تأثیر خصوصیات رشدی علف های هرز چاودار (Secale cereale) و خردل وحشی (Sinapis arvensis) بر افت عملکرد گندم (Triticum aestivm L.)

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

2 دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

چکیده

پژوهش حاضر به صورت دو آزمایش فاکتوریل مجزا در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی  دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی­سینا اجرا شد. یکی از فاکتورها در هر دو آزمایش، ارقام گندم الوند و سایسون با تراکم ثابت450 بوته در مترمربع بود. فاکتور دوم در آزمایش اول، تراکم­ علف­هرز چاودار به میزان 0، 20، 40، 60 و 80 بوته در مترمربع و در آزمایش دوم، تراکم­ علف­هرز خردل وحشی به مقدار 0، 8، 16، 24 و 32 بوته در مترمربع بود. با افزایش تراکم چاودار و خردل وحشی شاخص سطح برگ، ماده خشک تجمعی و سرعت رشد محصول، دوام شاخص سطح برگ و دوام ماده خشک علف­های هرز افزایش یافت. در هریک از سطوح تراکمی، تمامی صفات یاد شده گونه­های هرز در تداخل با رقم سایسون بیشتر از رقم الوند بود. ارتفاع علف­هرز چاودار وحشی در رقابت با هر دو رقم تغییر نکرد. اما، ارتفاع خردل وحشی در تداخل با الوند بیشتر از رقابت با سایسون بود. هرچند رقم سایسون در شرایط عدم تداخل از نظر صفات دوام شاخص سطح برگ، دوام ماده خشک و عملکرد دانه نسبت به رقم الوند برتری معنی­داری داشت. اما در شرایط تداخل با هر دو گونه هرز، این صفات در رقم سایسون بیشتر از الوند تحت تأثیر رقابت قرار گرفت. ارتفاع رقم سایسون در شرایط تداخل با هر دو گونه هرز کاهش یافت. اما ارتفاع رقم الوند در شرایط تداخل افزایش نشان داد. صفات حداکثر شاخص سطح برگ، حداکثر سرعت رشد محصول، ماده خشک تولیدی، دوام شاخص سطح برگ و دوام ماده خشک ارقام گندم با عملکرد دانه، همبستگی مثبت و معنی­داری نشان داد. در مقابل، مقدار صفات یاد شده در دو گونه علف­هرز  مورد بررسی، همبستگی منفی قوی با عملکرد دانه دو رقم گندم داشت. به­طور کلی رقم الوند در تداخل با هر دو گونه هرز در مقایسه با سایسون واکنش بهتری نشان داد و برای کشت در مزارع آلوده به علف­های هرز مورد بررسی، توصیه می­شود. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Feral Ray (Secale cereale) and Wild Mustard (Sinapis arvensis) Growth Characters on Yield Loss of Wheat (Triticum aestivum L.) Cultivars

نویسندگان [English]

  • bizhan saadatian 1
  • godarz ahmadvand 2
  • fatemeh soleymani 1
چکیده [English]

This research was conducted as two separated experiments based on a randomized complete block design with three replications at research farm of Agricultural Faculty of Bu-Ali Sina University, Hamedan. In both experiments, Alvand and Sayson cultivars were one of the experimental factors which were planted at 450 plants m-2. In the 1st experiment, feral rye (Secale cereale) plant densities of 0, 20, 40, 60 and 80 plants m-2 and in the 2nd experiment, wild mustard (Sinapis arvensis) plant densities of 0, 8, 16, 24 and 32 plants m-2 were the 2nd experimental factor, respectively. By increasing feral rye and wild mustard plant densities leaf area index, dry matter accumulation and weed growth rate, leaf area index duration and dry matter duration of weeds were increased. In each level of weed plant density, all above mentioned traits of weed in interference with Sayson were more than Alvand. Feral rye height in competition with both cultivars was not changed. But, wild mustard height in interference with Alvand was more than competition with Sayson. However in non-interference conditions, Sayson in traits of leaf area index duration, dry matter duration and grain yield has significant superiority than Alvan. But in interference condition with both weeds, these traits in Sayson were more affected than Alvand. Canopy height of Sayson was reduced in interference with both weeds. But canopy height of Alvand was increased in interference condition. Maximum leaf area index and growth rate, dry matter, leaf area index duration and dry matter duration of wheat cultivars were indicated positive and significant correlation with grain yield of both cultivars. In contrast, amount of above mentioned traits in each of two weed species had robust negative correlation with grain yield of two wheat cultivars. Generally, in interference with each two weed species, Alvand indicated better reaction than Sayson, and for sowing in spotty field to studied weeds is suggested. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Correlation
  • Dry matter duration
  • Growth index
  • Interference
  • Leaf area index duration