مدل سازی مراحل نمو ارقام گلرنگ در کشت بهاره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

2 استادیار دانشکده علوم دانشگاه زابل

چکیده

آگاهی از زمان وقوع مراحل نمو محصولات زراعی از جمله گلرنگ دارای اهمیت خاصی است. برای مدل­سازی مراحل نمو ارقام گلرنگ اراک، صفه و گلدشت با استفاده از درجه­ حرارت و طول ­روز، از آزمایش­های تاریخ کاشت این ارقام طی سال­های 1388-1383 در مزرعه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد اصفهان استفاده شد. برای تعیین مدل نمو هر مرحله، طول هر مرحله به­عنوان متغیر تابع و متغیرهای حرارتی، طول روز و حاصل­ضرب متغیرهای حرارتی با متغیرهای طول روز به­عنوان متغیر مستقل در رگرسیون مرحله­ای مورد استفاده قرار گرفتند. مرحله­ای از رگرسیون به­عنوان مدل مناسب انتخاب گردید که ضریب رگرسیون و ضریب تشخیص جزء آن حداقل در سطح احتمال 5 درصد معنی­دار بوده و حداکثر ضریب تبیین کل را داشته باشد. تعداد روز از کاشت تا سبز شدن، سبز شدن تا تکمه­دهی، سبز شدن تا گلدهی و رسیدگی و گلدهی تا رسیدگی از تاریخ­های کاشت تاثیر پذیرفت. با افزایش دما، طول مراحل نمو کاهش یافت. طول دوران سبز شدن تا تکمه­دهی و تا گلدهی بیش­ترین تاثیر را از طول روز پذیرفت و با افزایش طول روزکاهش یافتند. حداقل درجه حرارت و مربع آن متغیرهایی بودند که وارد مدل شدند و حدود 89 درصد تغییرات طول دوره سبز شدن ارقام مورد مطالعه را توضیح دادند. حدود 85 درصد تغییرات طول دوره سبز شدن تا تکمه­دهی به­وسیله حاصل­ضرب درجه حرارت حداکثر در طول روز و مربع حاصل­ضرب آن­ها توجیه گردید. حاصل ­ضرب درجه حرارت حداکثر در­ طول روز حدود 91 درصد تغییرات طول مرحله سبز شدن تا گلدهی را بیان نمود. مربع درجه حرارت حداکثر در مربع طول روز با توان چهارم درجه حرارت میانگین حدود 84 درصد واریانس طول مرحله سبز شدن تا رسیدگی را بیان نمودند. مربع درجه ­حرارت حداقل، نیز متغیری بود که طول مرحله گلدهی تا رسیدگی را به­میزان حدود 60 درصد توضیح داد. پیش­بینی زمان تکمه­دهی، گلدهی و رسیدگی به­ترتیب برای مبارزه با مگس گلرنگ، تامین آب آبیاری و تهیه کمباین برداشت بسیار راهگشا است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Modeling of Developmental Stages of Safflower Cultivars in Spring Cultivation

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Shahsavari 1
  • Talat Yasari 2
1 Instructor of Agricultural and Natural Resources Center of Esfahan
2 Assistant professor of science faculty of Zabol university
چکیده [English]

Awareness of time occurrence of developmental stages of agronomic crops, such as safflower, is very important. To introduce model for developmental stages of three safflower cultivars, Arak, Sofea and Goldasht by temperature and day length, planting date, trials conducted in Kabootar-Abad Agricultural Research Station during 2003-2009. To estimate duration of each developmental stage, the measured duration of each developmental stage considered as the dependent variable and various temperature variables, day length and combination of them considered as the independent variables in a stepwise regression procedure. A step of regression was considered appropriate if the highest R2 was accompanied by the significant (p≤0.05) regression coefficient and partial R2. Days from planting to emergence, emergence to heading, emergence to flowering, emergence to ripening and flowering to ripening were affected by planting dates. By increasing temperature, developmental stage durations decreased. Day length had the most effect on emergence to heading and emergence to flowering duration and by increasing of day length, they decreased. Tmin and T2min were the variables which entered the regression model and explained about 89% of variation of planting to emergence period. Periods of emergence to head visible was explained by DL×Tmax and DL2×T2max in accuracy about %82. DL×Tmax was the only variable which entered the regression model and explained about %91 of variation emergence to flowering period. DL×Tmax and T4mean explained the most variance (84%) of emergence to ripening period. T2min was the only variable which entered the regression model and explained about 60% of variation of flowering to ripening period. Anticipating  of heading, flowering and ripening stages are very important for control of fruit fly and providing of water irrigation and harvesting combine respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • genotype
  • Coefficient of determination
  • Day length
  • Model accuracy
  • temperature