ارزیابی خصوصیات زراعی و عملکرد دانه ژنوتیپ‌های مختلف تریتیکاله و گندم دیم با آبیاری تکمیلی

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سنندج، ایران

2 کارشناس ارشد (مسئول ایستگاه تحقیقات دیم قاملو) بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سنندج، ایرانمسئول ایستگاه تحقیقات دیم قاملو

چکیده

به‌منظور بررسی عملکرد دانه و سایر صفات زراعی تریتیکاله در مقایسه با گندم دیم در شرایط آبیاری تکمیلی این آزمایش در سال زراعی 89-1388 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم قاملو واقع در استان کردستان انجام شد. از یک آزمایش کرت­های خردشده بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی در چهار تکرار استفاده شد. رژیم­های رطوبتی مختلف شامل آبیاری پاییزه هنگام کاشت، آبیاری بهاره در مرحله شیری شدن دانه و دیم، کرت­های اصلی و سه ژنوتیپ تریتیکاله (رقم جوانیلو به اضافه دو لاین امید بخش) و سه ژنوتیپ گندم دیم (رقم آذر 2 به اضافه دو لاین امید بخش) کرت­های فرعی آزمایش را شامل شدند. نتایج نشان داد که آبیاری در مرحله شیری شدن دانه با تولید 3805 کیلوگرم در هکتار دارای برتری 649 کیلوگرمی نسبت به آبیاری در زمان کاشت بود. رقم جوانیلو با متوسط تولید 4415 کیلوگرم در هکتار افزایش معنی‌داری نسبت به رقم آذر 2 در هر سه رژیم رطوبتی نشان داد. به­طور­کلی تریتیکاله در هر سه رژیم رطوبتی آبیاری در مرحله کاشت، آبیاری در مرحله شیری شدن دانه و دیم به‌ترتیب از برتری 26، 49 و 48 درصدی عملکرد دانه نسبت به گندم برخوردار بود. این افزایش عملکرد ناشی از عملکرد بهتر این محصول در ارتباط با اجزای عملکرد مانند تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع گیاه و طول دوره پر شدن دانه بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Assessing Agronomic Traits and Yield of Different Rainfed Triticale and Wheat Genotypes with Supplementary Irrigation

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Roohi 1
  • Mohammad Sharif Khaledian 2
1 Assistant Professor, Seed and Plant Improvement Research Department in Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Sanandaj, Iran
2 Instructor, Seed and Plant Improvement Research Department in Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Sanandaj, Iran
چکیده [English]

To assess of grain yield and agronomic traits of triticale in comparison with wheat under supplementary irrigation an experiment was carried out during 2009-10 year in Qamloo dryland Research station located in Kurdistan. A split plot with RCBD arrangement in four replications was used. Moisture regimes including irrigation at planting time, irrigation at early grain filling and no irrigation (rainfed conditions) considered as main plots. Six genotypes including three genotypes of triticale (Juanillo and two promised lines) and three genotypes of bread wheat (Azar2 and two promised lines) were included as sub plots. Even though there was not significant difference between irrigation at planting time and rainfed conditions, irrigation at grain filling with grain yield of 3805 Kg/ha averagely produced 17.5 % over than them. However, triticale produced 26 %, 49% and 48 % more grain yield than wheat in irrigation at planting, milking and rainfed conditions, respectively. This superiority was related to better performance of triticale in yield components, biological yield, plant height and grain filling period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cereals
  • Drought resistance
  • Dryland conditions
  • Supplementary irrigation

مراجع

روحی، ا. و طهماسبی سروستانی، ز. 1385. بررسی میزان انباشت ماده خشک و توزیع مجدد آن در ژنوتیپ­ها و ارقام مختلف گندم دیم در شرایط آبیاری تکمیلی. مجله علوم کشاورزی، جلد 29، شماره 2، صفحات 55 تا 63.
طهماسبی سروستانی، ز.، روحی، ا. و مدرس ثانوی، س. ع. م. 1380. بررسی خصوصیات کمی و کیفی ژنوتیپ­های گندم تحت شرایط آبیاری تکمیلی. مجله علوم زراعی ایران، جلد سوم، شماره 1، صفحات 44 تا 55.
زاد حسن، ا. 1389. بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ­های گندم نان در آزمایشات یکنواخت سراسری مناطق سردسیر دیم (گزارش نهایی به شماره فروست 1605/89 مورخ 14/12/89). 41 صفحه.
Aniol, A. 2002. Environmental stress in cereals: an Overview. In: Proceeding of the 5th International Triticale Symposium, Jun 30- July 5, 2002, Radzikow, Poland, 112-121.
Bogale, A., Tesfaye, K. and Geleto, T. 2011. Morphological and physiological attributes associated to drought tolerance of Ethiopian durum wheat genotypes under water deficit condition. Journal of Biodiversity and Environmental Science, 1(2): 22-36.
Briggs, K. G. and Aytenfisu, A. 1980. Relationship between morphological characters above the flag leaf node and grain yield in spring wheat. Crop Science, 20: 350-354.
Butler, J. D., Byrne, P. F., Mohammadi, P. F., Chapman, P. L. and Haley, S. D. 2005. Agronomic performance of Rht Alleles in a spring wheat population across a range of moisture levels. Crop Science, 45: 939-947.
Fischer, R. A. 2001. Selection traits for improving yield potential: 148-159. In: Reynols, M. P., Ortiz- Monasteio, J. I. and Mc Nab, A. (eds.) Application Physiology in Wheat Breeding. Mexico, D.F, CIMMYT.
Fischer, R. A. 2008. The importance of grain or kernel number in wheat: A reply to Sinclair and Jamieson. Field Crops Research, 105: 15-21.
Foulkes, M. J., Slafer, G. A., Davies, W. J. and Berry, P. 2011. Raising yield potential of wheat. III. Optimizing partitioning to grain while maintaining lodging resistance. Journal of Experimental Botany, 62: 469-486.
Garc´ıa del Moral, L. F. 1992. Leaf area, grain yield and yield components following forage removal in triticale. Journal of Agronomy and Crop Science, 168: 100-107.
Gonzalez, F. G., Slafer, G. A. and Miralles, D. J. 2003. Grain and floret number in response to photoperiod during stem elongation in fully and slightly vernalized wheats. Field Crops Research, 81: 17-27.
Guinta, F., Motzo, R. and Deidda, M. 1993. Effect of drought on yield and yield component of durum wheat and triticale in a Mediterranean environment. Field Crops Research, 33: 339-409.
Hobbs, P. R. and Sayre, K. D. 2001. Managing Experimental Breeding Trials: 48-58. In: Reynolds, M. P., Ortiz-Monasterio, J. I. and McNab, A. (eds.) Application of Physiology in Wheat Breeding. Mexico, D. F, CIMMYT.
Innes, P., Hoogendoorn, J. and Blackwell, R. D. 1985. Effect of differences in date of ear emergence and height on yield of winter wheat. The Journal of Agriculture Science, 105: 543-549.
Jamieson, P. D., Martin, R. J. and Francis, G. S. 1995. Drought influence on grain yield of barley wheat and maize. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, 23: 55-66.
Jrgensen, J. R. and Wollenweber, L. C. B. 2007. Prospects of whole grain crops of wheat, rye and triticale under different fertilizer regimes for energy production. Biomass and Bioenergy, 31: 308-317.
Kaya, Y., Topal, R., Gonulal, A. E. and Arisoy, R. Z. 2002. Factor analyses of yield traits in genotypes of durum wheat (Triticum durum L.). Indian Journal of Agricultural Science, 72: 301-303.
Martinek, P., Vinterova, M., Buresova, I. and Vyhnanek, T. 2008. Agronomic and quality characteristics of triticale (X Triticosecale Wittmack) with HMW glutenin subunits 5+10. Journal of Cereal Science, 47: 68-78.
Mashhady, A. S., Sayed, H. I. and Heakal, M. S. 1982. Effect of soil salinity and water stresses on growth and content of nitrogen, chloride and phosphate of wheat and triticale. Plant and Soil, 68: 207-216.
Mc Cullough, D. E. and Hunt, L. A. 1993. Mature tissue and crop canopy respiratory characteristics of rye, triticale and wheat. Annals of Botany, 72: 269-282.
Morant-Manceau, A., Pradier, E. and Tremblin, G. 2004. Osmotic adjustment, gas exchanges and chlorophyll fluorescence of a hexaploid triticale and its parental species under salt stress. Journal of Plant Physiology, 161: 25-33.
Miralles, D. J., Katz, S. D., Colloca, A. and Slafer, G. 1998. Floret development in near isogenic wheat lines differing in plant height. Field Crops Research, 59: 21-30.
Nachit, M. M. 1992. Durum wheat breeding for Mediterranean drylands of north Africa and west Asia. PP: 14 -27. In: Rajaram, S., Saari, E. E. and Hettel, G. P. (eds.) Durrum Wheats, Challenges and Opportunities, Wheat Special Report No. 9. Proceeding of International Workshop Ciudad, Obergon, Mexico, 23-25 March, 1993.
Oelke, E. A., Oplinger, E. S. and Brinkman, M. A. 1989. Triticale. In: Alternative field crops manual. University. Wisconsin, CES, Madison, WI, University. Minnesota CES, St. Paul.
Ortiz-Monasterio, J. I., Pena, R. J., Hede, A. H. and Pefeiffer, W. H. 2002. Nitrogen and water stress in triticale and durum wheat yield and quality. In: Proceeding of the 5th International Triticale Symposium, Jun 30-July 5, 2002, Radzikow, Poland. pp11-26.
Peltonen-Sainio, P., Kangas, A., Salo, Y. and Jauhiainen, L. 2007. Grain number dominates grain weight in temperate cereal yield determination: Evidence based on 30 years of multi-location trials. Field Crops Research, 100: 179-188.
Pena, R. J. and Amaya, A. 1992. Milling and bread making properties of wheat- triticale blends. Journal of the Science Food and Agriculture, 60: 483-487.
Reynolds, M., Foulkes, M. J., Slafer, G. A., Berry, P., Parry, M. A. J., Snape, J. W. and Angus, W. J. 2009. Raising yield potential in wheat. Journal of Experimental Botany, 60: 1899-1918.
Riaz, R. and Chowdhrv, M. 2003. Genetic analysis of some economic traits of wheat under drought condition. Asian Journal of Plant Science, 2: 790-796.
Royo, C., Insa, J. A., Boujenna, A., Ramos, J. M., Montesinos, E. and Garc´ıa del Moral, L. F. 1994. Yield and quality of spring triticale used for forage and grain as influenced by sowing date and cutting stage. Field Crops Research, 37: 161-168.
Richards, R. A. 1991. Crop improvement for temperate Australia: future opportunities. Field Crops Research, 26: 141-169.
Santiveri, F., Royo, C. and Romagosa, I. 2004. Growth and yield responses of spring and winter triticale. European Journal of Agronomy, 20: 281-292.
Sayre, K. D., Rajaram, S. and Fischer, R. A. 1997. Yield potential progress in short bread wheat in northwest Mexico. Crop Science, 37: 36-42.
Siddique, K. H. M., Tennant, D., Perry, M. W. and Belford, R. K. 1990. Water use and water use efficiency of old and modern wheat cultivars in a Mediterranean-type environment. Australian Journal of Agricultural Research, 41: 431-447.
Sinha, S. K., Aggarwal, P. K., Chaturvedi, G. S., Singh, A. K. and Kailasnathan, K. 1986. Performance of wheatand triticale cultivars in a variable soil -water environment I. Grain yield stability. Field Crops Research, 13: 289-299.
Tavakoli, A. R., Liaghat, A., Oweis, T. and Alizadeh, A. 2012. The role of limited irrigation and advanced management on improving water productivity of rainfed wheat at semi-cold region of upper Karkheh River Basin, Iran. International Journal of Agriculture and Crop Sciences, 14: 939-948.
Voltas, J., romagosa, I. and Araus, J. L. 1998. Growth and final weight of central and lateral barley grains under Mediterranean conditions as influenced by sink strength. Crop Science, 38: 84-89.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار