اثر تاریخ و الگوهای کشت روی برخی ویژگی‌های کمی و کیفی و شاخص‌های سودمندی کشت مخلوط کلزا (Brassica napus L.) و نخود (Cicer arietinum L.)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران

2 دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران

3 استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران

4 استاد پژوهشی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

به‌منظور ارزیابی اثرات تاریخ کاشت و الگوهای کشت بر عملکرد و شاخص‌های سودمندی کشت مخلوط کلزا (Brassica napus L.) و نخود (Cicer arietinum L.) آزمایشی به‌صورت طرح کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال‌های 95-1394 در همدان اجرا شد. عامل اصلی شامل چهار تاریخ کاشت نخود و یک تاریخ کشت کلزا به‌صورت: کاشت هم‌زمان کلزا و نخود (30 شهریورماه) و در ادامه کاشت نخود به فواصل20 روز تا 30 آبان به‌صورت ردیفی در کرت‌های کلزا انجام شد. عامل فرعی نسبت‌های مختلف کشت مخلوط کلزا و نخود به‌روش جایگزینی براساس 0:100، 25:75، 50:50، 75:25 و 100:0 درصد نخود-کلزا بودند. نتایج نشان داد که تأثیر تیمارهای آزمایشی بر روی اکثر صفات معنی‌دار بود. در مقایسه تاریخ‌های کاشت نخود، تاریخ‌های کاشت اول و آخر به‌ترتیب کم‌ترین و بیش‌ترین عملکرد بیولوژیک و دانه داشتند. این افزایش عملکرد نخود به‌دلیل کشت انتظاری و تحمل بهتر سرمای زمستانه بود. بیش‌ترین میزان عملکرد بیولوژیک و دانه هر دو گونه در تیمار کشت خالص به‌دست آمد. بااین‌وجود سودمندی شاخص‌های ضریب نسبی تراکم و نسبت برابری زمین در کشت مخلوط بیش‌تر از کشت خالص بود به‌نحوی‌که در تمام تیمارهای کشت مخلوط نسبت برابری زمین بالاتر از یک بود. به‌طورکلی، کارآیی استفاده از زمین در کشت مخلوط 50:50 کلزا و نخود در مقایسه با سایر تیمارها بیش‌تر بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Planting Dates and Patterns on some Quantity and Quality Properties and Advantageous Indices of Canola (Brassica napus L.) - Chickpea (Cicer arietinum L.) Intercropping

نویسندگان [English]

  • Mohammad Torkaman 1
  • Bahram Mirshekari 2
  • Farhad Farahvash 2
  • Mehrdad Yarnia 3
  • Ali Ashraf Jafari 4
1 PhD Student, Department of Agronomy and Plant Breeding, Islamic Azad University, Tabriz Branch, Tabriz, Iran
2 Associate Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Islamic Azad University, Tabriz Branch, Tabriz, Iran
3 Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Islamic Azad University, Tabriz Branch, Tabriz, Iran
4 Professor, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
چکیده [English]

In order to evaluate planting date and planting pattern on yield and quality properties of canola (Brassica napus L.)-chickpea (Cicer arietinum L.) intercropping, a split plot experiment was conducted bases on a randomized complete block design with four replications during 2014-15 in Hamedan, Iran. Canola was sown only in the first date (21 Sept). Then, chickpea was sown in four sowing date as main factor with 20 days interval including: simultaneous with canola in 21 Sept and then 10 Oct, 30 Oct and 20 Nov. The sub-factor was different planting pattern by replacement method including: 100:0, 75:25, 50:50, 25:75 and 0:100 chickpea-canola, respectively. Results showed significant effects of treatments on most of the traits. Among chickpea sowing dates, the first and the last date had the lowest and highest biological and grain yield, respectively. In the late sowing date of chickpea (20 Nov) the climate condition was much colder and therefore the damage of freezing on dormant seeds was lower than that of growing seedling of the earlier sowing date. In comparison of planting pattern, the highest biological and grain yield was achieved at sole cropping for both crops. In contrast, the higher values of relative crowding coefficient index and land equivalent ratio (LER) were obtained in intercropping system than to the sole cropping. So, for all of the intercropping treatments, LER were always higher than unit. It was concluded that 50:50 intercropping treatment had comparative advantage compared to the others treatments and could increase land use efficiency.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Seed yield
  • Protein
  • Oil
  • Land equivalent ratio

مراجع

احمدی ک. ، قلیزاده ح.، عبادزاده ح.، حسین پور ر.، عبدشاه، ه.، کاظمیان آ. و رفیعی م. 1396 . آمارنامه کشاورزی در سال زراعی 95-1394. جلد اول محصولات زراعی. انتشارات وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه ریزی و اقتصادی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات
زعفرانیه، م. 1394. ارزیابی فنولوژیک و مورفولوژیک و عملکرد ژنوتیپ‌های نخود در کشت پاییزه تحت شرایط آبیاری تکمیلی و کشت انتظاری در مشهد. به‌زراعی کشاورزی، 17 (1): 282-271
صداقت خواهی، ح.، پارسا، م.، نظامی، ا. و باقری، ع. ر. 1390. بررسی عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ­های نخود متحمل به سرما در شرایط کشت انتظاری در مشهد. نشریه پژوهش­های زراعی ایران، 9 (3): 330-322
مظاهری، د. 1377. زراعت مخلوط. انتشارات دانشگاه تهران. 262 صفحه.
Agegnehu, G. Ghizaw, A. and Sinebo, W. 2006. Yield performance and land use efficiency of barley and faba bean mixed cropping in Ethiopian highlands. European Journal Agronomy, 25: 202-207.
Banik, B., Midya, A., Sarkar, B. K. and Ghose, S. S. 2006. Wheat and chickpea intercropping systems in an additive series experiment: Advantages and weed smothering. European Journal Agronomy, 24: 325-332.
Benjamin, J. G. and Nielsen, D. C. 2006. Water deficit effects on root distribution of soybean, field pea and chickpea. Field Crops Research, 97: 248-253.
Gao, Y., Duan, A., Qiu, X., Liu, Z., Suna, J., Zhang, J. and Wang, H. 2010. Distribution of roots and root length density in a maize/soybean strip intercropping system. Agricultural Water Management, 98: 199-212.
Geren, H., Avcioglu, R., Soya, H. and Kir, B. 2008. Intercropping of corn with cowpea and bean: Biomass yield and silage quality. Biotechnology, 22: 4100-4104.
Ghosh, P. K. 2004. Growth, yield, competition and economics of groundnut/ cereal fodder intercropping systems in the semi-arid tropics of India. Field Crops Research, 88: 227-237.
Kushwaha, B. L. and De, R. 1987. Studies of resource use and yield of mustard and chickpea grown in intercropping systems. The Journal of Agricultural Science, 108: 487-495.
Magomya, A. M., Kubmarawa, D., Ndahi, J. A. and Yebpella, G. G. 2014. Determination of plant proteins via the Kjeldahl method and amino acid analysis: a comparative study. International Journal of Scientific and Technology Research, 3 (4): 68-72.
Mahfouz, H. and Migawer, E. A. 2014. Effect of intercropping, weed control treatment and their interaction on yield and its attributes of chickpea and canola. Egyptian Journal of Basic and Applied Sciences, 19 (4): 84-101.
Naghavi, M. R. and Jahansouz, M. R. 2005. Variation in the agronomical and morphological traits of Iranian chickpea accessions. Journal of Integrative Plant Biology, 47: 375-379.
Poggio, B. S. 2005. Structure of weed communities occurring in monoculture and intercropping of field pea and barley. Agriculture, Ecosystems and Environment, 109: 48-58.
Pritchard, F. M., Eagles, H. A., Norton, R. M., Salisbury P. A. and Nicolas M. 2000. Environmental effects on seed composition of Victorian canola, Australian Journal of Experimental Agriculture, 40: 679-685.
 
Ratkhe, G.W., Bhrens, T., and Diepenbrock, W. 2006. Integrated nitrogen management strategies to improve seed yield, oil content and nitrogen efficiency of winter oilseed rape (Brassica napus L.): A review. Agriculture, Ecosystem and Environment 117: 80-108.
Ren, Y., Liuc, J., Wangd, Z. and Zhanga, S. 2016. Planting density and sowing proportions of maize-soybean intercrops affected competitive interactions and water-use efficiencies on the Loess Plateau, China. European Journal of Agronomy, 72: 70-79.
Soetedjo, P., Martin, L. D. and Janes, A. J. V. 2008. Canopy architecture, light utilization and productivity of intercrops of field pea and canola. 9th Australian Agronomy Conference. 20-23 July. Charles Sturt University, Australia.
Soltani, A., Khooie, F. R., Ghassemi -Golezani, K. and Moghaddam, M. 2001. A simulation study of chickpea crop response to limited irrigation in a semiarid environment. Agricultural Water Management, 49: 225-237.
Soltani, A., Robertson, M. J., Torabi, B., Yousefi-Daz, M. and Sarparast, R. 2006. Modelling seedling emergence in chickpea as influenced by temperature and sowing depth. Agricultural and Forest Meteorology, 138: 156-167.
Soon, Y.K., Harker, K.N., and Clayton, G.W. 2004. Plant competition effects on the nitrogen economy of field pea and the subsequent crop. Soil Science Society of America Journal, 68: 552-557.
دوفصلنامه فنآوری تولیدات گیاهی
دوره 11، شماره 2
آذر 1398
صفحه 113-126

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار