اثر دگرآسیبی عصاره آبی نرگس شیراز (.Narcissus tazetta L) بر ویژگی های جوانه‌زنی بذر و رشد علف‌های هرز تاج خروس (.Amaranthus retroflexus L) و خرفه (.Portulaca oleracea L)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

2 دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

3 مربی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی اثرات دگرآسیبی عصاره آبی پیاز و برگ نرگس شیراز (.Narcissus tazetta L) بر خصوصیات جوانه‌زنی بذر و رشد علف‌های ‌هرز تاج خروس  (.Amaranthus retroflexus L) و خرفه (.Portulaca oleracea L)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط آزمایشگاه و گلخانه در سال 1396 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل اندام نرگس در دو سطح (برگ و پیاز) و غلظت عصاره در چهار سطح (صفر، 1، 2 و 3 درصد وزنی- حجمی( بود. نتایج آزمایشگاهی نشان داد که عصاره برگ و پیاز نرگس باعث کاهش درصد جوانه‌زنی بذور تاج خروس شدند ولی بر درصد جوانه‌زنی خرفه تأثیر معنی‌داری نشان ندادند. غلظت 3 درصد از عصاره­های پیاز و برگ درصد جوانه‌زنی تاج خروس را به‌ترتیب 97 و 93 درصد در مقایسه با شاهد کاهش دادند. هم‌چنین سرعت جوانه‌زنی بذور تاج خروس و خرفه تحت تأثیر غلظت 3 درصد عصاره نرگس، به‌ترتیب 97 و 53 درصد در مقایسه با شاهد کاهش یافت. نتایج گلخانه‌ای نشان داد که کاربرد عصاره نرگس باعث کاهش طول ریشه، ارتفاع گیاه، وزن خشک ریشه، شاخساره و کل تاج خروس و خرفه شد. غلظت 3 درصد از عصاره­های پیاز و برگ، ارتفاع گیاه تاج خروس را به‌ترتیب 66 و 60 درصد در مقایسه با گیاهان شاهد کاهش دادند. هم‌چنین غلظت 3 درصد عصاره، وزن خشک کل تاج خروس و خرفه را به‌ترتیب 73 و 90 درصد در مقایسه با شاهد کاهش داد. نتایج این تحقیق نشان داد که می‌توان از اثرات دگرآسیب عصاره پیاز و برگ نرگس برای کنترل بیولوژیکی این دو علف‌ هرز استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Allelopathic Effects of Narcissus (Narcissus tazetta L.) Aqueous Extract on Seed Germination Characteristics and Growth of Redroot Amaranth (Amaranthus retroflexus L.) and Common Purslane (Portulaca oleracea L.)

نویسندگان [English]

  • Hassan Bayat 1
  • Ali Naseri Moghadam 2
  • Mohammad Hossein Aminifard 1
  • Ali Rahimi 3
1 Assistant Professor, Department of Horticultural Sciences, Faculty of Agriculture, University of Birjand, Birjand, Iran
2 MSc Student, Department of Horticultural Sciences, Faculty of Agriculture, University of Birjand, Birjand, Iran
3 Instructor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, University of Birjand, Birjand, Iran
چکیده [English]

In order to evaluate the allelopathic effects of bulb and leaf aqueous extracts of narcissus (Narcissus tazetta L.) on seed germination characteristics and growth of two weed species,  redroot amaranth (Amaranthus retroflexus) and common purslane (Portulaca oleracea), a factorial experirent based on completely randomized design was conducted with three replications at University of Birjand Research Laboratory and Greenhouse, in 2017. Experimental treatments included narcissus organs (leaf and bulb) and extract concentrations (0, 1, 2 and 3% w/v). The laboratory results showed that leaf and bulb extracts of narcissus reduced seed germination percentage of redroot amaranth, but had no significant effect on seed germination percentage of common purslane. Results showed that 3% concentration of leaf and bulb extracts of narcissus reduced seed germination percentage of A. retroflexus by 97 and 93% compared to the control, respectively. Germination rate of redroot amaranth and common purslane seeds decreased under concentration of 3% of extract by 97 and 53% compared to the control, respectively. The results of greenhouse experiment showed that the application of narcissus extract decreased root length, plant height and dry weight of root, shoot and their total in redroot amaranth and common purslane. The concentration of 3% of bulb and leaf extracts decreased plant height of redroot amaranth by 66% and 60%, repectively compared to the control plants. Also, the concentration of 3% of the extract decreased total dry weight of redroot amaranth and common purslane by 73 and 90% compared to control plants, respectively. The results of this study showed that the allelopathic effects of leaf and bulb extract of narcissus can be used to biological control of these two weeds.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Plant height
  • Leaf
  • Bulb
  • Greenhouse

مراجع

دسترس، ع.، صفاری، م. و مقصودی مود، ع. ا. 1393. شناسایی و بررسی پتانسیل آللوپاتیک آلکالوئیدهای تاتوره (Datura stramonium) بر ویژگی‌های جوانه‌زنی ارقام ذرت. 1: 28-17.
راحمی کاریزکی، ع.، تاجی، م.، رسایی، ن. و جمالی، ع. 1394. بررسی اثر دگرآسیبی اسپند (Peganum harmala) بر خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه رقم جدید گنبد در مقایسه با ارقام متداول گندم استان گلستان. نشریه علوم و فناوری بذر ایران، 4: 49-41.
زند، ا.، رحیمیان‌مشهدی، ح.، کوچکی، ع.، خلقانی، ج.، موسوی، ک. و رمضانی، ک. 1389. اکولوژی علف‌های هرز (کاربردهای مدیریتی). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، ترجمه، 558 صفحه.
طاهری، ک.، صبورا، ع. و کیارستمی، خ. 1390. مطالعه آثار دگرآسیبی زعفران (Crocus sativus L.) بر روی جوانه‌زنی و رشد دانه رست‌های چهار رقم سورگوم. (Sorghum bicolor L.) مجله زیست‌شناسی ایران، 24: 103-89.
عسگرپور، ر.، خواجه‌حسینی، م. و خرم‌دل، س. 1394. اثر غلظت‌های عصاره آبی اندام‌های زعفران بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشد اولیه سه گونه علف‌هرز. مجله پژوهش‌های زعفران، 3: 96-81.
علی‌پور، ز. و محمودی، س. 1394. اثر آللوپاتیک عصاره آبی برگ و بنه زعفران (.Crocus sativus L) بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه علف پشمکی (.Bromus tectorum L) و خاکشیر (.Descurainia sophia L). مجله زراعت و فناوری زعفران، 3: 24-13.
قسمتی، م.، امینی‌فرد، م. ح.، عیدالهی.، م و شاکری، م. 1397. تأثیر دگرآسیبی گیاه زعفران (.Crocus sativus L) بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشد گیاهچه جو وحشی (Hordeum spontaneum) و مرغ (Agropayron repense). زراعت و فناوری زعفران، 6: 48-35.
قمی، س. و طویلی، ع. 1391. اثر بازدارندگی رشد گونه مریم گلی کبیر (.Salvia sclarea L) بر برخی ویژگی‌های جوانه‌زنی بذر گونه علف پشمکی (Bromus tomentellus Bioss). نشریه علوم و فناوری بذر ایران، 1: 202-193.
کازرونی منفرد، ا.، تکاسی، س. و بنایان اول، م. 1392. بررسی اثرات آللوپاتیک عصاره آبی اندام هوایی شبدر برسیم (Trifolium alexandrium)  بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشد اولیۀ گیاهچۀ چند گونه علف هرز. مجله حفاظت گیاهان، 27: 512-509.
مجاب، م. و محمودی، س. 1387. بررسی اثرات آللوپاتیک عصاره آبی اندام‌های هوایی و زیرزمینی علف هرز ازمک (Cardaria draba) بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشد گیاهچه ذرت خوشه‌ای (Sorghum bicolor L.). مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی، 1: 78-65.
مکی‌زاده تفتی، م.، فرهودی، ر.، ربیعی، م. و راستی‌فر، م. 1390. بررسی تأثیر دگرآسیبی عصاره اندام هوایی شاهدانه (Cannabis sativus L.) بر جوانه‌زنی و رشد رویشی سه گونه علف هرز. مجله فیزیولوژی گیاهان زراعی، 3: 88-77.
Bohm, P. A. F., Zanardo, F. M. L. and Ferrarese, O. 2006. Peroxidase activity and lignification in soybean root growth-inhibition by juglone. Biolgy Plantarum, 50 (2): 315-317.
Dole, J. M. and Wilkins, H. F. 2005. Floriculture, principles and species. Prentice-Hall, Inc. U.S.A, 2005.
Ghiazdowsk, A., Oracz, K. and Bogatek, R. 2007. Phytotoxic effect of sunflower leaf extracts on germinating mustard (Sinapis alba L.) seeds. Allelopathy Journal, 19: 515-226.
Elias, S. G. and Copeland, L. O. 2001. Physiological and harvest maturity of canola in relation to seed quality. Agronomy Journal, 93: 1054-1058.
FAO, 2005. Procedures foe weed risk assessment. Plant Production and Protection Division, Rome. 16 pp.
Jabran, K., Mahajan, G., Sardana, V. and Chauhan, B. S. 2015. Allelopathy for weed control in agricultural systems. Crop Protection, 72: 57-65.
Hartman, H., Kester, D. and Davis, F. 1990. Plant propagation, principle and practices. Prentice Hall Imitational Editions, p. 647.
Iqbal, Z., Nasir, H., Hiradate, S. and Fujii, Y. 2006. Plant growth inhibitory activity of Lycoris radiata Herb. and the possible involvement of lycorine as an allelochemical. Weed Biology and Management, 6: 221-227.
Kruse, M., Strandberg, M. and Strandberg, B. 2000. Ecological effects of allelopathic plants. A review. National Environment Research Institute, Sikleborg, Denmark, p. 66.
Lubbe, A., Gude, H., Verpoorte, R. and Choi, Y. H. 2013. Seasonal accumulation of major alkaloids in organs of pharmaceutical crop Narcissus Carlton. Phytochemistry, 88: 43-53
Meyghani, F. 2003. Allelopathy from Concept to Application. Incident Beam Press. p. 41-107.
Pace, F., Cralle, H. T., El-Halawany, S. H. M., Cothren, J. T. and Senseman, S. A. 1999. Drought-induced changes in shoot and root growth of young cotton plants. The Journal of Cotton Science, 3: 183-187.
Rehman, M. W., Hussain, M., Ali, M., Mustafa, C. B., Shafi, J. and Iqbal, F. 2013. Allelopathy of Brassica. A review. Scientia Agriculturae, 8: 222-229.
Rice E. L. 2012. Allelopathy. 2nd ed. Academic Press, New York, 368 pp.
Rigano, D., Grassia, A., Formisano, C., Basile, A., Sorbo, S. and Senatore, F. 2006. Antibacterial and allelopathic activity of methanolic extract from Iris pseudopumila rhizomes. Fitoterapia, 77 (6): 460-472.
Soltys, D., Rudzinska-Langwald, A., Gniazdowska, A., Wisniewska, A. and Bogatek, R. 2012. Inhibition of tomato (Solanum lycopersicum L.) root growth by cyanamide is due to altered cell division, phytohormone balance and expansin gene expression. Planta, 236: 1629–1638.
Souza, F. M., Gandolfi, S., Perez, S. C. A. and Rodrigues, R. R. 2010. Allelopathic potential of bark and leaves of Esenbeckia leiocarpa Engl. (Rutaceae). Acta Botanica Brasilica, 24: 169-174.
Teerarak, M., Charoenying, P. and Laosinwattana, C. 2012. Physiological and cellular mechanisms of natural herbicide resource from Aglaia odorata Lour. on bioassay plants. Acta Physiologiae Plantarum, 34: 1277-1285.
Wahyuni, D. S. C., van der Kooy, F., Klinkhamer, P. G. L., Verpoorte, R. and Leiss, K. 2013. The use of bio-guided fractionation to explore the use of leftover biomass in Dutch flower bulb production as allelochemicals against weeds. Molecules, 18: 4510-4525.
دوفصلنامه فنآوری تولیدات گیاهی
دوره 12، شماره 1
خرداد 1399
صفحه 63-75

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار