تأثیر تنش آبی و پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد زیره سبز (.Cuminum cyminum L)

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر رفسنجان، رفسنجان، ایران

2 دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه آزاد جیرفت، جیرفت، ایران

چکیده

به‌­منظور بررسی تأثیر آبیاری کامل و تنش آبی (قطع آبیاری از مرحله رشد گیاهچه تا مرحله طویل شدن ساقه، قطع آبیاری از مرحله طویل شدن ساقه تا مرحله رشد زایشی و قطع آبیاری از مرحله رشد زایشی تا مرحله پر شدن دانه) و مقادیر مختلف پتاسیم (شاهد، 50، 100، 150 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار) بر عملکرد و اجزای عملکرد زیره سبز در سال 1392 در منطقه زرند آزمایشی به‌صورت کرت‌­های خردشده در قالب طرح بلوک­‌های کامل تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد اثر تنش آبی بر تمام صفات در سطح پنج درصد معنی­‌دار شد، به‌طوری‌که بیش­ترین تأثیر منفی تنش آبی بر عملکرد دانه و کم­ترین تأثیر بر درصد اسانس مشاهده گردید. همچنین سطوح مختلف پتاسیم نیز بر صفات اندازه‌­گیری شده تأثیر معنی‌داری داشتند و بیش­ترین تأثیر مثبت پتاسیم بر میزان عملکرد دانه بود. به‌طورکلی قطع آبیاری در مراحل ابتدایی رشد و انتخاب 100 کیلوگرم در هکتار پتاسیم بیش­ترین تأثیر را در عملکرد دانه داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effect of Water Stress and Potassium on Yield and Yield Components of Cumin (Cuminum cyminum L.)

نویسندگان [English]

  • Hosein Shekofteh 1
  • Roullah Dehghani Fatehabad 2
1 Assistant Professor, Department of Soil Science, Faculty of Agriculture, Vali-e-Asr University of Rafsanjan, Rafsanjan, Iran
2 M.Sc. Student, Department of Horticultural Sciences, Islamic Azad University, Jiroft Branch, Jiroft, Iran
چکیده [English]

In order to investigate the effects of water stress and potassium on some traits of cumin a split plot field experiment based on complete randomized block design was conducted during 2013 agronomic growing seasons in Zarand region. In this study full irrigation plus three water stress levels including, cut off irrigation from stem elongation stage to seedling growth stage, cut off irrigation from stem elongation stage to the reproductive stage and irrigation in grain filling stage allocated in the main plots and three various potassium amounts (50, 100, 150 kg ha-1 Potassium sulfate) were considered as sub plots. Results indicated that water stress had a significant effect on all traits. The highest effect of water stress was observed on seed yield and the lowest effect of that was observed on essential oil content. Also, potassium had a significant effect on seed yield and essential oil content. Totally, cut off irrigation in early stage of growth and 100 kg/haof potassium sulfate had the highest effect on seed yield. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Deficit irrigation
  • Abiotic
  • Yield
  • Essential oil

مراجع

احمدیان، ا.، قنبری، ا.، سپاه سر، ب.، حیدری، م.، رمرودی، م. و موسوی، م. 1389. اثر بقایای کود شیمیایی، دامی و کمپوست بر عملکرد، اجزای عملکرد، برخی خصوصیات فیزیولوژیک و میزان اسانس بابونه تحت شرایط تنش خشکی. نشریه پژوهش­‌های زراعی ایران، 8 (4): 668-676.
امیدبیگی، ر. 1390. تولید و فرآوری گیاهان دارویی. انتشارات دانشگاه تربیت مدرس تهران، تهران، ایران. 755 صفحه.
بلنداری، ا. 1383. مطالعه جوانه­زنی دانه و رشد در واریته های زیره سبز. کنفرانس ملی زیره سبز. 2 اسفند. دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار. ص 48-52.
جمالی، ج.، انتشاری، ش.، حسینی، س. م. و میرطالبی، س. ح. 1390. بررسی تأثیر مصرف سطوح مختلف سولفات پتاسیم و سولفات روی در شرایط تنش خشکی بر رشد و عملکرد ذرت (رقم سینگل کراس 704). همایش ملی ایده‌­های نو در کشاورزی، 11 و 12 اسفندماه 90، دانشگاه آزاد خوراسگان.
حاتمی، ح.، آینه بند، ا.، عزیزی، م.، سلطانی، ا. و دادخواه، ع. ر. 1389. تأثیر کود پتاسیم بر رشد و عملکرد ارقام سویا در خراسان شمالی. فصلنامه علمی اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی، 2 (2): 16-1.
حسنی، ع. و امیدبیگی، ر. 1381. اثرات تنش آبی بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و متابولیسمی گیاه ریحان. مجله دانش کشاورزی، 12 (3): 59-47.
خورگامی، ا.، نورمحمدی، گ.، مجیدی هاروان، ا.، شیرانی راد، ا. ح. و درویش، ف. 1383. اثر تنش کم‌آبی و مقادیر پتاسیم بر عملکرد دانه و اجزاء عملکرد ارقام کلزا. مجله علوم کشاورزی، 10 (3): 12-3.
دهقانیان، م. و مدندوست، م. 1387. تأثیر کلات روی بر مقاومت به خشکی گندم. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 12 (45): 400-393.
ذکوی، د.، سام دلیری، م.، مبصر، ح. ر. و دستان، س. 1390. اثر کاهش مصرف آب و کاربرد کود پتاسیم بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و حرکت خمش برنج رقم طارم محلی. فصل‌نامه دانش نوین کشاورزی پایدار، 7 (4): 51-43.
رحمانی، ن.، ولدآبادی، س. ا.، دانشیان، ج. و بیگدلی، م. 1387. اثر تنش خشکی و نیتروژن بر عملکرد روغن کلزا. مجله گیاهان معطر و دارویی ایران، 24 (1): 108-101.
سبحانی، ع. ر. و حمیدی، ح. 1392. اثر تنش کم‌آبی و پتاسیم بر عملکرد و راندمان مصرف آب سیب‌زمینی به روش آبیاری بارانی خطی (لاین سورس). تنش‌های محیطی در علوم زراعی، 6 (1): 15-1.
صفرنژاد، ع. 1382. مروری بر روش‌های مختلف به‌گزینی گیاهان برای مقاومت به خشکی. مجله خشکی و خشک‌سالی کشاورزی، 13: 13-7.
عادلی، ع.، نشاط، ع.، نقوی، ه. و ایراندوست، م. 1390. بررسی اثر کاربرد مقادیر مختلف کود سولفات پتاسیم بر عملکرد بیولوژیک و اقتصادی گیاه جو. پنجمین کنفرانس سراسری آبخیزداری و مدیریت منابع آب و خاک کشور.
علیزاده، ا.، طاووسی، م.، اینانلو، م. و نصیری محلاتی، م. 1383. اثر رژیم‌های مختلف آبیاری بر مقدار محصول و اجزاء عملکرد زیره سبز. پژوهش‌های زراعی ایران، 1 (2): 42-35.
کوچکی، ع.، نصیری محلاتی، م. و عزیزی، گ. 1385. اثر فواصل مختلف آبیاری و تراکم بر عملکرد و اجزای عملکرد دو توده بومی رازیانه. مجله پژوهش‌های زراعی ایران، 4 (1): 140-131.
لباسچی، م. ح. و شریفی عاشورآبادی، ا. 1383. شاخص‌های رشد برخی گونه‌های دارویی در شرایط مختلف تنش خشکی. فصلنامه پژوهشی گیاهان دارویی و معطر ایران، 20 (3): 261-249.
میرطالبی، س. ح.، حسینی، س. م.، روشن‌ضمیر، ح.، امینی، ز. و زارعی، ص. 1390. اثر دور آبیاری و سولفات پتاسیم بر خصوصیات رویشی و زایشی گندم رقم شیراز در منطقه سردسیر شمال فارس. همایش ملی ایده­های نو در کشاورزی، 11 و 12 اسفندماه 90، دانشگاه آزاد خوراسگان.
نصرآبادی، ا. 1383. سازگاری زیره با شرایط اقلیمی سبزوار، مجموعه مقالات اولین همایش ملی زیره سبز، سبزوار، ص، 72-74.
نوروزپور، ق. و رضوانی مقدم، پ. 1385. اثر فواصل مختلف آبیاری و تراکم بوته بر عملکرد روغن و اسانس دانه سیاه دانه (Nigella sativa). پژوهش و سازندگی، 19 (4): 138-133.
فقیه، م. م.، مبصر، ح. ر.، دستان، س. و یدی، ر. 1390. ارزیابی نتایج دوساله دور آبیاری و کاربرد کود پتاس بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه برنج رقم شیرودی. اولین کنگره ملی علوم و فناوری­های نوین کشاورزی.
عندلیبی، ب،. زهتاب سلماسی، س،. قاسمی گلعذانی، ک،. و, صبا، ج. 1390 تغییرات میزان و ترکیب اسانس اندام های مختلف گیاه دارویی شوید (Anethum graveolens L.) تحت شرایط آبیاری محدود.  دانش کشاورزی و تولید پایدار، 20 (2): 22-11.
ﻋﺰﻳﺰﻱ، ﻡ. 1377. ﺍﺛﺮ ﺭژﻳم­‌های ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺁﺑﻴﺎﺭﻱ ﻭ ﻛﻮﺩ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﺑﺮ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺯﺭﺍﻋﻲ، ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻭ ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺳﻮﻳﺎ. پایان‌نامه ﺩﻛﺘﺮﻱ ﺯﺭﺍﻋﺖ، ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻓﺮﺩﻭﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ، 143 ﺻﻔﺤﻪ.
Amini Dehghani, M. and Mollfilabi, A. 2011. Evaluation of some drought resistance criteria in cumin (Cuminum cyminum L.). Advance Environmental Biology, 5: 237-242.
Arabzadeh, N. 2012. Physiologic responses of Haloxylon aphyllum to consecutive tensions of dryness and study of their role in improving resistance to dryness of vase twigs. Asian Journal of Plant Sciences, 11 (1): 28-35.
Begg, J. E. and Turner, N. C. 1976. Crop water deficits. Advance Agronomy, 28: 161-217.
Bettaieb, I., Knioua, S., Hamrouni, I., Limam F. and Marzouk, B. 2011. Water deficit impact on fatty acid and essential oil composition and antioxidant activities of Cumin (Cuminum cyminum L.) Aerial Parts. Journal of Agriculture and Food Chemistry, 59: 328-334.
Bettaieb, I., Zakhama, N., Wannes, W. A., Kchouk, M. E. and Marzouk, B. 2009. Water deficit effects on Salvia officinalis fatty acids and essential oils composition. ScienceHorticulture, 120: 271-275.
Bocharnikova, E. A. and Matichenkov, V. 2008. Using Si fertilizers for reducing irrigation water application rate. Silicon in Agriculture Conference, Wild Coast Sun, South Africa, 26-31 October 2008.
Champawat, R. S. and Pathak, V. N. 1998. Role of nitrogen, Phosphorus and potassium fertilizers and organic amendments in cumin (Cuminum cyminum L.) with incited by Fusarium oxysporum. Indian Journal of Agricultural Science, 58 (9): 728-730.
Dutta, P. K., bandyopadhyay, P. and Maity, D. 2000. Response of summer seasame (Sesamum indicum). Indian Journal of Agronomy, 54: 631-636.
Fageria, N. K., Wright, R. G. and Baligar, J. R. 1990. Upland rice response to potassium fertilization on a Brazilian oxisol. Fertilizer Research, 21 (3): 141-147.
Kafi, M. and Rashed Mohassel, M. H. 1992. The effect of weed control, row spacing and plant density on growth and yield of cumin. Agricultural and Industrial Sciences, 6 (2): 151-158.
Kumar, A. S., Prasad, T. N. and Prasad, U. K. 1996. Effect of irrigation and nitrogen on growth, yield/oil content, nitrogen uptake and water use of summer sesame(Sesamum indicum). Indian Journal of Agronomy, 41: 111-115.
Laribi, B., Bettaieb, I., Kouki, K., Sahli, A., Mougou, A. and Marzouk, B. 2009. Water deficit effects on caraway (Carum carvi L.) growth, essential oil and fatty acid composition. Indian Crop Production, 30: 372-379.
Liu, H., Wang, X., Wang, D., Zou, Z. and Liang, Z. 2011. Effect of drought stress on growth and accumulation of active constituents in Salvia miltiorrhiza Bunge. Indian Crop Production, 33: 84-88.
Marschner, H. 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants. pp. 549-561. Academic Press, Sydney.
Mengel, K. and Kirkby, A. 2001. Principles of plant nutrition. 4th Edition. International Potash Institute, Burn, Switzerland.
Petropoulos, S. A., Daferera, D., Polissiou, M. G. and Passam, H. C. 2008. The effect of water deficit stress on the growth, yield and composition of essential oils of parsley. Horticulture Science, 115: 393-397.
Sadanandan, A. K., Peter, K. V. and Hamza, S. 2003. Role of potassium nutrition in improving yield and quality of spice crops in India. Kerala Agricultural University, Vellanikara, Thrissur, Kerala.
Selmar, D. 2008. Potential of salt and drought stress to increase pharmaceutical significant secondary compounds in plants. Agronomy Forest Research, 58: 139-144.
Sharma, K. D., Kuhad, M. S. and Nanadwal, A. S. 1992. Possible role of potassium in drought tolerance in Brassica. Journal of Potassium Research, 8 (4): 320-327.
Shehata, A. A. and Farrog, A. A. 1983. Effect of potassium under specific conditions on yield and composition of broad bean seeds. Egyption Journal of Soil Science, 23: 293-303.
Umar, S., Afridi, M. R. and Dwived, R. S. 1991. Influence of added potassium on the drought resistance of groundnut. Journal of Potassium Research, 7 (1): 53-61.
Wadberr, U. 2006. Symptoms of deficiency in essential minerals. Plant Physiology, 4th Ed. 70 pp.
Xia, L., Yang, W. and Xiufeng, A. 2007. Effects of water stress on berberine, jatrorrhizine and palmatine contents in amur Corktree seedlings. Acta Ecologica Sinica, 27: 58-64.
Yadi, R., Dastan, S., Mobasser, H. R. and Arab, R. 2011. Effects of irrigation halting and silicon application on agronomical indices and grain yield of rice var. Tarom Mahalli. The First Congress of Modern Agricultural Science and Technology, pp. 83-86. 10-12.
دوفصلنامه فنآوری تولیدات گیاهی
دوره 8، شماره 2
آذر 1395
صفحه 167-178

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار