بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط برای پایداری عملکرد دانه گلرنگ از طریق روش GGE بای‌پلات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویر احمد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یاسوج، ایران

2 استاد، گروه ژنتیک و به‌نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران

3 کارشناس‌ارشد، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویر احمد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یاسوج، ایران

4 دانشجوی دکتری، گروه ژنتیک و به‌نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران

چکیده

گلرنگ به‌عنوان گیاهی متحمل به شوری و خشکی و سازگار با شرایط آب و هوایی ایران دارای اهمیت ویژه‌ای می‌باشد. آزمایش‌های ناحیه‌ای ارقام جدید نقش مهمی در برنامه‌های اصلاحی گیاهان زراعی جهت جستجوی ارقام با عملکرد و پایداری بالا ایفا می‌کنند. در این مطالعه 15 رقم و لاین اصلاح شده گلرنگ همراه با رقم محلی اصفهان و رقم سینا به‌عنوان شاهد در منطقه گرمسیر گچساران در شرایط دیم به‌مدت سه سال زراعی (86-1384) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار از نظر پایداری عملکرد دانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب، اثر اصلی محیط و ژنوتیپ در سطح احتمال یک درصد و اثر متقابل ژنوتیپ و محیط در سطح احتمال پنج درصد روی پایداری عملکرد دانه گلرنگ معنی‌دار گردیدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که 2/45 درصد از کل تغییرات، مربوط به اثر محیط و 26 درصد متعلق به اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط بود. دو مؤلفه اصلی اول و دوم اکثر ( 4/92 درصد) تغییرات موجود را توجیه نمودند. ژنوتیپ‌های سینا، Syrian، Cyprus Bergon و Cw-4440 کم‌ترین فاصله را از ژنوتیپ ایده‌آل داشتند و بنابراین برترین ژنوتیپ‌ها بودند و ژنوتیپ‌هایEsfahan ، Cw-74 و Hartman با بیش‌ترین فاصله از ژنوتیپ ایده‌آل نامطلوب‌ترین ژنوتیپ‌ها محسوب شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation of Genotype × Environment Interaction for the Stability of Safflower Seed Yield through the GGE Biplot Analysis

نویسندگان [English]

  • Behrouz Vaezi 1
  • Jafar Ahmadi 2
  • Hoshangh Naraki 3
  • Valiallah Yousefi 4
1 Instructor, Kohgiluyeh and Boyerahmad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization(AREEO), Yasuj, Iran.
2 Professor, Department of Genetics and Plant Breeding, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran.
3 MSc, Kohgiluyeh and Boyerahmad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Yasuj, Iran.
4 PhD Student, Department of Genetics and Plant Breeding, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran.
چکیده [English]

Safflower is an important drought and salt tolerant plant adapted to the climate conditions of Iran. Multi-environment trials play an important role in crop breeding programs to identify genotypes with high and stable yield. In the present study, yield stability of 17 safflower genotypes were tested under the rainfed condition in a three years trials based on randomized complete block design with 3 replications at Gachsaran Agricultural Research Station during 2004-2006 cropping seasons. The results of the combined analysis of variance showed that main effects of genotype and environment on the stability of Safflower Seed Yield were significant at 1%, and GEI was significant at 5% probability level. The results of analysis of variance showed that 45.2% of total variation was due to environment while 26.0% of variation was belonged to genotype and G×E interaction. GGE (G plus GE) biplot model was used to evaluate seed yield stability in safflower genotypes. The first two principle components (PC1 and PC2) together explained 94.2% of the total variability, therefore most of the information could be graphically displayed in the PC1 vs. PC2 biplot. The biplot of comparison of the safflower genotypes with the ideal genotype revealed that Sina, Syrian, Cyprus Bergon and Cw-4440 were the closest genotypes to the ideal cultivar, and Esfahan, Cw-74 and Hartman had the most distance from the ideal cultivar.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Salt
  • Drought
  • Rainfed condition
  • Combined analysis of variance