بررسی عملکرد و شاخص‌های سودمندی در الگوهای مختلف کشت مخلوط شوید (Anethun graveolens L.) و شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

2 استاد گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

3 مدرس دانشگاه پیام نور نقده، نقده، ایران

چکیده

به­ منظور بررسی تاثیر الگوهای مختلف کشت بر اجزای عملکرد، عملکرد و کارآیی استفاده از زمین در الگوهای مختلف کشت مخلوط شوید و شنبلیله، آزمایشی در مزرعه­ای­ واقع در استان آذربایجان غربی- شهرستان نقده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 91- 1390 به اجرا در­آمد. تیمار­های آزمایش شامل کشت مخلوط ردیفی (یک ردیف شوید + یک ردیف شنبلیله)، کشت مخلوط نواری (دو ردیف شوید + یک ردیف شنبلیله، سه ردیف شوید + یک ردیف شنبلیله، دو ردیف شنبلیله + یک ردیف شوید، سه ردیف شنبلیله + یک ردیف شوید و دو ردیف شوید + دو ردیف شنبلیله) و کشت خالص هر دو گونه بود. الگوی کشت بر صفات مورد بررسی هر دو گونه اثر معنی­دار (01/0p≤) داشت. بیشترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی شنبلیله از تیمار کشت خالص به­ترتیب برابر با 940 و 3103 کیلو­گرم در هکتار به­دست آمد. نتایج در مورد گیاه شوید نشان داد که بیشترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی شوید از کشت مخلوط نواری سه ردیف شوید + یک ردیف شنبلیله به­ترتیب برابر با 860 و 67/4816 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. درصد اسانس شوید (85/2 درصد) در تمامی تیمار­های کشت مخلوط بالاتر از تیمار کشت خالص (2 درصد) بود. بیشترین سودمندی براساس شاخص­های نسبت برابری زمین (90/1= LER) از الگوی کشت مخلوط دو ردیف شوید + دو ردیف شنبلیله و کاهش یا افزایش عملکرد واقعی کل (18/2AYL=) و سودمندی کشت مخلوط (28/1= IA) از الگوی کشت مخلوط سه ردیف شنبلیله + یک ردیف شوید به­دست آمد که نشان­دهنده افزایش سودمند زراعی کشت مخلوط نسبت به کشت خالص دو گونه دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Yield and Indices Advantages at Different Intercropping Patterns of Dill (Anethun graveolens L.) and Fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.)

نویسندگان [English]

  • Esmaeil Rezaei- chiyaneh 1
  • Mehdi Tajbakhsh 2
  • Mosa Jamali 3
  • Mahdi Ghiyasi 1
1 Assistant Professor, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, University of Urmia, Iran
2 Professor, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, University of Urmia, Iran
3 Payame Noor University of Nagadeh, Iran
چکیده [English]

In order to evaluate the effects of different intercropping patterns on yield components, yield and land use efficiency at diffirent intercropping patterns of dill (Anethun graveolens L.) and fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.), a field experiment was arranged based on a randomized complete block design with three replications at a farm located in West Azerbaijan province- city Nagadeh, Iran during growing reason of 2011-2012. Treatments included row intercropping (one row of fenugreek + one row of dill), strip intercropping (two rows of dill + one rows of fenugreek, three rows of dill + one rows of fenugreek, two rows of fenugreek + one rows of dill, three rows of fenugreek + one rows of dill, two rows of fenugreek + two of dill) and solecropping dill and fenugreek. Intercropping patterns had significant effect on all of mentioned traits. The highest grain yield and biological yield of fenugreek were achieved in solecropping with 940 and 3103 kg.ha-1, respectively. Results showed that the maximum grain yield and biological yield of dill obtained of three rows of dill + one rows of fenugreek with 860 and 4816.67 kg.ha-1, respectively. The essential oil percentage (2.85) of all treatments was higher than solecropping (2). The highest Land equivalent ratio (1.90) was obtained in two rows of fenugreek + two rows of dill. The maximum Actual yield loss (2.18) and Intercropping Advantage (1.28) were obtained in three rows of fenugreek+ one rows of dill that represents an increase advantages in intercropping than solecropping.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Actual yield loss
  • Intercropping Advantage
  • Land equivalent ratio
  • Row intercropping
  • Sustainable agriculture

مراجع

احمدی، ا.، دباغ محمدی نسب، ع.، زهتاب سلماسی، س.، امینی، ر. و جانمحمدی، ح. 1389. ارزیابی عملکرد و شاخص­های سودمندی در کشت مخلوط جو و ماشک گل خوشه­ای. مجله دانش کشاورزی و تولید پایدار. 4 (2): 87-77.
اسلامی­خلیلی، ف.، پیردشتی، ه. ا. و متقیان، آ. 1390. بررسی عملکرد جو و باقلا در تراکم و ترکیب­های مختلف کشت مخلوط از طریق شاخص­های رقابتی. نشریه بوم­شناسی کشاورزی. 3 (1):105-94.
اصغری پور، م. ر. و خاتمی­پور، م. 1392. بررسی تأثیر کود دامی بر عملکرد و کنترل علف­های هرز در کشت مخلوط ارزن دم روباهی و ماش. مجله­ به زراعی کشاورزی. 15 (1): 190-175.
امید بیگی، ر. 1390. تولید و فرآوری گیاهان دارویی. جلد سوم، چاپ ششم، انتشارات آستان قدس رضوی. 397 صفحه.
آینه­بند، ا. 1386. اکولوژی بوم نظام­های کشاورزی. انتشارات دانشگاه شهید چمران. اهواز. 374 صفحه.
بیگناه، ر.، رضوانی مقدم، پ. و جهان، م.1390. تأثیر کشت مخلوط گشنیز و شنبلیله بر برخی خصوصیات کمی و کیفی آن­ها. همایش ملی کشاورزی پایدار. دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین – پیشوا.
پور­امیر، ف.، کوچکی، ع.، نصیری محلاتی، م. و قربانی، ر. 1389. ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد کنجد و نخود در کشت مخلوط سری‌های جایگزینی. نشریه پژوهش­های زراعی ایران. 8 (5): 757 -747.
جهان، م. 1383. بررسی جنبه‌های اکولوژیکی کشت مخلوط بابونه و همیشه بهار همراه با کود دامی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد.
 جهانی کندری، م.، کوچکی، ع. ر. و نصیری محلاتی، م. 1387. بررسی ترکیب­های مختلف کشت مخلوط زیره سبز و عدس در سیستم‌های کشاورزی کم نهاده. نشریه پژوهش­های زراعی ایران. دوره 6 (1): 78-67.
حمز ه­ئی، ج.، سیدی، م.، احمدوند، گ. و ابوطالبیان، م. ع. 1391. تأثیر کشت مخلوط افزایشی بر سرکوب علف‌های هرز، عملکرد و اجزای عملکرد نخود و جو. مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی. 2 (3): 55-43.
حمزه­ئی، ج. و سیدی، م. 1391. تعیین مناسب‌ترین ترکیب کشت مخلوط گندم و کلزا براساس شاخص‌های زراعی، عملکرد کل و شاخص نسبت برابری زمین. مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی. 2 (5): 130-109.
رضائی­چیانه، ا.، تاج‌بخش، م.، ولیزادگان، ا. و بنائی اصل، ف. 1392. بررسی الگوهای مختلف کشت مخلوط زیره سبز و عدس در کشت دوم. نشریه بوم‌شناسی کشاورزی. 5 (4): 472-462.
رضائی­چیانه، ا.، خرمدل، س. و قره­چالی، پ. 1394. ارزیابی اثر کشت مخلوط تأخیری آفتابگردان و باقلا بر عملکرد و کارایی استفاده از زمین. مجله به زراعی کشاورزی. 17(1): 196-183.
رضوانی­مقدم، پ. و مرادی، ر. 1391. بررسی تاریخ کاشت، کود بیولوژیک و کشت مخلوط بر عملکرد و کمیت اسانس زیره ­سبز و شنبلیله. مجله­ علوم گیاهان زراعی. 43 (2): 230-217.
شایگان، م.، مظاهری، د.، رحیمیان مشهدی، ح. و پیغمبری، س. ع. 1387. اثر تاریخ کاشت و کشت مخلوط ذرت و ارزن دم­روباهی بر عملکرد دانه آن­ها و کنترل علف­های هرز. مجله­ علوم زراعی ایران. 1 (10): 46-31.
علیزاده، ی.، کوچکی، ع. ر. و نصیری محلاتی، م. 1389. بررسی خصوصیات زراعی، عملکرد، اجزای عملکرد و پتانسیل کنترل علف‏هرز دو گیاه لوبیا و ریحان رویشی در شرایط کشت مخلوط. نشریه بوم‌شناسی کشاورزی. 2 (3): 397- 383.
قنبری، ا.، غدیری، ح.، غفاری مقدم، م. و صفری، م. 1389. بررسی کشت مخلوط ذرت و کدو و اثر آن بر کنترل علف‌های هرز. مجله­ علوم زراعی گیاهان ایران. 41 (1): 55-43.
کوچکی، ع. ر.، شباهنگ، ج.، خرم دل، س. و عظیمی، ر. 1392. بررسی تأثیر فاصله آبیاری و ترکیب­های کشت مخلوط مرزنجوش و زعفران بر خنک شدن بنه‌ها به‌منظور کاهش اثرات نامطلوب تغییر اقلیم. نشریه پژوهش‌های زراعی ایران. 11 (3): 400-390.
کوچکی، ع. ر.، نصیری محلاتی، م.، خرم دل، س.، انورخواه، س.، ثابت تیموری، م. و سنجانی، س. 1389. مطالعه شاخص‌های رشد شاهدانه و کنجد در دو نوع کشت مخلوط جایگزینی و افزایشی. نشریه بوم­شناسی کشاورزی. 2 (1): 40-30.
کوچکی، ع.، شباهنگ، ج.، خرم­دل، س. و غفوری، ا. 1391. بررسی اکولوژیک الگوهای مختلف کشت مخلوط ردیفی گاوزبان اروپایی و لوبیا. نشریه بوم­شناسی کشاورزی. 1 (2): 11-1.
متقیان، آ.، پیردشتی، ه.، اکبرپور، و.، سراجپور، غ.، یعقوبی خانقاهی، م. و شریعت­نژاد، س. 1392. بررسی عملکرد ریحان و کنجد در ترکیب­های مختلف کشت مخلوط از طریق شاخص­های رقابتی. نشریه بوم­شناسی کشاورزی. 5 (3): 254-243.
ﻣﻈﺎﻫﺮی، د. 1377. زراﻋﺖ ﻣﺨﻠﻮط . اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان. 262 صفحه.
منصوری، ل.، جمشیدی، خ.، راستگو، م.، صبا، ج. و منصوری، ح.1392. تأثیر کشت مخلوط افزایشی ذرت و لوبیا بر عملکرد، اجزای عملکرد و کنترل علف­های هرز در شرایط اقلیمی زنجان. نشریه پژوهش­های زراعی ایران. 11 (3): 492- 483.
میرهاشمی، س. م.، کوچکی، ع.، پارسا، م. و نصیری محلاتی، م. 1388. بررسی مزیت کشت مخلوط زنیان و شنبلیله در سطوح مختلف کود دامی و آرایش کاشت. نشریه پژوهش­های زراعی ایران. 7 (1): 269-259.
Ahmad, W. R., Hassan, F. H., Ansar, M., Manaf, A. and Sher, A. 2013. Enhancing crop productivity through wheat (Triticum aestivum L.) fenugreek intercropping system. The Journal of Animal & Plant Sciences, 23 (1): 210-215.
Ayanoglu, F., Mert, A., Aslan, N. and Gurbuz, B. 2002. Seed yields, yield components and essential oil of selected coriander coriander (Coriandrum sativum L.) lines. Journal Herbs Spices Medicinal Plants, 9: 71-77.
Banik, P., Sasmal, T., Ghosal, P. K. and Bagchi, D. K. 2000. Evaluation of mustard (Brassica compestris var. Toria) and legume intercropping under 1:1 and 2:1 row- replacement series systems. Agronomy and Crop Sciences, 185: 9-14.
Carrubba, A., la Torre, R., Saiano, F. and Aiello, P. 2008. Sustainable production of fennel and dill by intercropping. Agronomy for Sustainable Development, 28: 247-256.
Gliessman, S. R. 1997. Agroecology: Ecological Processes in Sustainable Agriculture. Arbor Press, 357 pp.
Khadka, R., Joshi, S. and Chaudhary, R. B. 2013. Intercropping of chick pea and mustard on control of botrytis grey mold in western Terai, Nepal. Agronomy Journal of Nepal, 3: 89-96.
Kumar, A. and Singh, B. P. 2006. Effect of row ratio and phosphorus level on performance of chickpea (Cicer arientinum L.). Indian mustard (Brassica Juncea L.) intercropping. Indian Journal of Agronomy, 51: 100-102.
Maffei, J. and Mucciarelli, M. 2003. Essential oil yield in peipper mint-soybean strip-cropping. Field Crops Research, 84: 229-240.
Mohammadi, H., Pirdashti, H., Yazdani, M. and Abbasian, A. 2012. Changes of weed abundance and diversity in barley (Hordeum vulgare) and fenugreek (Trigonella foenum-graecum) intercropping. International Journal of Agronomy and Plant Production, 3: 788-793.
Prasad, R., Singh, R., Sing, S. and Pal, M. 2001. Studies on intercropping potato with fenugreek. Acta Agronomica Hungarica, 49 (2): 189-191.
Rajsawara Rao, R. B. R. 2002. Biomass yield, essential oil yield and essential oil composition of rose-scented geranium (Pelargonium species) as influenced by row Spacing and intercropping with cornmint (Mentha arvensis L. f. piperascens Malin. ex Holmes). Crop Products, 16: 133-144.
Shirzadi, M. H., Rezaei, S., Hemayati, S. S. and Abedid, M. 2011. Evaluation of fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) and lentil (Lens culinaris Medikus) intercropping. Plant Ecophysiology, 3: 53-58.
Tosti, G. and Guiducci, M. 2010. Durum wheat–fababean temporary intercropping: Effects on nitrogen supply and wheat quality. European Journal of Agronomy, 33: 157-165.
Vandermeer, J. H. 1989. The Ecology of Intercropping, Cambridge. University Press, 297 pp.
Willey, R.W. 1990. Resource use in intercropping system. Agriculture Water Management, 17: 215-231.
Zhang, L., Van Der Werf, W., Bastiaans, L., Zhang, S., Li, B. and Spiertz, J. H. J. 2008. Light interception and utilization in relay intercrops of wheat and cotton. Field Crops Research, 107: 29-42.
دوفصلنامه فنآوری تولیدات گیاهی
دوره 8، شماره 1
خرداد 1395
صفحه 15-27

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار