تاثیر کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد، کارایی زراعی و جذب نیتروژن در ذرت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

2 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

چکیده

در کشاورزی پایدار کاربرد کودهای زیستی نقش ویژه­ای در افزایش تولید محصول و حفظ حاصل­خیزی پایدار خاک دارد. به همین منظور، اثر کودهای زیستی (عدم تلقیح، تلقیح با نیتراژین و تلقیح با نیتروکسین) و شیمیایی نیتروژنه (صفر، 90، 135 و 180 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) بر عملکرد ذرت و کارایی مصرف نیتروژن مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به­صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. صفات مورد بررسی شامل تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در بلال، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، کارایی جذب نیتروژن، کارایی زراعی نیتروژن و شاخص برداشت نیتروژن بودند. اثر نیتروژن بر تمامی صفات مورد مطالعه معنی­دار شد. اثرکود­های زیستی نیز بر کلیه صفات به­جز وزن هزار­دانه، شاخص برداشت و شاخص برداشت نیتروژن معنی­دار شد. اثر متقابل کود شیمیایی در کود زیستی نیز بر صفات تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در بلال، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و کارایی جذب نیتروژن معنی­دار شد. بیش­ترین (956 گرم در مترمربع) و کم­ترین (475 گرم در مترمربع) عملکرد دانه به­ترتیب در ترکیب تیماری 180 کیلوگرم نیتروژن به همراه کود زیستی نیتراژین و تیمار شاهد (عدم تلقیح و عدم مصرف نیتروژن) به­دست آمد. در کل، تیمار 135 کیلوگرم نیتروژن به همراه کود­های زیستی، با تیمار 180 کیلوگرم نیتروژن و بدون تلقیح، در یک گروه آماری قرار داشتند، بنابراین، تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژنه، می­تواند علاوه بر تولید محصول کافی و بهبود کارایی جذب نیتروژن، مصرف کود شیمیایی نیتروژنه را کاهش دهد که این امر کمک قابل توجهی به سالم سازی محیط زیست می­کند و راهبرد مهمی در جهت حرکت به سمت کشاورزی پایدار می­باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Biological and Chemical Fertilizers Application on Yield, Yield Components, Agronomic Efficiency and Nitrogen Uptake in Corn

نویسندگان [English]

  • Javad Hamzei 1
  • Hossein Sarmadi Naiebi 2
1 Assistant Professors, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamedan
2 Former MSc. Student, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University
چکیده [English]

Application of bio-fertilizers in Sustainable Agriculture perform important role at increasing of crop production and improving of soil fertility. Hence, a field experiment was performed during 2009 growing season at Agricultural Research Center of Hamedan, to study the effect of nitrogen fertilizer rates, i.e., 0, 90, 135 and 180 kgN ha-1; as CF1 to CF4, respectively, and bio-fertilizers sources i.e., without bio-fertilizer, Nitrazhin inoculation and Nitroxin inoculation; as BF1 to BF3, respectively, on yield and nitrogen use efficiency of corn. So, a factorial experiment was carried out based on randomized complete block design (RCBD) with three replications. Traits of number of grain rows/ear, grain/row, grain/ear, 1000-seed weight, grain yield, nitrogen uptake efficiency (NUPE), Agronomic nitrogen efficiency (ANE) and N-harvest index (NHI) were evaluated.  Results showed that nitrogen rates had significant effects on all traits. Also, the effect of bio-fertilizer treatment on grain rows/ear, grain/row, grain/ear, grain yield, biological yield, NUPE and ANE was significant. The interaction of N rates × bio-fertilizers sources had significant effect on number of grain rows/ear, grain/ear, grain yield, biological yield and nitrogen uptake efficiency (NUPE). Maximum grain yield (956 g m-2) was achieved at CF4 × BF2 treatment. Also, the lowest grain yield (475 g m-2) belonged to CF1 × BF1 treatment. In general, with application of bio-fertilizers, there was no significant difference between CF3 and CF4 treatments for grain yield. So, it can be concluded that bio-fertilizer application with CF3 treatment, can reduce the N fertilizer up to 25% and increased yield of corn. So, it seems that, this treatment could be beneficial for corn production.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nitrazhin
  • Nitroxin
  • Urea
  • Harvest index
  • Uptake efficiency