ارزیابی تنوع مورفولوژیک برخی از جمعیت‌های لاله ‌وحشی ایران (Tulipa spp. L.) با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیک

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

2 استادیار گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

3 استاد گروه اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

چکیده

گل لاله یکی از مهم­ترین گل­های پیازی در جهان بوده و از پراکنش بالا در بسیاری از مناطق ایران برخوردار است. این جنس از خانواده سوسنیان و نزدیک 100 گونه دارد؛ که از این بین 19 گونه آن از ایران گزارش شده­ است. در این پژوهش، تنوع مورفولوژیکی 49 جمعیت از 9 گونه گل لاله موجود در ایران که از 12 استان کشور جمع‌آوری شده بود، ارزیابی شد. نتایج به­­دست آمده از تجزیه واریانس صفات مورفولوژیک کمی (ارتفاع کل ساقه، ارتفاع گیاه، قطر ساقه، طول برگ، مساحت برگ، تعداد برگ، طول گلبرگ، مساحت گلبرگ، ارتفاع پرچم، طول مادگی، ارتفاع سوخ، قطر سوخ) ارزیابی شده، نشان داد که اثر گونه و جمعیت در کلیه صفات معنی‌دار بود و صفات مساحت گلبرگ و طول گلبرگ به­ترتیب بیشترین و کمترین ضریب تغییرات را به­میزان 09/47 و 77/6 نشان دادند. تجزیه خوشه‌ای جمعیت‌ها را به پنج گروه تقسیم نموده و محاسبه ضریب همبستگی داده‌ها میزان همبستگی بالا و مثبتی را در بین بیشتر صفات مورد مطالعه نشان داد. با توجه به نتایج ضریب همبستگی، بیشترین همبستگی (97%) بین ارتفاع کل ساقه و ارتفاع گیاه به­دست آمد که در سطح 1% معنی­دار بود. صفت کیفی رنگ گل نیز میزان تنوع رنگ بالایی در بین گونه‌ها و شدت رنگ متفاوت در درون گونه‌ها را نشان داد. نتایج این پژوهش می‌تواند در مدیریت نگهداری ژرم‌پلاسم­ها و همچنین تعیین ارتباط بین گونه‌ها مفید باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Evaluation of Morphologic Diversity in Some Iran Wild Tulip (Tulipa spp. L.) Populations Using Morphological Traits

نویسندگان [English]

  • davood asgari 1
  • alireza babaee 2
  • mohammadreza nagavi 3
چکیده [English]

Tulip (Tulipa spp. L.) is one of the most important flower bulbs worldwide with high distribution in many parts of Iran. This genus belongs to the family Liliaceae and consists of about 100 species of them 19 species are native to Iran. In this study, morphological diversity of 49 populations within 9 species of tulip, which had been collected from 12 provinces, were evaluated. The results of quantitative morphological traits (total stem length, plant height, stem diameter, leaf length, leaf area, leaf number, petal length, petal area, stamen length, pistil length, bulb length, bulb diameter) showed, effect of species and populations were significant in all traits, and also characteristics of petal area and petal length, showed the highest and lowest coefficient of variation,  47.09 and 6.77 respectively. The cluster analysis in the four distance divided populations into seven groups. A high correlation coefficient was observed in most of the traits. The results of the correlation coefficient indicated, the highest correlation (97%) between total stem length and plant height which was significant at 1% level. Evaluation of flower color as a qualitative trait observed,  high color variation between species and showed high variation in color intensity within populations. The results can be used for germplasm management and also to determine the relationship between species.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tulip
  • Morphology
  • Diversity
  • Correlation coefficient
  • Iran