بررسی صفات فنولوژیکی و فیزیولوژیکی مرتبط با عملکرد دانه 4 رقم کلزا

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران

2 دانشیار گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران

3 استادیار بخش باغبانی و زراعت، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، گرگان، ایران

4 استادیار، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران

چکیده

به‌منظور تعیین مهم‌ترین صفات فنولوژیکی مؤثر بر افزایش عملکرد دانه و رابطه‌ی بین آن‌ها با عملکرد دانه و اجزای عملکرد ارقام بهاره کلزا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 1393-1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبدکاووس انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار رقم کلزا (هایولا 401 =C1، زرفام =C2، هایولا 308 =C3 و RGS003 =C4)، دو تاریخ کاشت (20 آبان‌ماه =D1 و 30 آذرماه =D2) و سه سطح کود نیتروژن (صفر=N1، 50 درصد توصیه‌ی کودی =N2 و 100 درصد توصیه‌ی کودی =(N3 بودند. نتایج آزمایش نشان داد که بیش‌ترین عملکرد دانه در رقم RGS003 (4/4 تن در هکتار) در تاریخ کاشت 20 آبان و کم‌ترین مقدار در رقم هایولا 308 (1/1 تن در هکتار) در تیمار کود ازت صفر مشاهده شد و از این لحاظ ارقام در سه گروه پرمحصول RGS003))، متوسط (هایولا 401 و زرفام) و کم محصول (هایولا 308) قرار گرفتند. بیش‌ترین سرعت پر شدن دانه (1/6 گرم در روز) در رقم RGS003 و تیمار 100 درصد کود ازت توصیه شده و کم‌ترین مقدار آن (7/3 گرم در روز) در رقم هایولا 308 در تاریخ کاشت 30 آذرماه مشاهده شد. به‌علاوه در تاریخ کاشت 30 آذرماه، رقم هایولا 308 کم‌ترین وزن هزاردانه (52/3 گرم) و در تیمار 100 درصد کود ازت، رقم RGS003 بیش‌ترین وزن هزاردانه (04/4 گرم) را داشتند. عملکرد دانه به‌جز در صفات روز تا گل‌دهی (**70/0- =r) و وزن هزاردانه (19/0) با سایر صفات همبستگی مثبت و معنی‌داری داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Study of the Phenological and Physiological Traits Associated with the Seed Yield in Different Canola (Brassica napus L.) Cultivars

نویسندگان [English]

  • Saeed Safikhani 1
  • Abbas Biabani 2
  • Abofazl Faraji 3
  • Ali Rahemi-karizaki 4
  • Abdolatif Gholizadeh 4
1 PhD Student, Department of Plant Production, Faculty of Agriculture, Gonbad Kavoos University, Gonbad Kavoos, Iran
2 Associate Professor, Department of Plant Production, Faculty of Agriculture, Gonbad Kavoos University, Gonbad Kavoos, Iran
3 Assistant Professor, Department of Horticulture and Agronomy, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gorgan, Iran
4 Assistant Professor, Department of Plant Production, Faculty of Agriculture, Gonbad Kavoos University, Gonbad Kavoos, Iran
چکیده [English]

In order to determine the most important phenological traits influencing the increase in seed yield and their relationship with yield and yield components in spring cultivars of canola, a factorial Split plot experiment was conducted based on randomized complete block design with four replications in 2013-2014 growing season in the Research Field of Gonbad Kavous University. Treatments included four canola cultivars (C1= Hyolla401, C2= Zarfam, C3= Hyolla308 and C4= RGS003), two planting dates (D1= 20 November and D2= 30 December) and three levels of nitrogen fertilizer (N1= zero, N2= 50% and N3=100%). The results showed significant differences in seed yield and other traits. The highest yield in the RGS003 (4.4ton ha-1) planted on 20 November and the lowest in Hyolla308 (1.1ton ha-1), were observed using nitrogen fertilizer and in this respect they were divided into three groups: high yielding (RGS003), medium (Hyolla401 and Zarfam) and low (Hyolla308). The maximum seed filling rate (6.1g/day) for the treatment RGS003 and 100% of the recommended nitrogen fertilizer and lowest (3.7g/day) the date of 30 November was Hyo1la 308. In addition, on the date of 30 December, Hyolla308 lowest seed weight (3.52g) with 100% nitrogen fertilizers, and RGS003 had the highest seed weight (4.04g), respectively. Seed yield except in the days to flowering (r=0.70**) and 1000 seed weight (0.19g) had a significant positive correlation with the other traits.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spring cultivars
  • Seed filling rate
  • Planting date
  • 1000 seed weight

مراجع

آبروان، پ. و صادق‌زاده حمایتی، س. 1382. ارزیابی نحوه تأثیر عوامل آب و هوایی روی عملکرد کلزای بهاره دیم در منطقه کالله، خلاصه مقالات نخستین همایش تحقیق و توسعه کلزا در استان گلستان. گرگان.
حجازی، ا. 1377. بررسی رشد و نمو و میزان محصول چند رقم کلزای اروپایی در شرایط آب و هوایی شمال ورامین. چکیده مقالات پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. انتشارات انجمن علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. صفحه 125.
عزیزی، م.، سلطانی، ا. و خاوری خراسانی، س. 1385. کلزا (فیزیولوژی، زراعت، به‌نژادی و تکنولوژی زیستی). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 230 صفحه.
سلیمان‌زاده، ح.، لطیفی، ن. و سلطانی، ا. 1386. ارتباط فنولوژی و صفات فیزیولوژیک با عملکرد دانه در ارقام مختلف کلزا تحت شرایط دیم. فصلنامه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 14 (5): 76-67.
ساجدی، س. ز.، راهنما، ع. ا. و کرمی، ث. 1388. تأثیر فاصله ردیف و میزان بذر بر عملکرد روغن و روند پرشدن دانه رقم RGS003 کلزا در منطقه بهبهان. مجله پژوهش در علوم زراعی، 3 (1): 93-77.
قلی‌پور، ا.، گلعدانی، ک.، لطیفی، ن. و مقدم، م. 1382. مقایسه رشد و عملکرد واریته‌های کلزا در شرایط دیم. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، 3 (1): 121-111.
خیاط، م. 1385. منحنی رشد، عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های امید بخش کلزا در شرایط مختلف کشت خوزستان (اهواز). پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات خوزستان. 250 صفحه.
پوررضا، م.، نبی‌پور، م. و مامقانی، ر. 1385. همبستگی خصوصیات فنولوژیکی ارقام کلزا با عملکرد دانه. مجله کشـاورزی، 30 (1): 200-195.
Allen, E. J. and Morgen, D. G. 1972. A quantitative analysis of the effects of nitrogen on the growth, development and yield of oilseed rape. Journal of Agricultural Science -Cambridge, 78 (2): 315-324.
Clark, J. M. and Simpson, G. M. 1998. The influence of irrigation and seedling rate on yield and yield components of Brassica napus cv. Tower. Canadian Journal of Plant Science, 58: 731-737.
Diepenbrock, W. 2000. Yield analysis of winter oilseed rape (Brassica napus L.): a review. Field Crops Research, 67: 35-49.
Lutman, P. J. W. and Dixon, F. L. 1987. The effect of drilling date on growth and yield of oilseed rape (Brassica napus L.). Journal of Agricultural Science -Cambridge, 108 (1): 195-200.
Mendham, N. J., Shipway P. A. and Scott, R. K. 1981. The effect of delayed sowing and weather on growth, development and yield of winter oilseed rape. Journal of Agricultural Science -Cambridge, 96 (2): 389-416.
Muurinen, S., Kleemola, J. and peltonen-Sainio, P. 2007. Accumulation and translocation of nitrogen in spring cerealcultivars differing in nitrogen use efficiency. Agronomy Journal, 99: 441-449.
Muurinen. S., Slafer, G. A. and peltonen-Sainion, P. 2006. Breeding effects on nitrogen use efficiency of spring cereals under northern conditions. Crop Science, 46: 561-568.
Romagosa, I. and Fox, P. N. 1993. Genotype environment interaction and adaption in: Hyward. M. D., Bosemark, N. and Romagosa. I. (eds). Plant breeding: principles and prospects Chapman and Hall, London. pp. 373-390.
Thurling, N. 1994. Morphophysiological determinates of yield in rapeseed (B. compestris and B. napus). II. Yield components. Australian Journal of Agricultural Research, 25: 711-721.
Topinka, A. K. C., Downey R. K. and Rakow G. F. W. 1991. Effects an agronomic practices on the over wintering of winter canola in southern Alberta. Proceeding of GCRIC congress. PP: 665-670.
دوفصلنامه فنآوری تولیدات گیاهی
دوره 11، شماره 1
خرداد 1398
صفحه 161-172

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار