌راد، ا. و نورمحمدی، ق. 1391. بررسی اثر پتاسیم و زئولیت بر صفات کمی و کیفی شلغم روغنی در تنش خشکی آخر فصل. تولید گیاهان زراعی در شرایط تنش‌های محیطی، 4 (4): 61-53.
یوسفوند، پ.، ساجدی، ن. و میرزاخانی، م. 1390. تأثیر تنش خشکی، مصرف زئولیت و سلنیوم بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان. یافته‌های نوین کشاورزی، 5 (3): 339-325.
Acosta-Gallegos, J. A. and Adams, M. W. 1991. Plant traits and yield stability of dry bean (Phaseolus vulgaris L.) cultivars under drought stress. Journal of Agricultural Science, Cambridge, 117: 213-219.
Albarrak, Kh. M. 2006. Irrigation Interval and nitrogen level effects on growth and yield of canola (Brassica napus L.). Scientific journal of King Faisal University, 7: 87-99.
Basso, B. and Ritchie, J. T. 2005. Impact of compost, manure and inorganic fertilizer on nitrate leaching and yield for a 6 year maize- alfalfa rotation in Michigan. Agricultural Ecosystem Environment, 108: 329-341.
Emam. Y., Shekoofa, A., Salehi, F. and Jalali, A. H. 2010. Water stress effects on two common bean cultivars with contrasting growth habits. American-Eurasian Journal of Agricuitural and Environ Sciences, 9 (5): 495-499.
German, C. and Teran, H. 2006. Selection for drought resistance in dry bean landraces and cultivars. Crop Science, 46: 2111-2120. 
Islam, MR., Hu, Y., Mao, S., Mao, J., Enejid, E. and Xuea, X. 2011. Effectiveness of a water-saving super-absorbent polymer in soil water conservation for corn (Zea mays L.) based on eco-physiological parameters. Journal of the Science of Food and Agriculture, 91: 1998-2005.
Machado Neto, N. B. and Durães, M. A. B. 2006. Physiological and biochemical response of common bean varieties treated with salicylic acid under water stress. Crop Breed Application Biotechnology, 6: 269-277.
Mumpton, F. A. 1999. Uses of natural zeolites in agriculture and industry. In: Proceedings of National Academic Science. Unaited State American, 96: 3463-3470.
Pulite, E., Karaca, M., Demir, H. and Naci Onus, A. 2004. Use of natural zeolite (clinoptilolite) in agriculture. Journal of Fruit and Ornamental Plant Research, 12: 183-189.
Rezaiezad, A. 2007. Reaction of some sunflower genotypes to drought stress using index. Seedlings and Seeds, 23 (1): 43-58.
Singh, S. P. 1995. Selection for water-stress tolerance in interracial populations of common bean. Crop Science, 35: Agronomy Journal, 35:118-124.
Singh, S. H. 2007. Drought resistance in the race Durango dry bean landraces and cultivars. Agronomy Journal, 99: 1919-1225.
Teran, H. and Singh, S. P. 2002. Comparison of sources and lines selected for drought resistance in common bean. Crop Science, 17: 493-496.
Turk, K. J., Hal, A. E. and Asbell, G. W. 1980. Drought adaptation of cowpea. I. influence of drought on seed yield. Agronomy Journal, 72 (3): 413-421.
Vieira, R. D., Teerony, D. M. and Egli, D. B. 1991. Effect of drought soybean stress on seed germination and vigor. Journal of Seed Technology, 16: 12-21.
Zahedi, H., Noor-Mohamadi, GH., Shirana Rad, A. H., Habibi, D. and Mashhadi Akbar Boojar, M. 2009. The effects of zeolite and foliar applications of selenium on growth, yield and yield components of three canola cultivars under drought stress. World Applied Sciences, 7: 255-262.
دوفصلنامه فنآوری تولیدات گیاهی
دوره 9، شماره 1
خرداد 1396
صفحه 141-151

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار