اثر پلیمر سوپرجاذب و سولفات پتاسیم بر عملکرد کمی و کیفی کنجد (.Sesamum indicum L) تحت شرایط کم‌آبیاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی و عضو گروه پژوهشی گیاه و تنش‌های محیطی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

2 دانشیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی و عضو گروه پژوهشی گیاه و تنش‌های محیطی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی کاربرد پلیمر سوپرجاذب و سولفات پتاسیم تحت تأثیر سطوح مختلف کم‌آبیاری بر عملکرد کمی و کیفی کنجد آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1397 به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایش شامل سه سطح آبیاری (آبیاری کامل، آبیاری تا 50 درصد گل‌دهی و آبیاری تا 50 درصد ظهور کپسول‌ها)، سه سطح کود پتاسیم (عدم‌مصرف، مصرف بر اساس توصیه کودی و 5/1 برابر توصیه کودی) و دو سطح سوپرجاذب (صفر و 100 کیلوگرم در هکتار) بود. با قطع آبیاری عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، درصد روغن، عملکرد روغن و درصد پروتئین کاهش اما درصد پتاسیم برگ افزایش پیدا کرد. بیش‌ترین عملکرد دانه در شرایط آبیاری معمول (2342 کیلوگرم در هکتار) و کم‌ترین آن در شرایط قطع آبیاری در مرحله گل‌دهی (668 کیلوگرم در هکتار) بود. اثر متقابل آبیاری در سوپرجاذب بر عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد روغن و عملکرد روغن معنی‌دار شد. مصرف سوپرجاذب باعث کاهش اثرات منفی تنش و بهبود صفات شد، هم‌چنین مصرف پتاسیم در خاک با افزایش تجمع پتاسیم در برگ همراه بود. کاربرد هم‌زمان سوپر جاذب و سولفات پتاسیم اثر معنی‌داری بر رشد و عملکرد نداشت، اما استفاده از کود پتاسیم به دلیل تعدیل خسارات ناشی از تنش خشکی و سوپرجاذب به دلیل نقش آن در کاهش اثرات کمبود آب و بهبود تحمل تنش خشکی، جهت حفظ عملکرد توصیه می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Effect of Superabsorbent Polymer and Potassium Sulfate on Quantitative and Qualitative Yield of Sesame (Sesamum indicum L.) under Water Deficit Conditions

نویسندگان [English]

  • Masoome Arabi 1
  • Soheil Parsa 2
  • Majid Jami al-ahmadi 2
  • Sohrab Mahmoudi 2
1 PhD Student, Department of Plant Production and Genetics, and Member of Plant and Environmental Stress Research Group, Faculty of Agriculture, Birjand University, Birjand, Iran
2 Associate Professor, Department of Plant Production and Genetics, and Member of Plant and Environmental Stress Research Group, Faculty of Agriculture, Birjand University, Birjand, Iran
چکیده [English]

In order to investigate the application of superabsorbent polymer and potassium sulfate under deficit irrigation condition on quantitative and qualitative yield of sesame, a factorial experiment in a randomized complete block design with three replications was conducted in the research farm of Birjand University in 2018. Experimental factors include three levels of irrigation (full irrigation, irrigation up to 50% of flowering and irrigation up to 50% of capsule emergence), three levels of potassium fertilizer (non-use, application based on fertilizer recommendation and 1.5 times fertilizer recommendation) and two levels of superabsorbent (Zero and 100 kg.ha-1). With stopping irrigation, grain yield, biological yield, harvest index, oil percentage, oil yield and protein percentage decreased but leaf potassium percentage increased. The highest grain yield was under normal irrigation conditions (2342 kg.ha-1) and the lowest was under irrigation conditions at flowering stage (668 kg.ha-1). The interaction effect of irrigation in superabsorbent on grain yield, harvest index, oil percentage and oil yield was significant. Consumption of superabsorbent reduced the negative effects of stress and improved traits. Also, potassium consumption in soil was associated with increased potassium accumulation in leaves. The simultaneous use of superabsorbent and potassium sulfate did not have a significant effect on growth and yield, but the use of potassium fertilizer due to the modification of drought stress and superabsorbent due to its role in reducing the effects of water shortage and improving drought stress tolerance is recommended to maintain yield.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought stress
  • Oil
  • Potassium
  • Seed yield