تأثیر کاربرد پساب صنعتی بر ویژگی‌های شیمیایی خاک و رشد و عملکرد گیاه تربچه (Raphanus sativus)

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا، همدان

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا، همدان

3 کارشناس‌ارشد محیط زیست، شرکت شهرک‌های صنعتی استان، همدان

چکیده

با وجود محدودیت منابع آب در بخش کشاورزی مناطق خشک و نیمه­خشک جهان، استفاده از پساب­ها ممکن است راهکاری مناسب برای جبران بخشی از این معضل عمومی باشد. کاربرد پساب به­ویژه در طولانی­مدت ممکن است بر ویژگی­های شیمیایی خاک تأثیرگذار باشد. هدف این تحقیق بررسی اثر پساب حاصل از تصفیه خانه شهرک صنعتی بوعلی بر تعدادی از ویژگی­های شیمیایی خاک و عملکرد گیاه تربچه (Raphanus Sativus) بود. آزمایش گلدانی در چهارچوب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و آبیاری با درصدهای مختلف پساب (0، 25%، 50%، 75%، 100%) انجام گرفت. نتایج نشان داد که استفاده از تیمارهای آبیاری سبب افزایش معنی­دار اسیدیته، هدایت الکتریکی، سدیم محلول و تبادلی، نسبت جذب سدیم، کلسیم و منیزیم محلول، فسفر قابل­جذب و آنیون­های کلر، سولفات و بی­کربنات خاک شد، با وجودیکه غلظت فراهم عناصر سنگین در خاک آبیاری شده با پساب بیشتر از غلظت این عناصر در خاک آبیاری­شده با آب شرب بود، ولی مقدار آنها از حدود بحرانی عناصر سنگین در خاک کمتر بود. حداکثر و حداقل عملکرد تربچه، به­ترتیب در تیمار 50 و 100 درصد مشاهده شد. آبیاری با پساب بر غلظت عناصر سنگین در گیاه تربچه (غده و اندام هوایی) مؤثر نبود ولی بر غلظت سدیم، فسفر و پتاسیم تأثیر معنی­داری داشت. غلظت سدیم در غده و اندام هوایی تربچه در کلیه تیمارهای آزمایشی روند افزایشی نشان داد درحالی­که غلظت پتاسیم روند کاهشی نشان داد، همچنین غلظت فسفر در تیمارهای آزمایشی روند منظمی نداشت و حداکثر غلظت آن در تیمار 50 درصد و حداقل آن در تیمار 100 درصد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Applied Wastewater on Soil Chemical Characteristics and Productivity of Radish (Raphanus Sativus) Plant

نویسندگان [English]

  • ghasem rahimi 1
  • liyla omaraee 2
  • alireza kimyaee talab 3
چکیده [English]

Major problem in arid and semi-arid regions of the world is limited water sources in the agricultural sector. Wastewater may be used for long time in order to provide plant water with some consideration of side effects on soil chemical characteristicsS. The aim of this research was to investigate the effect of applied Bu-Ali industrial wastewater on some chemical properties of soil and the growth of Radish (Raphanus Sativus) plant. The green house experiment was conducted in a completely randomized design with three replicates for growing Radish and was irrigated with wastewater (0%, 25%, 50%, 75% and 100%). The results revealed that the applied treatments increased significantly PH, EC, soluble and exchangeable sodium, sodium absorption ratio, soluble calcium and magnesium, available phosphorous and soil anions of chloride, sulfate and bicarbonate. The total and available concentrations of heavy metals in irrigated soils were higher in comparison with tap water, however it was much less than background in which was not adverse effect on soil. The results also showed that radish yield (dry and wet) was irregular trend in which the maximum was in 50% and the minimum observed for 100% treatment. Wastewater was not affected on heavy metal concentrations of radish plant; it was affected on the concentration of sodium, phosphorus and potassium significantly. Sodium concentration in the roots and aerial parts of Radish increased in all treatments, while the potassium concentration decreased. Moreover, the concentration of phosphorus was irregular trend and it had maximum and minimum concentrations for 50% and 100% treatments respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Industrial wastewater
  • Heavy metals
  • pollution
  • Radish plant